U obimnom istraživanju više od 200 autentično istorijskih gradova širom Evrope — u rasponu od ikoničnih gradova do skrivenih dragulja — organizacija European Best Destinations (EBD) objavila je svoj dugo iščekivani spisak Najboljih evropskih gradova kulturnog nasljeđa za 2026. godinu.
Ovaj izbor zasniva se na UNESCO listi kulturne svjetske baštine u Evropi, anketi međunarodnih putnika o njihovim omiljenim kulturnim i gastronomskim odredištima i stručnoj selekciji turističkih profesionalaca koji su destinacije procenjivali prema sljedećim ključnim kriterijumima:
Integritet i očuvanost istorijske arhitekture i znamenitosti
Kulturno bogatstvo kroz muzeje, festivale i cjelogodišnje programe
Održivost i pristupačnost kroz mogućnost pešačenja i ekološki prihvatljiv prevoz
Autentična lokalna kuhinja i uranjajuća iskustva u prirodi – sve to bez gužvi
Na vrhu ove prestižne liste nalazi se Ptuj u Sloveniji — mali grad sa više od 2.000 godina istorije. Poznat po svom dvorcu na brdu, čuvenim vinarskim tradicijama i živopisnom kalendaru kulturnih i sportskih događaja, Ptuj je proglašen za grad broj 1 na listi najboljih evropskih gradova kulturnog nasljeđa za 2026. godinu.
„Ptuj je više od sačuvane prošlosti — to je grad koji svakog dana živi i diše istoriju“, navodi organizacija European Best Destinations.
„Deset vodećih destinacija izdvajaju se svojom sposobnošću da spoje bogato nasljeđe sa savremenim kulturnim životom“.
Pitate se gdje da putujete po Evropi zbog kulturnog iskustva u 2026? Evo 10 prelijepih evropskih lokaliteta kulturnog nasljeđa.
1. Ptuj, Slovenija
Najstariji grad u zemlji, gdje hiljadugodišnji dvorac, vinogradi i festivali održavaju istoriju živom, čineći Ptuj „jednom od najživopisnijih destinacija kulturnog nasljeđa u Evropi“.
Nadgledajući rijeku Dravu, dvorac je vjekovima čuvao grad kao simbol kontinuiteta i prestiža. UNESCO ga prepoznaje kao jedno od 34 mjesta svjetske baštine uvrštenih na listu s ciljem da „pomognu putnicima da razviju dublje razumijevanje izuzetne univerzalne vrijednosti i kulturnog nasljeđa u cjelini“.
Ptuj je sačuvao svoje srednjovekovno jezgro, a istovremeno se neprestano iznova definiše kroz cjelogodišnje festivale, kulturne i sportske događaje, uključujući proljećni karneval Kurentovanje — jedno od najoriginalnijih i najšarenijih slavlja u Evropi — zatim ljetnji Art Stays Festival (međunarodni umjetnici, koncerti i pozorište na otvorenom), jesenju berbu grožđa (Ptujske vinske podrume, koji su među najstarijima u Evropi) i zimski Božićni market koji ispunjava istorijske trgove svjetlošću i tradicijom.
2. Briž, Belgija
Kanali, gotske crkve i trgovi kao sa razglednice. Stari grad Briža, koji se nalazi na UNESCO listi, odiše bezvremenskim šarmom.
Često nazivan „Venecijom sjevera“, i to s dobrim razlogom. Mreža kanala, gotskih crkava i srednjovekovnih trgova čini ga jednim od najromantičnijih gradova u Evropi.
Kao mjesto svetske baštine pod zaštitom UNESCO, Briž je remek-djelo očuvanosti, gdje svaka kaldrma kao da priča svoju priču. Iza svoje ljepote dostojne razglednice, grad nudi vrhunsku gastronomiju, muzeje svjetske klase i toplu flamansku atmosferu.
3. Angra de Eroizmo, Terserija, Azori
Na ostrvu Terserija u portugalskom arhipelagu Azori, Angra do Eroizmo stoji kao dragulj atlantskog nasljeđa.
Prepoznat od UNESCO zbog savršeno očuvanog renesansnog urbanog plana, dugo je bio raskrsnica pomorskih istraživanja.
„Njegove šarene fasade, crkve i tvrđave daju mu šarm kakav nijedno drugo mjesto nema, spajajući portugalsku tradiciju sa okeanskim horizontima“, piše EBD.
4. Dubrovnik, Hrvatska
Poznat kao „Biser Jadrana“, Dubrovnik na jugu Hrvatske jedno je od najpoznatijih svjetskih gradova pod zaštitom UNESCO.
