On je čak negirao, ali bez dokaza, originalnost i autentičnost naredbe generala i vojvode Živojina Mišića, kojom su srpske “Skadarske” (“Jadranske trupe”) na čelu sa pukovnikom (potom generalom) Dragutinom Milutinovićem dobile nalog da “okupiraju Crnu Goru”. Potom je dr M. Bjelajac zapazio, između ostalog, da 1918. »narod ište ujedinjenje” i da je tzv. Podgorička skupština (novembra 1918) bila legalni i legitimni predstavnik Crne Gore, koja je donijela odluku o “ujedinjenju” Crne Gore i Srbije. Sve neistina do neistine.
Specijalnost, naučno-stručna, u istraživanjima dr Mila Bjelajca je vojska Kraljevine SHS/Kraljevine Jugoslavije (1918-1941), te je više nego čudno, maltene bizarno, pa i opskurno, da se on bavi problemom i fenomenom “ujedinjenja” 1918. i Crnom Gorom tog vremena, budući da on to ne zna i da to nije do sada bilo predmetom njegovih istraživanja i naučnih radova. Znači, dr Mile Bjelajac je zalutao, iz ideološko-propagandnih razloga u naučnu oblast u koju je više nego realistički rečeno -padobranac-amater. I time je on degradirao svoj naučni opus, budući da govori o onome o čemu pojma nema. Bos po trnju-to je njegov put i izbor u konkretnom slučaju u znanstvenom smislu-tako prolazi on i žao mi je, ali sam je sebe u tom smislu devalvirao i tu mu pomoći nema.
FLOSKULE
Dovoljno je materijala u citiranim, floskulatornim, tvrdnjama dr Mile Bjelajca, da se pozabavim naučnim opovrgavanjem nekih od njegovih grubih istorijskih fasifikata, koje je on javno eksponirao. Nije mi, odveć, to posebno teško. Dr Mile Bjelajac nije se usudio da pošteno i činjenički fundirano saopšti činjenice, provjerljive i očevidne, utvrđene u naučnoj istoriografiji, o zločinima i masovnom teroru nad crnogorskim narodom od kraja 1918. i godinama potom, iako mu je to bila naučna obaveza da javno i savjesno saopšti. Ali, on nije to učinio, nego je podlegao ideološkoj i propagandističkoj vizuri prošlosti, koja je tiče Crne Gore toga vremena, čime je zanat istoričara devalvirao i kompromitovao sebe kao istoričara upregnutog u hajku protiv Crne Gore.
Činjenice, istorijski utvrđene, sasvim pouzdano demantuju ideološko-političke ocjene i pristrasnost dr Mile Bjelajca. U nastavnku teksta prezentiram nekoliko njih, koji Bjelajčevu priču čine, u istorijskoj nauci, toliko rušljivom, da je i kula od karata temeljnija, postojanija od nje.Zbog otpora srpskoj invaziji, okupaciji i nasilnoj aneksiji Crne Gore (1918) mnogo se Crnogoraca podiglo (od početka 1919. pa nadalje) na oružje i stradalo u cilju da odbrani slobodu, nezavisnost, pravo i čast Crne Gore.
Naime, podsjećam dr Mila Bjelajca, i čitaoce ovog teksta, na nespornu istorijsku činjenicu, da su, iz cetinjskog zatvora (u kojeg je bila pretvorena kuća Jovana S. Plamenca, vođe Božićnog ustananka (1919) i potom predsjednika crnogorske Vlade u egzilu /1919-1921/, elem, kuće nelegalno konfiskovane i pretvorene u improvizovani zatvor od strane okupatorskih vlasti,) đe su crnogorski rodoljubi bili zatvoreni, 14 marta 1920. godine, između 7-8 sati naveče), uspjeli da pobjegnu crnogorski ustanici, suverenisti i patrioti: Marko R. Popović (star 28 godina) iz Njeguša, Spasoje Drašković (star 25 godina) s Čeva i Marko N. Drašković (star 27 godina) s Čeva.
Takođe, bitno je navesti da su iz Kaznenog zatvora u Podgorici (“Jusovače”), noći između 15 i 16 marta 1920. godine, uspjeli su da pobjegnu crnogorski patrioti: Mihailo Vujošević, star 20. godina, potporučnik crnogorski iz Kuča; Milo Damjanović, star 28 godina, vojnik iz Crmnice, selo Sotonići; Nikola Perišić, seljak iz Goričana-Zeta, star 35 godina i njegov brat Blažo Perišić, star 25 godina. Vlasti su za njima raspisale potjernice i preduzimale akcije s ciljem da se pohvataju ili ubiju. Ovo je samo jedna slikao tome kako su vlasti iz Beograda, preko svojih ispostava u Crnoj Gori, zarobile i uhapsile i proganjale Crnogorce (1919-1920), koji su odbili da prihvate velikosrpsku okupatorsku čizmu, koja je kriminalno tada pogazila Crnu Goru.
