Prije nekoliko dana SPC je na Savini održala sabor i na tom skupu je objavljen proglas u kom je poručeno da “odnos koji Vlada Crne Gore bude imala prema imovini pravoslavne crkve srpske u Boki i Crnoj Gori u narednom periodu opredijeliće odluke Velikog bokeškog crkveno-narodnog sabora koji je u pripremi”.
SPC je odbacila kanone svetih otaca, i uzela četnički kanon Stevana Moljevića: Srpska pravoslavna crkva je formirana 1920. godine Ukazom regenta Aleksandra, crkva pod imenom Srpska pravoslavna crkva nikada prije te godine nije postojala u Crnoj Gori, ne postoji nijedan zvanični dokument ili recimo pečat u kom se mitropoliti na Cetinju ili u Boki Kotorskoj titulišu kao velikodostojnici Srpske pravoslavne crkve.
Srpska pravoslavna crkva je od 21. maja 2006. godine nekanonska kao vodeća i dominantna crkva u Crnoj Gori, jer njena uloga duhovnog vođstva među pravoslavcima u Crnoj Gori nema utemeljenja u kanonima koji su ustanovljeni na Vaseljenskim saborima svetih otaca - Halkidonskom (451) i Trulskom (680-681). Analitika je godinama objavljivala tekstove u kojima su pokazani i istorijski izvori i tumačenja najboljih teologa - da svaki pravoslavni narod koji ima svoju državu, mora imati i svoju autokefalnu crkvu. Tako je, isključivo poštujući kanone - i Ukrajinska pravoslavna crkva ove godine zvanično dobila autokefalnost od Vaseljenske patrijaršije.
No, mi razumijemo da crkva koja je kao svoju zvaničnu dogmu uzela jeres Nikolaja Velimirovića - takozvano Svetosavlje (a da pritom to Svetosavlje nema nikakve veze sa Sv. Savom), razumijemo da je ta crkva proglasila nevažećim kanone pravoslavlja i za svoj kanon uzela četnički kanon Stevana Moljevića -"Homogena Srbija".
Van pameti je da pravoslavna crkva čije je śedište u drugoj državi ima jurisdikciju nad pravoslavcima u Crnoj Gori. Većina Crnogoraca nijesu rimokatolici pa da nam papa iz Vatikana, iz druge države, određuje duhovne poglavare. Cetinjski mitropoliti se nikada u istoriji nijesu birali u Beogradu, kao što se biraju od 1920. godine. Imamo besmislenu situaciju u pravoslavlju, da je naša crkva u rukama druge države i drugog naroda, imamo crkvu koja radi isključivo za dobrobit drugog naroda i druge države, crkvu koja se brine o kulturi i identitetu drugog naroda.
Kanon koji propisuje da svaka država treba imati svoju nezavisnu crkvu inteligentno je osmišljen prije mnogo vjekova da ne bi dolazilo do trzavica i sukoba između pravoslavnih država, da ne bi dolazilo do situacije kakva je sada - kad Srpska crkva sa śedištem u Beogradu ima ogroman uticaj na duhovnost i društvena zbivanja u Crnoj Gori. Tako i neki svjetovni srpski šovinisti i nacisti u Beogradu (iz SANU i oko nje) preko Srpske crkve imaju uticaj na dešavanja u Crnoj Gori, uticaj koji ostvaruju sa pozicije koja im ni po čemu ne pripada.
Nepoštovanje svetih kanona od strane pravoslavnih nacionalšovinista dovodi do nove situacije, kakve u istoriji nije bilo, stalne opasnosti od sukoba i ratova između pravoslavnih naroda.
Sve u svemu, neizmjerna je drskost SPC koja mimo kanona i pored toga što čak i Česi i Slovaci i Japanci imaju svoje autokefalne ili autonomne crkve, sprječava Crnogorce da zvanično obnove svoju autokefalnu crkvu. Izuzetna je drskost SPC i što smatra da joj pripada crkvena imovina u Crnoj Gori građena prije 1920. godine. Ako ta crkvena imovima pripada SPC to jest državi Srbiji - kako smatraju i Vučić i Dačić, što tako nijesu mislili Srbi u 19. vijeku, što niko iz Srbije nije došao da brani Ostrog 1853. godine, kad su ga Turci napadali? Što neko iz Srbije nije došao da brani Cetinjski manastir kad su ga Turci palili, nekoliko puta? Ako pretke Vučića i Dačića nije zanimala crkvena imovina u Crnoj Gori, zašto oni danas brigaju oko te iste imovine?
