Nakon izvrsnog osvrta istoričara Dragutina Papovića povodom svetosavsko-šumadijskog desanta na Duklju u organizaciji Beogradske patrijaršije, teško da bi se što zbilja novo moglo reći na tu temu. Na sve to može se dodati tek jedna fusnota, i to ne moja, no Stefana Prvovjenčanog. Ako već klirici Beogradske patrijaršije tvrde da je Duklja „prva srpska država“, red je da konsultujemo takorekuć savremenika.
48A ko bi mogao biti autoritativniji svjedok od Stefana Prvovjenčanog, Nemanjinog sina koji se sam prozvao prvim srpskim krunom ovjenčanim kraljem, i kojeg k tome Beogradska patrijaršija poštuje kao svetitelja, proslavljajući Prepodobnog Simona monaha 7. oktobra.
Stefan je Prvovjenčani titulu kralja dobio 1217. godine od pape Honorija III. A kako je tačno glasila njegova titula, Prvovjenčani nam svjedoči u prvoj Žičkoj povelji iz 1219. godine (sačuvanoj u odlomcima u natpisu koji se nahodi u Manastiru Žiča).
Evo početka te povelje: „Ovom presvetom hramu Spasa našega Isusa Hrista, po neizrecivoj milosti njegovoj, koju satvori sa nama, ja Stefan, po Božjoj milosti venčani prvi kralј sve srpske zemlјe, Dioklitije i Travunije i Dalmacije i Zahumlјa, sa prevazlјublјenim sinom svojim Radoslavom, po Božjoj milosti mojim namesnikom, prinosimo Tvoja od Tvojih, da bismo bili pominjani u molitvama, dar Spasu našem Isusu Hristu i njegovim svetima…“
Što nam ovo kazuje povelja Stefana Prvovjenčanog?
Kao prvo, on sebe smatra „venčanim prvim“ kraljem „sve srpske zemlje“. Dakle, prvim srpskim kraljem. Savremeni interpretatori koji negiraju da se titula „prvovenčani“ odnosi na prvoga srpskog kralja i tvrde da se odnosi na prvog krunisanog Nemanjića (a takvo ćete tumačenje naći i na srpskoj vikipediji), u ideološkome sljepilu zaboravljaju da Stefan Prvovjenčani nije prvi Nemanjić koji je nosio kraljevsku titulu.
Natpis na Crkvi Sv. Luke u Kotoru iz 1195. godine svjedoči da je Vukan Nemanjić, stariji brat Stefana Prvovjenčanog, kao Nemanjin namjesnik u Duklji nosio titulu „kralja Duklje, Dalmacije, Travunije, Toplice i Hvosna“ („Regi Dioclie, Dalmatie, Tribvunie, Toplize et Cosne“).
Vukan se, dakle, kao namjesnik u Duklji oslonio na kraljevsku tradiciju dukljanskih vladara iz familije Vojislavljević. To što Vukan kao prvi Nemanjić koji je nosio titulu kralja nije „venčani prvi kralj sve srpske zemlje“, već je to Stefan, koji će kraljevsku titulu dobiti više od dvije decenije kasnije, jasno pokazuje da su i Vukan i Stefan bili svjesni činjenice da Duklja, kojom je Vukan vladao, nije srpska zemlja.
Uostalom, titulu kralja Duklje nosio je još Mihailo Vojislavljević najkasnije od 1078. godine, a nakon njega još osam vladara iz njegove dinastije. Ni devet Vojislavljevića a ni Vukan Nemanjić, tako, ne mogu biti „srpski kraljevi“ jer su jednostavno bili – dukljanski kraljevi.
Kao drugo, osim što samog sebe jasno naziva prvim kraljem „sve srpske zemlje“, Prvovjenčani u Žičkoj povelji donosi još jedno direktno svjedočanstvo da Duklja nije „prva srpska država“. U svojoj tituli, naime, on jasno odvaja „srpsku zemlju“ od Duklje, Travunije, Dalmacije i Zahumlja. Stefan Prvovjenčani je dakle eksplicitan – on je prvi kralj „sve srpske zemlje“, a osim „srpske zemlje“ vlada još i Dukljom, Travunijom, Dalmacijom i Zahumljem, koji, dakako, nijesu „srpska zemlja“.
E pa sad – ili je Stefan Prvovjenčani bio neznaven svjedočeći kako u njegovo vrijeme Duklja nije smatrana „srpskom zemljom“ ili klirici Beogradske patrijaršije, sve skrušeno moleći se Prepodobnom Simonu monahu, poslovično lažu.
