Nova u nizu političkih agonija u Budvi prekjuče je dobila epilog kakav se i naslućivao – mandat lokalnom parlamentu je skraćen i građani će opet morati da biraju opštinsku vlast. Juče je predsjednik države Jakov Milatović obznanio kako će se to dogoditi 26. maja.
Kada je u pitanju Budva – nije to ništa neobično. Naprotiv. Ako se za jednu lokalnu upravu u Crnoj Gori može reći kako je iskusila sve, onda je to upravo metropola turizma – od vanrednih izbora kao hroničnog stanja, preko nefunkcionalnog lokalnog parlamenta i sjednica u šatoru, sve do gotovo uobičajenih hapšenja čelnika opštine, tamo više ništa nije iznenađenje.
6
Zapravo, u minulih 11 mjeseci, Opština Budva postala je jedinstven primjer u Evropi – zarade, ugovori i opštinska akta potpisivana su iza rešetaka.
Ipak, i u tako burnoj političkoj istoriji, prekjuče se prvi put dogodilo da odbornici samima sebi skrate mandat.
Sedmi put u 19 godina biraju lokalnu vlast
Građani Budve tako će uskoro postati rekorderi kada su u pitanju lokalni izbori u Crnoj Gori. Jer, računajući proteklih 19 godina, biće ovo čak sedmi put da u toj opštini biraju odbornike u lokalnom parlamentu.
Pritom, istorijat dosadašnjih izbora govori i kako lokalnu političku scenu u Budvi odlikuju svojevrsni procentualni ekstremi. Jer, nije baš davno bilo kada je koalicija DPS-SDP u tom gradu osvajala nevjerovatnih 72 odsto glasova. Zapravo, dogodilo se to 2009. godine.
Trinaest godina kasnije, koalicija oko Demokratskog fronta osvojila je gotovo 50 odsto glasova.
Kad je vlast bila na vrhuncu podrške slijedila su - hapšenja
I u oba slučaja – i 2009. i 2022, fenomenalni izborni rezultati bili su nagovještaj tmurnih vremena po vlast, od hapšenja čelnika opštine, sve do kolapsa lokalnih vlasti i raspada vladajućih struktura.
Jer, veliki razdor kakav je nekad nastao između budvanskog DPS-a i SDP-a, ovog se puta ponovio u suprotnom, ali takođe vladajućem taboru – prvo su se mimoišli DF i Demokrate, a naposljetku su se podijelili i unutar samog DF-a, odnosno koalicije “Za budućnost Budve”.
Nije od obnove nezavisnosti trebalo da prođe dugo kako bi u Budvi, čiji je neformalni neprikosnoveni vladar bio tadašnji potpredsjednik DPS-a Svetozar Marović, došlo do ozbiljnih političkih turbulencija. Iza konstantnog rasta brojki vezanih za turizam, gradnje ekskluzivnih hotela, uspostavljanja koncertne destinacije, čak i nastupa u kvalifikacijama za fudbalsku Ligu šampiona, ali i brojnih megalomanskih planova i projekata, počele su da isplivavaju afere.
Sve počelo od procesuiranja zbog afere Zavala
Na prvu će najbolje podsjetiti sam naziv – Zavala. Tadašnji predsjednik opštine Rajko Kuljača lišen je slobode krajem 2010. pod sumnjom da je oštetio budžet za oko milion eura, omogućivši protivpravnu korist kompaniji Zavala invest. Oni sa boljom memorijom sjetiće se kako je tada u Budvi održan protest lokalnog članstva DPS-a, koje je tvrdilo kako je riječ o ataku na Budvu.
No, Kuljača je osuđen na petogodišnji zatvor, sa njim je bio i brat Svetozara Marovića, Dragan, koji je odležao četvorogodišnju kaznu. Kasnije će Kuljača postati i svjedok saradnik u slučajevima protiv Svetozara Marovića.
Kulminacija razdora DPS-SDP i hapšenje Rađenovića
Ipak, te korupcionaške afere nijesu naročito uticale na budvanski DPS. Oni su 2012, zajedno sa SDP i LP, opet dobili natpolovičnu podršku na izborima. Međutim, tada je već uveliko počelo da se ‘kuva’ na relaciji DPS-SDP.
Sve je kulminiralo raskidom koalicionog sporazuma 2015, pri čemu je DPS tvrdio kako njihovi partneri žele da zaustave razvoj Budve, dok su iz SDP naglašavali kako štite lokalnu i državnu imovinu. No, i prije toga bilo je mnogo trzavica – SDP je uslovio glasanje za predsjednika opštine tražeći skraćenje mandata Skupštine, koju je potom i bojkotovao, da bi DPS ‘odgovarao’ i paktiranjem sa ‘odbjeglim’ odbornicima Pozitivne…
Za sve to vrijeme, grad je vodio Lazar Rađenović, koji je upravo 2015, baš kao i njegov prethodnik – lišen slobode, i to sa još 12 osoba, mahom opštinskih službenika. Rađenoviću se na teret stavljalo da je sa ostalim osumnjičenima oštetio budžet grada za osam miliona eura, pa je i osuđen, a na slobodu je izašao prije pet godina.
