Svega godinu nakon napada na njujorške Kule bliznakinje svijet je užasnut posmatrao moskovsku reprizu američkog 9/11/01. Naime, oktobra 2002, grupa čečenskih terorista danima je kao taoce držala pozorišnu publiku moskovskog teatra Dubrovka, zahtijevajući okončanje Drugog čečenskog, odnosno prvog Putinovog rata.
Iako bez jasnih političkih zahtjeva, grupa terorista povezana sa ISIS nasumično je pucala na okupljene. Bilansi tragičnog napada i dalje se broje. Nedavni krvavi pir ISIS-a u moskovskoj koncertnoj dvorani Krokus, ukazao je na brojne propuste ruskih obavještajnih službi, uključujući ignorisanje upozorenja SAD o mogućnosti napada u bliskoj budućnosti.
34
Američko upozorenje je u Moskvi dočekano na nož. Uostalom, ruski predsjednik Vladimir Putin je upozorenje bezbjednosne zajednice SAD nazivao sijanjem straha. Osionost predsjednika Putina građane Rusije je ponovo skupo koštala: 150 mrtvih i više desetina ranjenih. Doduše, logika diktatorskih režima ne dozvoljava drugačiju reakciju ili interpretaciju realnosti, čije su žrtve danas najmanje sami ruski građani.
Nedavno je iz istog američkog izvora stiglo slično upozorenje. Naime, senatski Komitet za bezbjednosne poslove upozorio je na realan rizik od etničkih sukoba na Balkanu. Višedecenijsko tumaranje zapadnobalkanskih društava, potpomognuto konfuznim i nerijetko teško razumljivim intervencijama “naših zapadnih partnera”, ponovo prijeti da završi gdje istorijski obično i završava - na bojnom polju.
Kako se onda bezumni (državni!?) terorizam u Rusiji povezuje sa tim zloslutnim predskazanjima o “balkanskom buretu baruta?
Ovakva konfiguracija balkanskih društava čini američka upozorenja ne samo realnim, nego - izvjesnim
Šta god da je pozadina terorizma u Moskvi, očito je da će krv nevino nastradalih opet biti iskorišćena kao izgovor za jačanje antizapadnog sentimenta; važnije - za mobilizaciju nedostajućeg ljudstva za nove ratne operacije u Ukrajini. Upravo namjera diktatorskog režima predsjednika Putina da nastavi sijanje smrti po onome što se eufemistički naziva bliskim susjedstvom, svoju konačnu reprekusiju neminovno će imati u panonsko-jadranskoj geografiji.
Odavno BiH nije izgledala tako fragilno i podložno malignosti koju emituje rado viđen “neformalni gost” crnogorske Skupštine Milorad Dodik. Zebnja je da nedavna odluka Savjeta ministara EU, uprkos načelno pozitivnom impulsu, dolazi uz ogromnu gorčinu zbog kašnjenja i birokratskog zastoja koji ne prati realnu političku potrebu.
Crna Gora se nalazi u procjepu između onog što se formalno eksplicira - sad već u formi opštih mjesta - o zapadnoj orijentaciji i suštine političkog djelovanja vladajuće koalicije, koja grabi da sruši sve temelje crnogorske državne samobitnosti.
Kosovo je izloženo ciničnosti i aktuelne i bivše američke administracije, koja u premijeru Albinu Kurtiju, umjesto partnera, vidi problem. I to isključivo zato što kosovski premijer ne prihvata igru pretvaranja dželata u žrtvu, koju hepijevski vješto igra predsjednik Srbije Aleksandar Vučić. Na koncu, nadolazeći izbori u Sjevernoj Makedoniji, slično kao i u Hrvatskoj, prijete da na vlast dovedu proruske strukture, koje automatski aktiviraju sve svoje “spavače”.
Ovakva konfiguracija balkanskih društava čini američka upozorenja ne samo realnim, nego - izvjesnim. I to u onoj mjeri u kojoj ruska kampanja agresije na Ukrajinu počne da dobija na zamajcu.
Dosadašnju pasivnu destabilizaciju lako može zamijeniti aktivna, posebno u vakuumu moći koji se stvara izborima u SAD, doduše, manje važnim za Evropski parlament. U tom smislu, bezuslovna podrška herojima odbrane Ukrajine uslov je opstanka kakve-takve stabilnosti Evrope, posebno regije Zapadnog Balkana.
