Poslednje istraživanje koje je Montenegro Biznis Alijansa uradila medju svojim članovima početkom 2009. godine, pokazuje da su problemi likvidnosti i dužničko povjerilačkih odnosa kao i nedostatak kredita za zdrave firme istaknuti kao prioritetni.
Problem nelikvidnosti: U ovom trenutku privreda se suočava sa problemom nelikvidnosti i taj fenomen se uz nedostatak bankarskih kredita, odnosno svježeg novca, samo produbljuje. Informacija Centralne banke, da je na dan 30.novembra ove godine preko 12.000 privrednih subjekata bilo blokirano i da taj broj iz kvartala u kvartal raste, pokazuje da je problem nelikvidnosti uveliko prisutan u Crnoj Gori.
Osim toga, ukupni krediti u prvih devet mjeseci ove godine su bili niži za 8.1% u odnosu na decembar prošle godine, dok je godišnji pad iznosio skoro deset procenata (9.9%).
To jasno pokazuje da je mnogo manje novca bilo dostupno privredi u toku ove u odnosu na prethodnu godinu. Takođe, to je indikator da crnogorski privrednici pomoć za rješenje svojih problema likvidnosti nijesu, kao prethodnih godina, mogli potražiti kod bankarskog sektora.
Privatni sektor ne funkcioniše u vakumu već mora, osim obaveza prema dobavljačima, da izmiruje obaveze i prema zaposlenima, bankama, državi, opštinama itd. A u isto vrijeme treba da obezbijedi očuvanje svog biznisa, jer u ovom periodu mali broj preduzeća može računati na rast i razvoj.
Pošto dobrih projekata sigurno ima, mora se naći novca za njihovo finansiranje, jer privatni sektor predstavlja nosioca razvoja crnogorske ekonomije. Dakle, pošto ne postoji rezervni privatni sektor, mora se voditi računa da se ovaj postojeći ne ugrozi. U tom smislu najave da će se kreditna aktivnost povećati početkom sledeće godine ohrabruju, ali sačekaćemo da se to desi kako bi vidjeli rezultate tih aktivnosti prije nego ih ocijenimo pozitivnim.
Međusobna dugovanja preduzeća 175 miliona eura: Pošto problem nelikvidnosti direktno utiče na dužničko povjerilačke odnose, međusobna dugovanja u privredi rastu i u ovom trenutku dostižu cifru od 175 miliona eura.
Nekoliko je načina da se donekle izbjegnu problemi koji su vezani za dužničko povjerilačke odnose, a to su: izbjegavanje rada sa firmama koje su nepouzdane u plaćanju, efikasniji rad sudskih organa u slučaju sudske naplate potraživanja, efikasnije korišćenje čeka i mjenice kao sredstva obezbjedjenja potraživanja, princip multilateralne kompenzacije koji je nekad postojao u našem sistemu a koji se odnosi na eliminisanje međusobnih i unakrsnih potraživanja itd.
Takođe, potrebno je dalje raditi na stalnoj komunikaciji između privrede, banaka i državnih organa kako bi se na vrijeme reagovalo na probleme sa kojima se suočava privatni sektor. Treba raditi na rješavanju problema jer se u raspravama o tome ko je kriv i čija je odgovornost gubi dragocjeno vrijeme, kao presudno važan faktor za poslovanje privrednih subjekata..
Dakle, problemi dužničko - povjerilačkih odnosa mogu ose ptimalno riješiti samo u poslovnom ambijentu u kome se obezbjeđenje neophodnih finansijskih sredstva za razvoj privatnog sektora prosto podrazumijeva.
(Autor je izvršni direktor Montenegro Biznis Alijanse)
