Što se tiče zemalja regiona, u Srbiji tužioci i sudije višeg ranga primaju u prosjeku 1.396 eura, dok u susjednoj Hrvatskoj imaju duplo deblji koverat i primaju po 2.610 eura. Nosioci pravosudne vlasti u BiH mjesečno zaradjuju u prosjeku 2.148 eura, dok sudije u Makedoniji primaju svega 1.186 eura, a tužioci još manje –u prosjeku 1.050 podaci su iz Analize za potrebe racionalizacije pravosudne mreže dostavljene Portalu Analitika.
Prema istim podacima, prosječne plate sudijama višeg ranga u Crnoj Gori iznose u prosjeku 1.559 eura, dok u dokumentu nema podataka za tužilačke organe.
Plate isplaćene tužiocima u Crnoj Gori: Osnovna neto zarada VDT-a Ivice Stankovića isplaćena za novembar mjesec je iznosila 1.582 eura (2.450 eura sa naknadama), dok se plata njegovih zamjenika kretala u prosjeku oko 1420 eura. Glavni specijalni tužilac Milivoje Katnić primio je u novembru 1.949 eura, dok se plate specijalnih tužilaca kretale od 1.674 eura do 2.276 eura. Zanimljivo je da Katnić ima među nižim zaradama u Specijalnom tužilaštvu. Najveću platu sa naknadom za novembar mjesec, primila je specijalna tužiteljka Stojanka Radović 3.063 eura (2.195 osnovna zarada)
Prema zvaničnim podacima objavljenim na sajtu Tužilaštva, plate u podgoričkom Višem državnom tužilaštvu se kreću od 1.083 eura do 1.416 eura koliko je primio rukovodilac Višeg državnog tužilaštva. Plate u bjelopoljskom Višem državnom tužilaštvu su nešto veće i iznose od 1.320 do 1.445 eura. Mjesečne zarade u podgoričkom osnovnom tužilaštvu su u rasponu od 484 do 1355 eura, s tim da većina podgoričkih tužilaca prima mjesečnu neto zaradu od oko 1.100 eura.
Sudovi na sajtu ne objavljuju zarade: Za razliku od tužilačke organizacije, administratori sajtova sudova ne ažuriraju podatke o mjesečnim zaradama. Međutim, zarade sudija u Crnoj Gori nijesu nikakva tajna.
Prema podacima sa sajta Komisije za sprječavanje konflikta interesa, osnovna neto plata predsjednice Vrhovnog suda Vesne Medenice iznosi 1.453 eura. Na ovu platu Medenica dobija naknadu od 487 eura i dodatnih 600 eura kao član Sudskog savjeta. Prema istim podacima, Mladen Vukčević kao predsjednik Sudskog savjeta ima zaradu od 1.000 eura mjesečno.
Prema slovu prošlogodišnje analize Komisije za efikasnost pravosuđa Savjeta Evrope (CEPEJ) sudije osnovnih sudova u Crnoj Gori primaju 1.126 eura, odnosno 2,3 puta veću platu od državnog prosjeka (477 eura). Sudije osnovnih sudova u Hrvatskoj imaju duplo, a u Sloveniji 1,6 puta veću platu od one koju u prosjeku dobije Hrvat (oko 750 eura), odnosno Slovenac (1.000 eura). Njihove srpske kolege u osnovnim sudovima, kao i u Crnoj Gori, imaju 2,3 puta veću platu od prosječne u državi.
Plate isplaćene sudijama i tužiocima u Evropi: Prema tabeli koju objavljuje Portal Analitika, osim švajcarskih sudija najbolje su plaćene vrhunske sudije u Velikoj Britaniji oko 20.000 eura mjesečno, Norveškoj 159.836 eura godišnje ili 13.319 eura mjesečno i Danskoj oko 15.000 eura mjesečno. Osim Jermenije koja ima najniže plate u pravosudnim organima, mizerne plate sudijama i tužiocima su u Moldaviji svega 308, odnosno 231 euro.