TEROR OKUPATORA
Bilo je to vrijeme kad su tirani pod egidom beogradskih vlasti dovodili rezistentne crnogorske patriote i slobodare na optuženičku i osuđeničku klupu i kad su izricali i izvršavali kazne nad onima čiji je jedini “grijeh” bio taj što su bili odani crnogorskoj Domovini, Kruni, Zastavi i njenom pravnom poretku. Činjenica je da su optužnice za krivično djelo “veleizdaje”, podizane protiv crnogorskih građana i patriota od strane državnih organa Kraljevine SHS, te da je sljedovalo njihovo zatvaranje i suđenje apsurdno sa stanovišta kaznenog prava i da su te optužnice bile montirane i farsične. Kao i suđenja na osnovu istih. No činjenica je, da su progonitelji kao instrumenti tužilačko-sudske vlasti režima počinili, ako se uzmu u obzir norme tada formalno-pravno punovažnog crnogorskog pozitivnog prava, “djelo veleizdaje”, a ne oni kojima su oni to stavljali na teret kao inkriminazaciju i kojima su bespravo sudili.
Tužitelji, tamničari i sudije su tada u suštini počinili djelo veleizdaje, jer su snage vojne, policijske i bjelaške velikosrpske izvršili bezobzirni napad na ustavno uređenje, pravni i politički sistem Kraljevine Crne Gore, a u tome je odnašnje pravosuđe KSHS na prostoru Crne Gore bilo njihov formalni izvršitelj. U osnovi oni, kao pronitelji, a ne crnogorski ustanici i komiti kao progonjeni i proskribovani, radili su suprotno Ustavu i zakonodavstvu Kraljevine Crne Gore, koje je u to vrijeme, sa stanovišta legalizma i legitimizma, bilo u punom kapacitetu ili važenju (de lege lata). Invazijom i okupacijom Crne Gore i uspostavljanjem vojnih i civilnih vlasti u njoj, pa i sudskih i tužilačkih, koji su bile potčinjenje Beogradu i srpskom režimu, i svim konkretnim radnjama eklatantno je bio pogažen crnogorski Ustav, a posebno njegov član 36. koji doslovno glasi:
“Državna oblast Knjaževine Crne Gore ne može se ni razdvajati ni otuđiti. Njene granice ne mogu se ni smanjiti, niti razmijeniti bez sporazuma knjaza gospodarasa Narodnom skupštinom”. Ali, godine 1918. okupirana je i aneksirana Kraljevina Crna Gora flagrantnom povredom crnogorskog Ustava, a time i navedenog njegovog člana. Za čin okupacije i aneksije Crne Gore saglasnost nijesu dali ni crnogorski kralj-suveren, niti Crnogorska narodna skupština, koja je, u to vrijeme, s obzirom na ratne uslove, na vanredne okolnosti, bila u produženom mandatu, a nijesu bili ni raspisani ni sprovedeni izbori za sastav nove. Niti se to radi u ratnom stanju i pod okupacijom. Nema i ne može biti izbora u ratnom stanju i pod okupacijom. To je pravni aksiom.
PRISJEDINJENJE SRBIJI
Državnu teritoriju Kraljevine Crne Gore, po izvršenoj militarnoj srpskoj invaziji i okupaciji, su marionetske-kolaboracionističke snage u Crnoj Gori otuđile; donijele su odluku da se Crna Gora prisajedini/ pripoji Srbiji; njene državne granice su promijenili, u stvari izbrisali su Crnu Goru radi ekspanzije Srbije na njenu teritoriju, a o tome se ništa nijesu ni pitali, niti su odlučivali, (čak nijesu nikonsultovani) ni kralj Nikola ni Crnogorska narodna skupština, ni crnogorska Vlada. A oni su bili punovažni organi po važećem Ustavu Crne Gore.
Sastavni dio tih okupatorsko-aneksionističkih snaga bilo je sudstvo i tužilaštvo “nove države”, koje je sudilo i optuživalo crnogorske ustanike i komite. Postupali su tada organi sudske vlasti služeći vladajućoj politici i ideologiji, sa ciljem ne samo da se ugrozi već i potpuno upropasti teritorijalna cjelovitost i suverenitet Kraljevine Crne Gore, da se državna teritorija Kraljevine Crne Gore otuđi, zapravo, pripoji Kraljevini Srbiji; da se izbrišu crnogorske državne granice; da se derogiraju ili adaktiraju, stavljaju van snage, institucije crnogorskog pravnog ili političkog sistema. Svojim postupanjima, zalaganjima, tužilačkim i sudskim procesima događalo se to da se na teritoriji Crne Gore primjenjuju ili proširiju zakoni druge, strane države (Srbije), odnosno, da se u Crnoj Gori sprovode zakoni ili, pak, neki drugi opšti akti Kraljevine Srbije.U ovom kontekstu bitno se osvrnuti i na sljedeće: crnogorski vladar knjaz Nikola I Petrović Njegoš je na Cetinju 23. II / 8. III 1906. godine proglasio donošenje “Krivičnog Zakonika za Knjaževinu Crnu Goru”, koji je stupio na snagu 23. IV 1906. godine. Proglašenje, promulgacija i stupanje na snagu KZCG dogodilo se u vrijeme kad je predsjednik crnogorske vlade (Ministarskog savjeta) bio inžinjer Lazar Mijušković. Taj KZCG ostao je na snazi u vrijeme trajanja Knjaževine i Kraljevine Crne Gore kao nezavisne države i kasnije.