SPC u Boki drži parastos Draži Mihailoviću, ali ne i poginulima u oslobođenju H. Novog 1687. god: Najava nekakvog "bokeškog crkveno-narodnog sabora koji je u pripremi" je još jedan anticrnogorski čin tuđinske crkve koja dominira u Crnoj Gori. Srpski popovi, političari i intelektualci u Crnoj Gori, već tri decenije varaju Bokelje da su se sa Crnom Gorom prvi put ujedinili 1945. godine i da Bokelji nemaju nikakve veze sa Crnom Gorom. Uistinu, bar pola Bokelja, vjerovatnije 2/3, su bukvalno porijeklom iz Stare Crne Gore, naseljeni u Boki - u novijim, nešto starijim vremenima ili čak u srednjem vijeku. Preostala 1/3 ili nešto više su naseljeni - ili iz plemena kao što su Banjani, Krivošije, Grahovljani... ili su došli sa teritorije sadašnje Hercegovine. Možda 10% Bokelja (i taj procenat je upitan), su potomci nekih pradavnih starośedilaca koji su u Boki živjeli recimo od ranog srednjeg vijeka ili još ranije.
Analitika je 1. oktobra 2015. godine objavila tekst "I Crnogorci su oslobodili Herceg Novi prije 328 godina", do objave tog teksta bar pola Novljana i Bokelja nijesu ni znali ni pomišljali da su im u najvažnijoj bitki u istoriji njihovog grada, taj isti H. Novi 1687. godine oslobađali i Crnogorci. Tek poslije tog teksta opštinske vlasti u H. Novom su počele da obilježavaju oslobođenje H. Novog od Turaka, što je svakako za pohvalu.
Srpska crkva u H. Novom drži parastos Draži Mihailoviću, 11. novembra 2017. je držala parastos poginulima povodom završetka I svjetskog rata. Takođe, Srpska crkva ima običaj da drži parastose Crnogorcima iz bajke o istrazi poturica koju je naš genijalni poeta Njegoš ispjevao u Gorskom vijencu (istrage poturica nije bilo, to je stav vodećih istoričara), ali Srpska crkva nikada nije održala parastos Crnogorcima i drugim oslobodiocima Herceg Novog 1687. godine?!!
S obzirom da ima zadatak da čuva tradicije i da jača identitet drugog naroda, prirodno je što sveštenstvo SPC ne drži parastos poginulima u najvažnijoj bitki u istoriji Herceg Novog, jer bi pritom morali govoriti o tome kako su Crnogorci ginuli za oslobođenje tog grada, a SPC se užasava od pomisli da ne neko u H. Novom može saznati tu prostu istorijsku istinu.