U tablici je data srednja vrijednost sudijske plate u Evropi koja iznosi godišnje 52.780 eura što je oko 4.400 eura na mjesečnom nivou. Prosječna plata državnih tužilaca vrhunskog ranga u Evropi iznosi 3.826 eura, što praktično znači da je Crna Gora, po platama tužilaca, daleko ispod evropskog prosjeka.
Ministrima, poslanicima i sudijama izjednačene zarade: Vlada će u ovoj godini plate sudijama i tužiocima regulisati shodno Zakonu o javnim zaradama, čije usvajanje se očekuje u prvom polugodištu. Ono što je zanimljivo je da istom platnom razredu sa koeficijentom 26 pripadaju, ministri, poslanici, sudije Ustavnog i Vrhovnog suda, glavni specijalni tužilac i zaštitnik ljudski prava i sloboda, kao i predsjednik Senata DRI.
Što se tiče Evrope, u odnosu na prosječnu nacionalnu bruto platu, plate sudija i tužilaca na kraju karijere daleko više nego na početku karijere i to 4,2 puta veće kod sudija i 3,4 puta kod tužilaca.
„Razlika između plata na početku i na kraju karijere je, i u slučaju sudija i u slučaju tužilaca, najizraženija u Rumuniji, Italiji, Bugarskoj, Poljskoj, Bosni i Hercegovini, Hrvatskoj. Ova razlika takođe je značajna i u zemljama anglosaksonskog prava (Velika Britanija - Sjeverna Irska, Velika Britanija-Škotska, Velika Britanija - Engleska i Vels, Irska), ali samo kada se radi o sudijama, što se može objasniti specifičnostima vezanim za njihov izbor i imenovanje između iskusnih pravnika“, navodi se u Analizi.
U dokumentu se preporučuje dalje povećanje zarada sudijama i tužiocima.
„Evropski trend je značajno povećanje plata sudija i tužilaca u poređenju sa prosječnom bruto platom na nivou države, iako se ovdje među državama uočavaju značajne razlike. Odnos između plata sudija i tužilaca u vrhovnom sudu ili u najvišem žalbenom sudu i državnog prosjeka bruto godišnje plate je zanimljiv indikator za mjerenje razlika između zemalja izuzimanjem faktora kao što je način zapošljavanja, starosna dob, prethodna služba, devizni kurs ili BDP“, piše u dokumentu.
U Crnoj Gori ukupno 323 sudije: Na osnovu Pravilnika o okvirnim mjerilima rada, broj sudija određuje se prema odnosu prosječnog broja primljenih pojedinih vrsta predmeta u rad u posljednje tri godine i okvirnih mjerila rada. Okvirna mjerila rada su prosječan broj predmeta po određenoj vrsti koji sudija u toku jedne kalendarske godine, u okviru radnog vremena treba da riješi.
„Tako je donijeta i Odluka o broju sudija u sudovima kojom je utvrđen ukupan broj od 323 sudije, od čega: u sudovima za prekršaje (50), u Višem sudu za prekršaje (7), u osnovnim sudovima (149), u dva viša suda (57), Privrednom sudu (16), Apelacionom sudu (13), Upravnom sudu (12) i Vrhovnom sudu Crne Gore (19)“, piše u dokumentu.
Prema podacima Komisije za efikasnost pravosuđa Savjeta Evrope (CEPEJ) Crna Gora u prosjeku ima 42,4 sudije na 100.000 stanovnika, dok zapadnoevropske države imaju do 20. U novom Izvještaju o napretku, Evropska komisija sugerisala je Crnoj Gori da smanji broj tužilaca i sudija. Sudstvo i tužilaštvo su ove godine dobili veći budžet nego ranijih godina. Sudstvo je dobilo 26,59 miliona eura, što je šest miliona više nego lani, dok je Tužilaštvu na raspolaganju 6,82 miliona, što je 600.000 eura više nego godinu ranije. Ostaje da se vidi kako će povećanje budžeta uticati na efikasnost pravosuđa i tužilaštva.
Predrag ZEČEVIĆ