U vrijeme kad je 1918. godine izvršena okupacija Crne Gore taj Zakonik je, sa pravnog stanovišta, bio važeći, ali legalni i legitimni organi Kraljevine Crne Gore u egzilu, zbog toga što su bili spriječeni da u zemlji vrše svoje ustavne i zakonske funkcije i dužnosti i nadležnosti, nijesu ga faktički mogli primijeniti. Ali, odredbe tog zakonika su primjenjivale okupacione snage, policijske i sudske vlasti da bi kaznile i osudile utamničene crnogorske ustanike, iako su odredbe optužbi o kojima je riječ mogle sasvim osnovamo da terete tužioce i sudije, a ne obrnuto, kako se zbilo.
PODGORIČKA SKUPŠTINA
Odluke tzv. Podgoričke skupštine, od 26. novembra 1918. godine, kojima je Crna Gora prestala da postoji kao država, bile su, sa stanovišta imperativnih normi crnogorskog Ustava i nacionalnog zakonodavstva, apsolutno ništavan akt, uz to potpuno suprotan pravilima i običajima međunarodnog prava i morala, te akt koji je do kraja pogazio i obezvrijedio načela slobode, pravde, etike i istine.
Odluke tzv. Podgoričke skupštine su napisane od strane srpskih vlasti i donijete po njihovom naređenju. Oni koji su ih donijeli i usvojili učinjeli su krivično djelo, za koje je, prema tada važećem Krivičnom Zakoniku Crne Gore, bila predviđena najteža kazna – smrtna kazna (član 87 tadašnjeg Krivičnog Zakonika Crne Gore). Taj član KZCG glasi: “Da se krivac kao izdajnik kazni smrću i za preduzeća koja idu na to: a) da se zakoniti red nasljedstva Prestola ili Ustav zemaljski nasilno promijeni, ili Vladalac spriječi da vrši ustavna prava, b) da se oblast državna ili neki dio njen spoji sa stranom državom ili da se neki dio oblasti državne otrgne od cjeline”.
Sasvim je jasno da su učesnici tzv. Podgoričke skupštine i donosioci njenih odluka, kao i
oni na čijim su odlukama temeljili i vršili vojnu i civilnu vlast u Crnoj Gori, svjesno i voljno, dakle, s umišljanjem, nasilno promijenili zakoniti red nasljedstva prijestola u Kraljevini Crnoj Gori, odnosno, nasilnim putem detronizovali su crnogorsku dinastiju Petrović Njegoš I zakonitog suverena ili vladaoca kralja Nikolu i spriječili ga da vrši svoja ustavna prava i dužnosti u zemlji i to su ururpatori i okupatori uradili uz pomoć oružane sile i najamničkih organizacija kojima su okupirali Crnu Goru i zavodili u njoj režim strahovlade.
Takođe, oni su, uzurpatori okupatori, državnu oblast, odnosno, teritoriju Kraljevine Crne Gore prisajedinili, pripojili stranoj državi. Zbog svega toga su, povrjeđujući crnogorski Ustav i krivično zakonodavstvo, učinili krivično djelo za koje je (da su se primjenjivale norme crnogorskog krivično-materijalnog i krivično-procesnog prava, odnosono, da se primjenjivao i mogao zbog okolnosti primijeniti pomenuti Krivični Zakonik i voditi sudski postupak) bila predviđena najteža kazna-smrtna kazna.