Ljubav DF-a i Demokrata nije potrajala
Rađenovića je nakratko naslijedio Srđa Popović, ali tu aferu DPS nije mogao da preživi na vlasti. Građani Budve su ih na izborima 2016. poslali u opoziciju, a opštinsku vlast sastavila je nikad šira koalicija, sa svih političkih spektara. Na kraju je sve rezultiralo i primjenom ‘rotirajućeg’ mjesta predsjednika opštine, na kojem su po pola mandata proveli Dragan Krapović (Demokrate) i Marko Carević (DF).
Nije, međutim, ni tada izostajala bura u metropoli turizma – kako je vrijeme odmicalo, mimoilaženja između Demokrata i DF su bila sve vidljivija, a vremenom se i sam DF osipao. Kako je prolazilo vrijeme, tako je pomenuti politički blok ostajao bez jednog po jednog odbornika, koji su ili isključivani ili su sami napuštali dotadašnji odbornički klub.
Nezaboravno ljeto 2020.
Ime jednog od njih crnogorska politička javnost jako dobro pamti - Stevan Džaković. Upravo je on bio odbornik sa kojim je opozicija, predvođena DPS-om, 2020. stekla većinu za smjenu Carevića. Nevjerovatne scene dešavale su se tih dana u Budvi – preciznije, u šatoru koji je, usljed mjera u cilju suzbijanja koronavirusa, privremeno postao – Skupština Opštine.
Bilo je incidenata, velikih nereda, primjene sile od strane policije, sukoba među odbornicima, pamti se iz tih dana i Carević u gipsu, ali i čitulje sa Džakovićevim likom, kojeg su u Skupštini pojedini odbornici pokušali i fizički da napadnu… Budva je tog juna od jutra do mraka bila poprište scena zbog kojih se moglo reći kako su politički sukobi baš otišli predaleko, a ostatak države se pitao i kako će ti ljudi, nakon svega, opet živjeti jedni sa drugima u relativno maloj sredini kakva je Budva.
Epilog je bilo izglasavanje Nikole Divanovića (DPS) za novog predsjednika opštine. Dogodilo se to u mučnoj atmosferi, a u predvorje izbora u Budvi, zakazanih za 30. avgust.
Nova-stara vlast potrjala godinu i po
Na tim izborima se prvi put dogodilo da lista na kojoj je DPS ne bude pojedinačno najjača u Budvi. Nedugo zatim, glasovima odbornika DF i Demokrata, za novog-starog predsjednika opštine izglasan je Carević.
I dok su već tada iz MANS-a nudili dokaze o tome da je Carević uzurpator državne imovine, on ne samo da nije procesuiran, već su funkcioneri iz Vlade Zdravka Krivokapića znali i obilaziti njegovo imanje, promovišući ga i kao uspješnog poljoprivrednog djelatnika.
Međutim, budvanski DF i Demokrate ni u novom mandatu nijesu mogli do harmonije. Nije trebalo dugo da prođe da međusobne optužbe, koje su razmjenjivali do 2020, opet počnu da idu u etar, a sve je kulminiralo odlukom tadašnjeg predsjednika SO Budva Krsta Radovića (Demokrate) da ne saziva sjednicu. Time su se stekli uslovi da Vlada raspusti Skupštinu, uvede prinudnu upravu, a da Budvani 2022. opet izađu na lokalne izbore.
Božović tri mjeseca vodio grad pa - uhapšen
Na izborima je DF prvi put stekao natpolovičnu većinu mandata, a u januaru 2023. za novog predsjednika Opštine Budva izabran je dotadašnji poslanik DF-a Milo Božović. Tačno tri mjeseca kasnije – Božović je uhapšen.
Božović se, za razliku od prethodnika koji su sa čela opštine išli iza rešetaka, ne sumnjiči za korupciju već za – stvaranje kriminalne organizacije i navodno učešće u organizaciji transporta kokaina. Sljedećeg mjeseca navršiće se godina kako je Božović u pritvoru, gdje je potpisivao naloge za zarade zaposlenima, ugovore i druga opštinska akta.
I tako je situacija u Budvi bila dovedena do apsurda, a lokalni DF se u međuvremenu podijelio na dvije suprotstavljene frakcije. I iako je i minulih dana bilo poziva da se dođe do dogovora među bilo kakvom većinom, odveć je postalo jasno kako su novi izbori – treći u posljednje četiri godine – neminovnost.
Da li će zbog krize i izbora ispaštati i sezona
Građani Budve tako će opet na birališta, pri čemu još nije jasno ni kakva će ponuda biti pred njima. Biće posebno interesantno na koji će način nastupiti dva suprotstavljena krila nekadašnjeg DF-a, ali i kako će ići dio građanskih opozicionih snaga koje su svojevremeno vršile vlast u Budvi, da li - kao 2022 - u jednoj ili u dvije kolone.
Ono što stanovnike Budve brine možda više od samih izbora, jeste to što postoji veliki rizik da grad, usljed svega što se dešavalo, pa i onoga što slijedi, turističku sezonu dočeka potpuno nespreman.
A što se daljeg razvoja političkih događaja u Budvi tiče, čini se kako je, za početak, najbolje poželjeti tamošnjim građanima da, za promjenu, dobiju stabilnu vlast čiji ključni akteri za mandata neće završavati iza rešetaka.
