Za »roman« »Kukavičja pilad«, koji je objavljen u izdanju »Srpske književne zadruge« 2016. godine, g. Labud Dragić je, od velikosrpskih ideološko-političkih, nacional-šovinističkih, »literarnih kugova«, višestruko »odlikovan« brojnim nagradama, koje je i dobio samo zato i zbog, doslovice, otvorenog pljuvanja na Crnu Goru i Crnogorce, koji se nijesu htjeli 1918. godine u »lance vezati«
Posebno su g. Labuda Dragića »književnim« nagradama velikosrpski krugovi i njegovi ideološki istomišljenici »krunisali« zato i zbog lažnog prikazivanja lika i djela znamenutog ustaničkog i komitskog prvaka Milutina-Muja Bašovića, kojega on (Dragić), neistinito, u svojoj knjizi, prikazuje kao »izroda«, »izdajnika«, »razbojnika« i jednog od nosilaca pokreta »crnogorskog separatizma«.... To je sve, od strane romansijera Dragića, teleološki sračunato tako da se romansirano poništi, negacijom i izlaganjem poruzi Muja Bašovića, i to kompletna, martirska, herojska i slavna crnogorska ustanička akcija (1919-1929).
G. Labud Dragić je konceptualizirao svoju »umotvorinu« tako i drznuo se da napiše istorijski roman, ali isti bi, logično, trebao biti praćen istorijskom građom, heruističkom osnovom i njenjom svestranom proučavanju, analizi, sintezi, rekonskrukciji i ekspoziciji odabranog predmeta proučavanja prošlosti u literarnom smislu od strane rečenog autora.
Ali, toga kod Dragića nema, iako je nužno trebalo biti. U njegovom djelu nema onoga što bi trebalo biti i značiti nešto, ali ima premnogo onoga što sa stanovišta istorijske nauke i njenog vrijednosnog suda ne znači ništa ili ne valja opet ništa. Svjedoci smo kulminacije paradoksa. Činjenica je da ono što je g. Labud Dragić proizveo sadržajem svog »romana«, sa stanovišta istorijske nauke, najobičnija istorijska laž, prevara, skrnjavljenje povijesti i groteskna i opskurna stupidnost, makar kad se to tiče istorijske građe i naučne percepije prošlosti Crne Gore poslije 1918. godine i uloge Milutina - Muja Bašovića u njoj. I, nadasve, još puno krucijalnih krupnih pitanja, koje je htio da literarno apsolvira. Ali, promašeno, neuko i bezuspješno je to g. Dragić učinio.
Roman protiv suverenista: Za ono što je počinio, t.j. napisao, u svome »romanu«, a to su kanonade istorijskih laži, saopštenih u literarnoj, romansiranoj formi, protiv crnogorskih suverenističkih snaga i njihovih istakutih nosioca poslije 1918. godine, g. Labud Dragić je pobrao, očekivano, brojne namjenske »književne« nagrade uručene od raznih žirija njegovih istomišljenika, koji su mu iste i dodijelili samo zato što je atakovao na Crnu Goru i znamenite Crnogorce, koji su se istorijski protivili, politički i vojno, nasilnoj aneksiji i okupaciji Crne Gore, izvršenoj od strane Srbije i njenih trupa od 1918. godine, pa nadalje.
Kod g. Labuda Dragić književnost je, makar kad se pročita njegovo blasfemično »djelo« pod naslovom »Kukavičja pilad«, izgubljena u svom umjetničkom, stvaralačkom, fundamentalnom značenju i podređena je ideologiji i politici, kojoj autor svjesno i planski ne samo pripada, već joj do neukusa i metaniše. G. Labud Dragić je de facto objavio, ovim »djelom«, rat smislu i cilju književnosti i svojoj filološkoj struci, kad je ovom petparačkom pisanijom pristrasnost istakao toliko da ona do temelja poništava obavezujuća u naučnom značenju načela objektivnosti, logičnosti i provjerljivosti.
Upravo ideološko-politika pristrasnost, idolatrija i velikosrpska totemizacija, determinišu ovaj Dragićev »roman«, a ne odanost i vrline autora, književnika, koji pretenduje i treba savjesno da pristupi i obradi (koliko god fikcija i imaginacija dopušta umjetičku slobodu u projekciji prošlosti) odabranu temu, kojoj se posveti u cilju njenog apsolviranja, makar iz književnog rakursa. Elem, kad se piše »roman« o temi iz istorije, nužno treba da se ista tema, makar u magistralnim njenim tokovima, sagleda u svijetlu istorijskih činjenica i relevantnih istorijskih izvora. No, od tog svijeta, sudeći, po ovom promašenom djelu g. Dragića, isti je u pogledu naučne metodologije on daleko toliko koliko je recimo moguće preplivati ocean.