IZJAVA
Ovom prilikom, kao činjenicu i dokaz osporavanja neosnovanih tvrdnji dr Mile Bjelajca, upoznajem javnost sa izjavom 73 crnogorskih emigranata iz Gaete od 20 aprila 1920. godine, upućenom crnogorskom emigrantskom premijeru i ministru Jovanu S. Plamencu, u kojoj njeni tvorci i potpisnici, potenciraju i izjavljuju da nastavljaju borbu za nezavisnu Crnu Goru, dodajući da je »to ono što mi tražimo i oćemo, to je ono za što smo sve osim časti izgubili, to je ono za što ćemo i potonju kap krvi dati i portivu svakoga ko nam bude ovo ometao boriti se do potonjega«. U tome pismu (Izjavi) žestoko se osuđuju »beogradski lopovi i razbojnici«, njihove »podvale, laži i intrige« koji su kralju Nikoli i vladi crnogorskoj onemogućili povratak u domovini i koji, kako se kaže u tome pismu, »svojim razbojničkim bandama okupiraše našu zemlju i lišiše je slobode, unižavajući našu slavnu prošlost, istoriju i Barjak«. U tome pismu se apostrofira i ovo: »Poslije ovakvog stvorenog stanja, slavnim i namučenim sinovima Crne Gore, nije preostalo ništa drugo, nego sa tužnim srcem latiti se oružja i goniti uzurpatore i razbojnike sa svojega svetoga ognjišta, te sa potocima prolivene krvi cijelom svijetu manifestovati da tražimo vaspostavu domovine koju smo vjekovima svojom krvlju očuvali. Nesrećni položaj naše domovine i njenog naroda, poslije godinu ipo stoji neriješen. Za sve ovo vrijeme potocima se u njoj krv prolijeva, a hiljade njenih sinova gnjiju po tamnicama; hiljade nevine djece i žena krepaju na ulice bez krova i skloništa, a hiljade opet u izgnanstvo«.
Tu izjavu su potpisali crnogorski patrioti, ustanici i emigranti: brigadir Đuro Novakov Jovović (sin Novaka Ramova Jovovića), komandir Blažo Bogićev Marković, komandir Blagota Martinović, komandir Milo Lekić, komandir Marko Vučeraković, narodni poslanik Vaso Martinović, narodni poslanik Đuro Vučinić, kapetan Petar Pavlov Kovačević, kapetan Tomaš Grujović, komandir Marko Matanović, kapetan Radovan Savović, kapetan Luka Lekić, komandir Andrija Jovićević, kapetan prof. Milo Kapičić, komandir Marko Kusovac, kapetan Danilo Radović, kapetan Blažo Vukašinović, kapetan Marko Šušović, komandir Jovan P. Radošević, kapetan Savo Hajduković, kapetan Vido Plamenac, komandir Petar R. Ramadanović, alajbarjaktar komandir Marko Zekov Popović, komandir Jovan Vujović, komandir Blažo Marićević, komandir Stevan Lekić, komandir Petar N. Savović, poručnik Dušan Vukov Krivokapić student, komandir Mitar Popović, kapetan Joko Dabanović, kapetan Ćetko Bigović, proto Ilija Kapičić, vojni ljekar kapetan Dr. Jovan Vuković, poštanskotelegrafski činovnik Jošo Sp. Martinović, Miloš Vukov Martinović, vojnograđevinski činovnik Miloš Đ. Radunović, poručnik i učitelj Nikola Rašković, poručnik Petar Vujović, poručnik Stevo B. Đurišić, poručnik Krsto Nikaljević, narodni poslanik Bogdan Vukotić, komandir Stevo Vučinić, komandir Dušan Vuković, komandir Stevan Pavlović, kapetan Marko Turčinović, kapetan Janko Pejanović, Pero M. Jovović, kapetan Ljubo J. Plamenac, poručnik Aleksandar Đokić, kapetan Milan Nikolić, kapetan Petar Kapičić, komandir Milo Petranović, poručnik Risto M. Marković, inspektor trupa komandir I. V. Lekić, poručnik Niko Živanović, kapetan Marko Tatar, komandir Luka Popović, komandir Đuro Ivović, poručnik Toman Zec, kapetan Mićo Ivović, potporučnik Puran Karadžić, barjaktar potporučnik Đoko B. Mijović, poručnik Milan T. Vojvodić, barjaktar Joko N. Niković, kapetan Filip Živanović, barjaktar Rašo Marković, barjaktar Pero Knežević, barjaktar Boško Golubović, poručnik Jovan Petrović, kapetan Luka Jovanović, komandir Savo V. Plamenac i Bogdan Laban. (Citirano prema: Prof. Dr Šerbo Rastoder,“Crna Gora u egzilu 1918-1925”, knjiga II, Dokumenta, dok. Br. 50, str. 282-283-284-285, Podgorica, 2004.).
Dr Mile Bjelajac, kada govori o ovom problemu i fenomenu, bio je od starta na klizavom terenu, na staklenim nogama, te sa lošom naučnom aparaturom, tehnikom, znanjem i kondicijom, te je, ergo, posve logično i prirodno da se poklizne i padne u sudaru sa nespornim istorijskim činjenicama. Njegov pad –njegov izbor, ali znamo tačnost one misli Dostojevskog: “SVE ĆE PROĆI, SAMO ĆE ISTINA OSTATI”.