Jedan od najvažnijih događaja u istoriji Boke Kotorske desio se 29. oktobra 1813. godine. Tog dana sa najboljim i najrodoljubivijim namjerama ujedinile su se u jednu državu Crna Gora i Boka. U ime Crne Gore i Brda, ugovor su u Dobroti potpisali Petar I Petrović Njegoš i guverner Radonjić, a u ime Boke predstavnici Paštrovića, Grbljana, Pobora, Maina, Luštice i drugih opština u Boki. Bokelji nikakvog drugog razloga da se ujedine sa najsiromašnijom evropskom zemljom Crnom Gorom, nijesu imali sem jednog - bili su potpuno svjesni da su jedan narod sa Crnogorcima, jer su dobro znali da su većina Bokelja porijeklom iz crnogorskih plemena. Te 1813. u Boku još nijesu bili pristigla dva najbolja druga - Vuk i Sarajlija da Bokeljima "objasne" da su Srbi. Analitika je o ujedinjenju Crne Gore i Boke pisala prije 6 godina (13. XII 2013), u tekstu "Zašto se odćutalo 200 godina ujedinjenja Crne Gore i Boke?". Dvjestagodišnjica ujedinjenja Crne Gore i Boke, jedan od najvećih trenutaka crnogorske istorije, tada je obilježena sa jednom tribinom u maju te godine i jednom akademijom - u novembru iste godine. Tako je, baš kako žele SPC, srpski političari, istoričari i publicisti, ovaj jubilej protekao potpuno nezapaženo, da se ne bi ometala lažna istorija koju proizvodi SPC i kojom napaja svoje stado. SPC se užasava od pomisli da Bokeljima govori o ujedinjenju Crne Gore i Boke 1813. jer zadatak SPC je da napravi podjele u Crnoj Gori, da Bokelje suprostavi državi Crnoj Gori, glavni zadatak SPC je da radi na jačanju identiteta drugog naroda, a Hrist je za SPC samo maska.
Srpska narodnost je u Boki izmišljena kad i u Crnoj Gori, u drugoj četvrtini 19. vijeka: Srpsku nacionalnu ideologiju Njegošu je usvijestio njegov učitelj, fanatični nacionalista Sima Milutinović Sarajlija i preko Njegoša je srpska ideologija počela da se širi ovim prostorima, o tome je Analitika pisala mnogo puta uz hrpu dokumenata koji su priloženi.
Ako ne računamo Njegoša, prvi koji je počeo da širi srpstvo u Boki Kotorskoj bio je glavom i bradom najveći Srbin u istoriji savremenih Srba - Vuk Karadžić. On je u Boku pristigao 1834. i odmah angažovao neke Bokelje da šire (novo)srpsku ideologiju. To su prije svih bili Vuk Vrčević i pop Vuk Popović Rišnjanin. Ovaj drugi u jednom pismu Karadžiću 1849. opisuje odjeke u Boki na Vukov pamflet "Srbi svi i svuda". Rišnjanin je već 15 godina (od 1834. godine kad je Karadžić pristigao u Boku) ubjeđivao nekog katoličkog Bokelja da su svi u Boki Srblji, ovako piše Karadžiću: "Jedan najpametniji Bokelj, latinin, koji mi se vazda protivio da nijesmo mi Srblji, nego Iliri i Slovinci, a Srblji ili Servi da su oni što su u Srbiji, odgovorio mi je tek onomadne, pošto je u ‘Kovčežiću’ istoriju o Srbima pročitao, da imam pravo i da vi mnogo svijesno rasuđujete ...” (Vuk Popović Rišnjanin, Pisma Vuku Karadžiću, CID, Podgorica, 1999, strana 87)
Ni poslije 170 godina ništa se nije promijenilo, kako tada - identično je i danas, nabijeđeni Srbi dalje nabjeđuju ljude oko sebe - da su i oni Srbi.
Rusi i Sveti Petar Cetinjski Bokelje Slovenima nazivali: Vasko Kostić, srpski publicista iz Boke, piše u knjizi "Podvizi Bokelja van Boke” (Beograd, 1995): "To se može razumjeti kroz činjenice da su pravoslavni Bokelji (u ruskim ispravama nazivani ‘primorskim Slovenima’).” (www.rastko.rs)
Pa nešto kasnije Kostić u istoj knjizi citira rusku caricu Katarinu: "Carica Katarina II imala je dobar recept za aktiviranje ruske pomorske sile. Pozvala je pod svoju zastavu ‘primorske Slovene’...”
Vasko Kostić je potpuno odan Srpskoj crkvi, ogorčeni je protivnik crnogorske suverenosti. Ne postoji nikakva mogućnost - da je Kostić naišao na neki podatak kako su u 18. vijeku Rusi Bokelje zvali Srbima – da bi on to izostavio. Ali, tako nešto, da Rusi u 18. vijeku Bokelje nazivaju Srbima, to nije bilo moguće.