Nacionalistička propaganda: Evidentno i disjunktivno sredstvo nacionalno-ideološke i političke propagande, a priori determinisane ciljem postizanja određenih profanih interesa, je realni moto, smisao, cilj i ostvarenje Dragićevog pamfleta, nazvanog »Kukavičja pilad«. Literatura je za i kod g. Dragića, u ovom djelu, demonstrirana kao emanat i apologija, ne samo istorijske laži, već i neljudskog i nepristojnog klevetanja jedne ličnosti iz istorijskog bratstva Bašovića iz Drobnjaka (selo Pošćenje) - a to je Milutin Mujo Bašović.
Roman g. Labuda Dragića je, po svome sadržaju, motivima i tendencijama njegovog autora, koje je »literarno« plasirao, samo najobičnija ideološko-politička paskvila i klevetnički pamflet. Zasigurno, taj Dragićev »roman« nije, suštinski (autorski postavljen i interpretativno), umjetničko djelo, bez obzira na njegovu formalnu, literarnu kompozicionu strukturu i učinjeno, poželjno, pakovanje, koje je samo kulisa za obmanu auditorijuma.
Namjere g. Labuda Dragića, autora pomenutog romama, dakako, nijesu književne, nego ideološko-političke, tako da je ova vrsta neetičke “literature” flagrantan egzemplar zloupotrebe književnosti u profane svrhe i intencija pozicioniranja iste kao sredstva propagande, obmane i krivotvorenja istorije, te agitacije u funkciji onih agentura koje rade protiv Crne Gore i njenog identiteta, a sa pozicija aktuelizovanja i promovisanja višedecenijskog bjelaškog-velikosrpsko-četničkog i prema Crnoj Gori i Crnogorcima negatorsko-nihilističkog, asimilatorskog i imperijalnog velikosrpskog programa.
Da nije Milutin Mujo Bašović istorijski bio onakav kakvim ga je, suprotno istorijskim izvorima i relevantnoj naučnoj istorijskoj literaturi, prikazao, u navedenom romanu, književnk Labud Dragić, neka posluži, kao demati njegovih izrečenih ocjena o njemu, ovaj kako slijedi, u skladu sa pravilima naučne istoriografije, moj prikaz političko-vojnog životopisa Milutina Muja Bašovića.
Heroj i komitski prvak: MILUTIN-MUJO BAŠOVIĆ, (rođen 1893. godine, Pošćenje, Drobnjaci, srez šavnički, nikšićki okrug, -poginuo 28. XII 1923. godine, Šćepan do, Rubeži, Nikšić), bio je crnogorski patriota, ustanik, zelenaš, komitski vojvoda, borac za slobodnu i nezavisnu Crnu Goru 1919-1923. godine. Jedan je od najčuvenijih komitskih vođa, a u trenutku kad je ubijen od strane srpske vojske, žandarmerije i potjernih grupa, u Šćepan dolu u Rubežima 28. decembra 1923. godine bio je od strane okupacionih srpskih vojno-policijskih vlasti ucijenjen na 100.000 dinara; elem, na istu sumu kao i komandir (major) crnogorske vojske Savo Raspopović.
Okupacione velikosrpske vlasti KSHS su Bašovića oglasile, od ranije, kao odmetnika i hajduka. Načelstvo Nikšićkog okruga je 1921. godine pozvalo na predaju desetine crnogorskih komita, među kojima i Milutina-Muja Bašovića, za kojega se, u njegovom personalnom opisu, tvrdi da je »iz Pošćenja, star 28. godina, rasta viskog, lica dugog, očiju crnih, kose crne, brkova malih vrnih, nosa i usta pravilnih«.
Crnogorska izbjeglička Vlada, u vrijeme kad je na njenom čelu bio Jovan S. Plamenac, a ministar vojni divizijar Milutin Vučinić je, na osnovu prijedloga komandira crnogorskog Živka Mašanova Nikčevića, donijela rješenje, kojim se ustanik i komita Milutin-Mujo Bašović odlikuje zbog zasluga za Crnu Goru u borbi protiv srpskog okupatora- Medaljom za hrabrost.
Milutin-Mujo Bašović je slovio za jednog od najopasnijih i najdosljednijih crnogorskih oslobodilačkih, komitskih vođa. Vlasti KSHS, pod žezlom Beograda, tretirale su ga kao »bandita« i »razbojnika« i »jednog od najkrvoločnijih komitskih vođa«. Za njegovo ime zvanični policijski, vojni, sudski i drugi (cilivni) izvori okupacionih vlasti, vezuju brojne akcije, u kojima su ubijani okupatorski srpski žandarmi, vojnici, te ratno i militarno regrutovane pristalice i protagonisti »ujedinjenja Crne Gore i Srbije«, u raznim »gonećim odredima«, koji su slijedili, sa ciljem njegovog hvatanja ili umorstva, raspisane potjernice za njim i njegovu/e komitsku/e skupinu/e.