U Grčkom ustanku protiv Otomanske imperije 1821. godine, uz ostale Bokelje svojim junaštvom se proslavio i Vaso Brajević, koji je rođen u Mojdežu kod Herceg Novog. Pomenuti srpski nacionalni radnik iz Boke Vasko Kostić, piše: "Bokelji su odlazili na put u najblistavijim narodnim nošnjama. Grci ih ni po čemu nisu razlikovali od Crnogoraca. Onima koji su se u Grčkoj zadržali ili postali poznati, pred prezimenom su dodavali nadjevak ‘Mavro...’ (Crnogorac) sa heleniziranim ‘is’ ili ‘os’ završetkom. Tako su Bokelji Pero Mihović, Leso Kordić i Vaso Brajević postali: Petros Mavromihalis, Aleksandros Mavrokordatos i Vasos Mavrovuniotis. Od osam najpoznatijih vođa grčkog opšteg ustanka za oslobođenje, tri su bila Mavro...sa.”
Kostić dalje piše: "Nakon prvih bitaka u grčkom ratu za oslobođenje, proslavio se Vaso Brajević iz Mojdeža, odnosno Vasos Mavrovuniotis. Iako je bio pomorac, učestvovao i u pomorskim bitkama, proslavio se kao kopneni junak.” (Vasko Kostić, Podvizi Bokelja van Boke, portal Rastko)
Dakle, ovom Bokelju je nadimak bio Mavrovuniotis što znači – Crnogorac, on se Grcima sam tako predstavio ili su ga Grci tako zvali, svejedno, nije se bunio što nosi taj etnonim. Svako može u knjigama i arhivima pogledati kako su se Bokelji izjašnjavali krajem 19. vijeka, kad je uznapredovala srpska propaganda, ali 1821. godine kad je počeo grčki ustanak, Sarajlija i Vuk još nijesu pristigli u Boku i Crnu Goru, samim tim ni srpstvo još nije postojalo u Boki i Crnoj Gori. Zato se Vaso Brajević izjasnio kao Crnogorac, to je bila nacija kojoj je pripadao.
I Petar Prvi Petrović Njegoš je Bokelje nazivao Slovenima. Tako je iz Budve 23. septembra 1813. uputio proglas Bokeljima, Dubrovčanima i Dalmatincima o potrebi oružanog otpora Francuzima: "Evo zgoda, slovinski i vazda slavni narode od provincije kotorske, dubrovačke i dalmatinske, da zdogovorno ustanemo i prifatimo oružje protivu razoritelja sve Evrope, protivu opštega neprijatelja..." (Ujedinjenje Crne Gore i Boke 1813-1814, knjiga I, Podgorica, 1998, str 13)
Zbirka izvornih dokumenata o ujedinjenju Crne Gore i Boke 1813, nema Srba: Istorijska nauka, koju manifestuju istorijski izvori, je jasna, prije 19. vijeka nema srpske narodnosti u Boki i zaleđu. Da pogledamo što kažu neke zbirke dokumenata.
Prije 21 godina Istorijski institut iz Podgorice objavio je zbirku izvornih dokumenata u dva toma, pod naslovom "Ujedinjenje Crne Gore i Boke 1813-1814". Dokumenta su ispisana iz raznih arhiva i iz vremena su ujedinjenja Crne Gore i Boke. Zbirku dokumenata je obradilo i priredilo dvadesetak naučnih radnika, a predśednik i potpredśednik redakcije su bili - akademik Slavko Mijušković i dr Jovan Bojović, obojica su zastupali stav da su Crnogorci dio srpskog korpusa. Zbirka je uglavnom nepoznata široj javnosti. Prvi tom možete čitati na ovom linku, a drugi na ovom linku. U zborniku je objavljeno skoro 800 dokumenata i - ne postoji nijedan jedini u kojem se pominju Srbi na teritoriji Boke i Crne Gore. Među dokumentima na italijanskom, francuskom, ruskom, engleskom, u zbirci je dat i priličan broj ćiriličnih dokumenata koja su, dakle, pisali naši ljudi, tako da ne može biti zabune: u svijesti Crnogoraca i Bokelja srpska narodnost na teritoriji današnje Crne Gore tada - ne postoji.
Četvrtog januara 1814. g. Petar I, guvernadur Radonjić i šest predstavnika Bokelja pišu austrijskom generalu Milutinoviću da su se Crna Gora i Boka ujedinile i zaklele na prihvatanje iste istorijske sudbine! (Prvi tom pomenute zbirke, strane 597 i 598).
Izuzetno svjedočanstvo iz Boke Kotorske ostavio je ruski pukovnik Nikič koji je ruskom caru u maju 1814. godine poslao izvještaj kako su se Crnogorci i Bokelji sjedinili u jednu naciju! (ista zbirka, strane 286 i 287)
Razne zbirke izvornih dokumenata, Srba nema: – Kotoranin Martin Segon je u zadnjim decenijama 15. vijeka napisao jedan izvještaj rimskom papi o krajevima Ilirika, o mogućnostima ratovanja protiv Turaka. Segon Srbe pominje isključivo na teritoriji đe je i dan danas uža Srbija sa Kosovom. U njegovom pisanju nema nikakvih naznaka da on zna za Srbe na teritoriji današnje Crne Gore. Spis je objavljen u knjizi “Pisci srednjovjekovnog latiniteta” (Obod, Cetinje, 1996).
- Barski nadbiskup Marin Bici napisao je izvještaj rimskom papi nakon obilaska djelova današnje Crne Gore, Albanije i Srbije 1610. godine, bio je u pośeti rimokatolicima tih krajeva. Ni na jednom mjestu u izvještaju ne navodi da na teritoriji današnje Crne Gore i Boke žive Srbi. Knjiga sa Bicijevim izvještajem objavljena je u Budvi 1985. godine
– Kotoranin Mariano Bolica je 1614. godine Mletačkoj republici poslao detaljan izvještaj o Skadarskom sandžakatu - kojeg je jako dobro poznavao. Ni na jednom mjestu ne navodi da u Crnoj Gori i Boki žive Srbi po narodnosti. Izvještaj Bolice objavljen je u knjizi ”Fransoa Lenorman: Turci i Crnogorci” (CID, Podgorica, 2002)
– Budvanin Krsto Ivanović napisao je 1650. godine “Ljetopis Budve”. On za sebe kaže da je porijeklom iz (stare) Crne Gore. U njegovim spisima nema pomena o Srbima na teritoriji današnje Crne Gore. Knjigu ”Krsto Ivanović”, sa dijelom njegovih spisa, objavio je Obod (Cetinje, 1996)
- Čuveni pravnik Valtazar Bogišić je 1878. u Beogradu objavio zbirku narodnih pjesama "Narodne pjesme - iz starijih, najviše primorskih zapisa". U knjizi je objavio narodne pjesme koje su nastale do 19. vijeka, kaže u predgovoru: "U ovoj zbirci naprotiv, sabrane su samo one pjesme koje su bile zabilježene tečajem prošlih vjekova." Pjesme je sakupio u Boki Kotorskoj (Kotoru i Perastu), u Dubrovniku i Dalmaciji. Na oko 350 strana ima 130 pjesama i nema niti jedan pomen Srba. A svi znamo da poslije Sarajlijinog dolaska u Crnu Goru skoro da nema narodne pjesme u koju nijesu umetnuti Srbi!
- Dr Đorđe Milović je na Cetinju 1959. objavio knjigu "Prilog proučavanju krivičnih sudova dobrih ljudi u komunitadi Topaljskoj (Mletački period)". Izvorni dokumenti iz mletačkog perioda su prikazani na 70 strana, nema niti jedan pomen Srba, a ni srpske narodnosti.
- Miloš Milošević je priredio, za našu istoriografiju izvanredno značajnu zbirku izvornih dokumenata "Hajduci u Boki Kotorskoj 1648-1718" (CANU, Titograd, 1988). Knjiga ima skoro 800 strana i preko 800 dokumenata, pisanih talijanskim i našim jezikom (ćirilicom). Nema niti jedan pomen Srba, mnogo je pomena plemena, Crnogoraca, a ima i dosta pomena Vlaha. U knjizi npr ima dosta dokumenata o Baju Pivljaninu.