Štampa pod kontrolom i cenzurom Beograda i listovi u Crnoj Gori, koji su bili ispostave njihove i podržavali politiku Narodne radikalne Stranke Nikole Pašića i Demokratske stranke Ljubomira-Ljube Davidovića, poput listova »Crne Gore«, i »Narodne riječi«, te, samo po imenu nezavisne, »Slobodne misli«, centralističko-unitarističkog glasila bliskog partiji koja se zvala »Savez zemljoradnika«, pod uredništvom g. Stojana Cerovića, pisali su o komitskim akcijama i oružanim sukobima, koje je sa svojim gerilskim grupama preduzimao Mujo Bašović u oružanom sukobu koji je vodio sa organima vlasti (vojska, žandarmerija i kontrakomiske grupe) KSHS na području Crne Gore (tada nazvane, prvo, Zetske divizijske oblasti, a zatim i Zetske Oblasti).
Šta su pisali emigrantski listovi: Crnogorski emigrantski listovi, koji su važili kao organi Kraljevine Crne Gore u egzilu i crnogorskih prognanika (nejske Vlade kralja Nikole I Petrovića-Njegoša na čijem su čelu (1919-1922) bili Jovan S. Plamenac i Milutin Vučinić i to:, »Glas Crnogorca«, te »Crnogorski Glasnik« i »Amerikanski Glas Crnogorca«, koji su izlazili u SAD i koji su bili organi crnogorskih emigrantskih krugova okupljenih oko bivšeg crnogorskog ministra Mila M. Vujovića, (koji je podržavao potonju crnogorsku vladu u egzilu generala Dr Anta Gvozdenovića), te list koji je protežirao politiku bivšeg ministra i predsjerndika Vlade Jovana S. Plamenca »Amerikanski Glas Crnogoraca« iz Čikaga, pisali su o komitovanju i pogibiji Muja Bašovića i njegovih saboraca. Oni su ovjekovječili njihovu i njegovu borbu, moralno i politički, te je podržavali i karakterisali je kao patriotsku i herojsku crnogorsku.
U izvještaju komandanta Nikšićke vojne posade majora Antunovića, od 4. aprila 1920. godine, stoji da su mnogi crnogorski komiti prelazili u Hercegovinu i to: Krsto Peković iz Kusida, Ilija Lakićević, Dušan Mandić, Zeko Delibašić, svi iz okoline Nikšića i Mujo Bašović iz Drobnjaka. U izvještaju načelnika Nikšićkog okruga Radula Jaukovića od 23. marta 1921. Godine dostavljenom Odjeljenju Javne Bezbjednosti Ministarstva unutrašnjih djela u Beogradu stoji i ovo: »Mujo (Milutin) Bašović se najviše nalazi u opštini bobovskoj-okrug Pljevaljski, a često pređe u opštine Žabljak i Krš-sreza šavničkog i izvrši po neki zločin i opet beži put bobovske opštine«.
U izvještaju načelnika Nikšićkog okruga o situaciji na tome području, za period jul-oktobar 1921. godine, podnijetom 6. novembra 1921. godine Ministarstvu unutrašnjih djela u Beogradu, navodi se i to da u tome okrugu »ima još 4-5 odmetnika sa Mujom Bašovićem«, koji su »osuđeni da se kreću u jednom delu sreza šavničkoga i u okrugu pljevaljskome i srezu fočanskome, opet u malom prostoru reke Tare«. U izvještaju načelnika Nikšićkog sreza, od 27. maja 1922. godine, navodi se da je uhapšen Radomir Marojević iz Morakova, vojni bjegunac, i da je on uhvaćen od gonećih odjeljenja 3. maja 1922. godine, te da je »priznao na zapisničkom preslušanju da je bio 11 dana sa odmetničkom grupom Muja Bašovića«.
Pogibija: Milutin Mujo Bašović je poginuo 28. XII 1923. godine u Šćepan dolu u Rubežima kod Nikšića.
O pogibiji Sava Raspopovića, Milutina-Muja Bašovića, Petra Zvicera, Radovana Bigovića, Goluba Bigovića, Steva Božovića, Kićuna Popovića, Ilije Đukića, Goluba Vujovića, Jova Krivokapića i Miloša Kovačevića i drugih (ukupno 11 njih) postoje brojni istorijski izvori i literatura, koji govore o tome.