- Dr Srđan Musić je 1988. u H. Novom objavio knjigu "Izvještaji generalnog providura Dalmacije i Albanije Kornera o zauzimanju Herceg Novog 1687. godine". Naslov knjige kaže od čega se sastoji, knjiga je vrlo lijepo urađena. Nema pomena Srba, naravno.
- Grbalj je pribrajan Boki, a naseljavaju ga većinom etnički Crnogorci, koji su u Grbalj počeli da se naseljavaju još od kad su stari Grbljani (uglavnom Sloveni) uništeni od strane Stefanice Crnojevića - polovinom XV vijeka. Po predanjima samih Grbljana koja je zabilježio Sava Nakićenović (knjiga Boka, 1913), većina Grbljana su doseljenici iz stare Crne Gore. U svakom pogledu - i po porijeklu i po folkloru, mentalitetu, tradicijama, običajima... između Grbljana i npr Cetinjana, nema nikakve razlike. Razlika između Cetinjana i Grbljana je samo u tome što su neki srpski popovi uspjeli većinu Grbljana da nabijede da su Srbi. Grbljani su imali svoj zakonik - statut. Objavio ga je Predrag V. Kovačević u knjizi "Grbalj, njegova prošlost i budućnost" (Kotor, 1964, link)
Kovačević je Grbaljski zakonik preuzeo od Vuka Vrčevića, koji ga je prvi objavio. Nema Srba, nema srpske narodnosti ni u ovom malom statutu Grbljana.
Knjige izvornih dokumenata Gorana Komara: Goran Komar iz Herceg Novog (vladika Amfilohije mu govori na promocijama knjiga), istraživao je dubrovački i arhive u Boki Kotorskoj i šire. Iz arhiva je ispisao hiljade ćiriličnih dokumenata i objavio ih u više knjiga, te je tako vječno zadužio crnogorsku istoriografiju. Pregledao sam dokumenta iz više njegovih knjiga.
- Godine 1997. Goran Komar je objavio knjigu "Planinska sela Dračevice pod vlašću Venecije". U izvornim dokumentima koja je prikazao nema pomena Srba.
- Godine 1999. u Beogradu Goran Komar je objavio knjigu "Sušćepan - selo u Boki Kotorskoj". U izvornim dokumentima koja je prikazao, nema nijednog pomena Srba.
- Godine 2005. Goran Komar je objavio knjigu "Falsifikovanje hercegnovske istorije o Morejskom ratu (1684-1699)". U izvornim dokumentima koja je prikazao, nema pomena Srba.
- Godine 2007. u H. Novom Goran Komar i Nikola Urdešić objavili su knjigu "Luštica - zemlja maslina, zemlja gomila, zemlja pravoslavlja". U izvorima/dokumentima koja su prikazali (knjiga ima 200 strana), na Luštici se Srbi ne pominju, nema ih. Iz knjige saznajemo da je Luštica u kasnom srednjem vijeku bila naseljena i nekim Albancima. Danas neki Luštičani i ne sanjaju da su albanskog porijekla.
- Godine 2009. Komar je objavio knjigu „Boka Kotorska: Ćirilski spomenici 17, 18. i 19. vijeka (Acta Serbica): mješovita građa (1608-1917)” u kojoj je prikazao 578 dokumenata do 1840. kada se prvi put u jednom dokumentu u toj knjizi vidi jasna srpska nacionalna misao. Prije te godine ne postoji u ovoj knjizi nijedan dokument u kojem se nalaze riječ Srbin i Srbi.
- Godine 2010. Komar je objavio knjigu „Pisma Miha Kuveljića dubrovačkoj vladi – Kandijski rat 1646 do 1662. godine”. Sva objavljena pisma nastala su od 1646. do 1662. godine. U ova 52 pisma iz 17. vijeka ne postoji nijedan pomen Srba, pisma se odnose na događaje u Herceg Novom i zaleđu. Mnogo puta su pomenuti Vlasi i Crnogorci.
- Godine 2011. Goran Komar je objavio knjigu "Hercegnovski ćirilični popisi (1750-1826)". Knjiga ima oko 300 strana. U prikazanim izvornim dokumentima nema niti jedan pomen Srba.
- Godine 2011. Goran Komar je objavio knjigu "Ćirilična dokumenta Dubrovačkog arhiva: Prilog istoriji svakodnevnog života na tromeđi Dubrovnika, Trebinja i Novog 1504. – 1795.” U 388 dokumenata ne postoji nijedan pomen riječi Srbi ili Srbin, a mnogo puta su pomenuti Vlasi i Crnogorci.
- Godine 2012. Goran Komar je objavio knjigu "Danilovići - Zubački i Novski prvaci". U izvornim dokumentima koja je prikazao nema niti jedan pomen Srba.
- Godine 2012. Komar je objavio knjigu - "Bijeljanski ćirilični arhiv (1706 - 1855)" U knjizi je prikazao 68 dokumenata, nema nijedan pomen riječi Srbin ili Srbi.
- Godine 2013. Goran Komar je objavio knjigu "Ćirilična dokumenta peraškog arhiva (1633-1851)", a u knjizi je prikazao176 dokumenata. Nema nijedan pomen riječi Srbin ili Srbi. Preko 1200 raznoraznih pisama, oporuka, ugovora... ni traga Srbima. Moramo imati na umu, radi se o ćiriličnim dokumentima, koja su dakle pisali naši ljudi, a ne stranci, pisma koja je Komar objavio odražavaju stanje svijesti predaka današnjih Hercegnovljana, Bokelja, Hercegovaca i Crnogoraca. To su prvoklasni istorijski izvori.
Paštrovske isprave, Srba nema: Paštrovići i Grbljani su po teritorijalnoj organizaciji Mletačke republike pribrajani među Bokelje. Renomirani naučnici priredili su tri knjige "Paštrovskih isprava", sadržane su od dokumenata nastalih u Paštrovićima ili su u vezi sa Paštrovićima. Dokumenta su od 14. do 19. vijeka, tu ima raznih kupoprodajnih ugovora, testamenata, umira krvi, odluka zbora (suda) paštrovskog i drugih isprava.
- Prvi tom pod nazivom "Paštrovske isprave XVI - XVIII vijeka" su 1959. na Cetinju objavili Ivan Božić, Branko Pavićević i Ilija Sindik. Tu su sabrana 303, uglavnom ćirilična dokumenta, na nekih 228 strana, riječi Srbin i Srbi ne postoje.
- Drugu knjigu Paštrovskih isprava (Budva, 1990) priredili su Jovan Bojović, Miroslav Luketić i Božidar Šekularac. Sadrži 117 dokumenata od početka 17. do pred kraj 19. vijeka. Nema riječi - Srbi, Srbin, srpski narod.
- Treću knjigu Paštrovskih isprava (Petrovac, 1999) priredio je dr Božidar Šekularac. Sadrži 144 dokumenta, od 14. do početka 20. vijeka. Na strani 44 u dokumentu iz 1598. godine koji je pisao mletački providur u Kotoru pominju se "pretti Serviani" (srpski svještenici), što je još jedan odličan dokaz da je termin Srbin u Crnoj Gori i šire na Balkanu do polovine 19. vijeka (a među običnim narodom i kasnije) bio konfesionalni/vjerski termin, za to ima puno dokaza. U 19. vijeku elita pravoslavaca na zapadnom Balkanu odlučila je da krene sa propagandom kako su svi ljudi na zapadnom Balkanu koji govore jednim jezikom, zapravo Srbi po narodnosti. Još na par mjesta u knjizi pridjev srpski je vezan za konfesiju, pominje se "rito serviano" - srpski obred, što je tačna konstatacija, pravoslavlje nam je stiglo od srpske - Savine crkve.
Od nijednog - do desetine hiljada pomena Srba: Tražiti Srbe prije 19. vijeka u dokumentima koji se odnose na Boku Kotorsku je kao tražiti iglu u plastu sijena. Moguće je i naći iglu u plastu sijena, što da ne, tako neđe vjerovatno i postoji neki zalutali pomen Srba, kao odbljesak iz vremena Nemanjića, ili je neko neđe u nekom dokumentu pomiješao obred Srpske crkve i narodnost.