Dr Ivo Jovićević u svojim memoarima “O ljudima i događajima (1892-1936) – sjećanja jednog federaliste”, Cetinje, 1995, str. 125., opisuje svoj potonji susret u progonstvu, u Rimu, sa crnogorskim oficirom i komitskim vođom Savom Raspopovićem, koji je godinama komitovao skupa sa Mujom Bašovićem i drugim crnogorskim gerilcima. U svojim sjećanjima Dr Ivo Jovićević piše i ovo:
“Jednom se sretoh sa Savom Raspopovićem, pristalicom Jovana Plamenca, koji mi reče: - Ja već vidim kud je ovo krenulo! Neka ide đe god ko hoće, a što se mene tiče ja ću pravo u Crnu Goru i poginuću za njenu slobodu.
Dvije suze zablistaše u njegovim lijepim plavim očima, a njegova gusta, plava brada zadrhta.
- Vala, ako se to dogodi a ja budem živ, spjevajući ti jednu pjesmu - rekoh mu”.
(Dr Ivo Jovićević, “O ljudima i događajima”, Cetinje, 1995, str.143.)
Dr Ivo Jovićević, u svojim memoarima, piše da je bio emigrant u Carigradu, u Turskoj, kada je doznao za tužnu vijest o ubistvu Sava Raspopvića, Muja Bašovića, Petra Zvicera i drugova kod Nikšića. On navodi i ovo “Doznadoh i za pogibiju Sava Raspopovića, koji je otrovan u nekom hanu u blizini Nikšića, zajedno sa njegovih deset drugova, đe su ih žandarmi i potukli. Odmah se sjetim obećanja koje sam u Rimu dao Raspopoviću kad smo se zauvijek rastali pa napisah pjemu “Na grobu jedanaest osvetnika” i poslah je u Ameriku “Glasu Crnogorca” u kojemu je i štampana”. (Dr Ivo Jovićević, c. d. str. 145-146.)
Pjesma dr Iva Jovićevića naslovljena “Na grobu jedanaest osvetnika”, objavljena je u listu “Amerikanski Glas Crnogorca”, Čikago, SAD, godina izlaska II, broj 11, 29. mart 1924, str. 1. Na početku pjesme, dr Ivo Jovićević predstavlja grupu crnogorskih komita, predvođenu Savom Raspopovićem, Mujom Bašovićem i Petrom Zvicerom, kao borce za slobodu, koji su krstarili crnogorskim planinama, u cilju lomljenja okupacionih varvarskih okova i s motivom osvetnika za sve crnogorske nesreće, nastale kraja od 1918. godine i godinama potom. U toj pjesmi, dr Ivo Jovićević predstavlja komitsku četu Sava Raspopovića, Muja Bašovića i Petra Zvicera, kao borce protiv nametnutog ropstva Crnoj Gori, od strane beogradske Vlade, koju Jovićević, opisuje kao tirjansku i korupcionašku. Dalje, Dr Ivo Jovićević, u toj pjesmi, koja je posthumna apoteoza Savu Raspopoviću, Muju Bašoviću i sabraći, komitima poginulim iz iste družine, koji su bili sa njima, opisuje kako su se srpske vlasti ozbiljno zabrinule i zamislile kako će se obračunati sa tom, čuvenom, komitskom grupom.
Vlasti, po Jovićeviću, budući da nijesu mogle da Raspopovića i ostale “gorde lave” svežu lancima ropstva, ili da ih ubiju, pribjegli su drugom načinu: izradi planova na koji način ih efikasno uništiti. Po Jovićeviću, od Raspopovića i njegove družine strahuju i bježe crnogorski izdajnici i najamnici tirjana. Vlasti su, po navodima Jovićevića, skrojile plan da putem špijuna i dostavljača, konfidenata uhvate tu četu u zamku i da je na taj način eliminišu i likvidaraju.
U nastavku pjesme dr Ivo Jovićević opisuje veoma negativne i nepovoljne okolnosti, vremenske prilike, veliki snijeg, mećavu, snažne vjetrove i zimu, koji su i životinje primorale da se sklone u jame ili da krenu u zbjegove, a kamo li ljude koji su bili primorani da komituju, da se skrivaju i kreću. U vrijeme kad su oni (crnogorski gerilci) tražili sklonište, kad je tama i noć onemogućila normalno putovanje ljudi, bili su primorani da se, usljed takvih okolnosti, kreću u velikoj muci, poput vukova. Njihovo kretanje izaziva, kako Jovićević opisuje, opšte čuđenje, jer uspjevaju da odolijevaju užasavajućim vremenskim i drugim nepogodama, sudarajući se sa glađu, izuzetno lošom odjećom i obućom, te i permanentnom opasnošću od akcija potjera, koje su stalno slate za njima. (Nastavak u ponedjeljak)