Ipak, sve ove divne zbirke izvornih dokumenata, ne ostavljaju sumnju tvrdnji da je srpska narodnost u Boki izmišljena, kao i u Crnoj Gori - u drugoj četvrtini 19. vijeka.
Zanimljivo je, prije Njegoša, više ima neke srpske nacionalne (pri)misli kod cetinjskih vladika (ali i kod njih neznatno) nego u svim bokeljskim arhivima, iako sačuvanih dokumenata vezanih za Bokelje ima mnogo, mnogo više nego dokumenata cetinjskih vladika. Ali, i to je razumljivo, cetinjski mitropoliti su bili u stalnom kontaktu sa srpskim klerom, putovali su u Srbiju, čitali su stare crkvene knjige koje su slavile Nemanjiće, čitali su stare srpske crkvene ljetopise u kojima su se susrijetali sa srpskim narodnim imenom. U isto vrijeme (mislim stalno na period do Njegoša), Bokelji su bili manje izloženi nekakvoj, da je tako nazovemo - srpskoj nacionalnoj ideji, koja prije Dositeja i Vuka nije ni bila uobličena i formirana.
Ako, što se Boke tiče, u izvornim dokumentima prije 19. vijeka ima samo par pomena Srba, a od druge četvrtine 19. vijeka u Boki i Crnoj Gori srijećemo na desetine hiljada pomena Srba, onda se ne može zaključiti ništa drugo nego da se nešto važno dogodilo. A taj događaj je bio dolazak 1827. godine na Cetinje fanatičnog srpskog nacionaliste Sime Milutinovića Sarajlije, koji je indoktrinirao svog učenika Njegoša i usadio mu u svijest (novo)srpsku nacionalnu ideologiju, takozvano srpstvo.
Uzdamo se u poštenje i dobre namjere SPC na bokeškom saboru: Da li će mitropolit Amfilohije i sveštenstvo na anticrnogorskom Bokeškom saboru koji priprema SPC, narodu saopštiti:
- Domentijan, poslednji učenik Sv. Save je polovinom 13. vijeka zapisao da se naše more zove - Dukljansko more, a Boka je bila u sastavu Duklje.
- Herceg Novi su 1687. godine od Turaka oslobađali i Crnogorci i da Crnogoraca nije bilo u toj bitki, preci većine današnjih žitelja Novog ne bi tu ni bili naseljeni.
- Bokelji su se 1813. godine ujedinili sa Crnogorcima, apsolutno bez ikakvog interesa, jedini interes im je bio da žive u državi sa svojom istonarodnom braćom.
- Bokelji su u inostranstvu prije nego je u ove krajeve pristigla srpska ideologija, često nosili crnogorsko narodno ime, kako je to pokazao srpski publicista iz Boke Vasko Kostić.
- Rusi i Sv. Petar Cetinjski su prije dolaska srpskih nacionalnih ideologa Bokelje nazivali Slovenima, nikad Srbima.
- Bar 1/2 (vjerovatno 2/3) ljudi koji danas žive u Boki, su porijeklom iz Stare Crne Gore.
- Godine 1853. Turci su napadali manastir Ostrog koji su branili Crnogorci na čelu sa vojvodom Mirkom Petrovićem. Niko iz Srbije nije tada došao da ratuje sa Crnogorcima protiv Turaka i da brani Ostrog, iako Srbija u to vrijeme nije bila u ratu ni sa kim.
- Kanoni svetih otaca su propisali - svaka pravoslavna država može i treba imati svoju autokefalnu crkvu, pa je čak imaju i pravoslavni: Česi i Slovaci i Albanci (i Japanci autonomnu), iako su u svojim državama kao pravoslavci - ubjedljivo u manjini.
Uzdamo se u poštenje i dobre namjere sveštenstva SPC i sigurni smo da će na tom saboru oni ove neosporive činjenice saopštiti narodu.