Njegovi srednjovekovni bedemi, barokne crkve i popločane ulice čine ga živim spomenikom. Iza svoje filmske slave, Dubrovnik ostaje mjesto kulture, muzičkih festivala i autentičnog dalmatinskog gostoprimstva.
Prema Dubrovnik Times-u, grad je zabilježio porast turizma iz SAD: „Hrvatski nacionalni sistem eVisitor pokazuje da je između 1. januara i 30. septembra 2025. županija ugostila 238.387 američkih turista, što je povećanje od 14% u odnosu na isti period prošle godine“. Zašto? „Kombinacija bolje dostupnosti, pametnog marketinga i prstohvata holivudske magije“.
5. Albi, Francuska
Impozantna katedrala od cigle iz 13. vijeka iznad rijeke Tarn definiše ovo prefinjeno južno utočište.
Albi je UNESCO dragulj na obalama rijeke Tarn u južnoj Francuskoj, sjeveroistočno od Tuluza, krunisan svojom izvanrednom gotičkom katedralom, najvećom građevinom od cigle na svijetu.
Grad je takođe dom muzeja Tuluz-Lotreka, koji slavi život i djelo slikara rođenog tamo. Sa svojim šarenim fasadama i živom kulturnom scenom, Albi je jedno od najotmenijih mjesta nasljeđa u južnoj Francuskoj.
6. Firenca, Italija
Firenca je kolevka renesanse, grad pod zaštitom UNESCO i prijestonica regiona Toskane, gdje se umjetnost, istorija i kultura spajaju. Od katedrale Duomo do muzeja galerije Ufiči, svaki njen ugao je remek-djelo.
Od Duoma sa njegovom kupolom prekrivenom terakota pločicama koju je projektovao Bruneleski i zvonikom koji je izgradio Đoto, do Galerije Akademija u kojoj se nalazi Mikelanđelov David, i Ufičija koji izlaže Botičelijevo Rađanje Venere i da Vinčijeve Blagovijesti, Firenca je obavezna stanica na svakoj umjetničkoj ruti.
Ipak, Firenca nije muzej. Naprotiv, to je vrlo posjećen, živ grad pun živopisnih trgova, toskanske kuhinje i bezvremenskog stila.
7. Češki Krumlov, Češka
Češki Krumlov je jedan od najčarobnijih i najturističkijih gradova Centralne Evrope, u regionu Južne Češke.
Njegov bajkoviti zamak iz 13. vijeka, vijugava rijeka i šarene barokne fasade donijeli su mu priznanje UNESCO i ljubav putnika širom svijeta. Sa samo 13.000 stanovnika, bogat je atmosferom koja djeluje kao da se vraćate u prošlost.
8. San Điminjano, Italija
Điminjano, „Grad finih kula“ sa gotovo netaknutom srednjovekovnom siluetom, toskanski je dragulj.
Brdski grad jugozapadno od Firence, ova dragocjena opština okružena je zidovima iz 13. vijeka, a stari grad je centriran oko Piazza della Cisterna, trougaonog trga okruženog srednjovekovnim kućama. Ima siluetu srednjovekovnih kula, uključujući poznatu Torre Grossa, koje su očuvane gotovo netaknute, dajući mu jedinstveni identitet.
Između svojih vina (Vernaccia di San Gimignano), popločanih ulica i bezvremenske arhitekture, ovo je Toskana u svom najautentičnijem obliku.
9. Zamosc, Poljska
Osnovan u 16. veku, Zamosc, na jugoistoku Poljske, rijetki je primjer savršeno očuvanog renesansnog grada izgrađenog po planu.
Projektovao ga je italijanski arhitekta za Jana Zamojskog, velikog kancelara Poljske, koji je zamišljao „idealni grad“, i spaja šarm centralne Evrope sa italijanskim stilom, zaslužujući titulu „Padova sjevera“.
Elegantne arkade, prelijepe fasade i živahan trg čine ga jednim od najfascinantnijih poljskih gradova pod zaštitom UNESCO, koji ga je prepoznao kao „jedinstven primjer renesansnog grada u centralnoj Evropi“.
10. Toledo, Španija
Smješten na brdu iznad rijeke Tajo i ravnica Kastilje-Manče u centralnoj Španiji, Toledo je poznat kao „Grad tri kulture“, gdje hrišćanski, muslimanski i jevrejski uticaji koegzistiraju u izuzetnom nasljeđu.
Bio je i nekadašnji dom manirističkog slikara El Greka. Njegova katedrala, sinagoge i zidovi tvrđave čine ga gradom duboke kulturne vrijednosti. Kao grad pod zaštitom UNESCO-a od 1986. godine, Toledo ostaje jedan od najinspirativnijih istorijskih gradova Španije i jedan od 10 kulturnih gradova nasljeđa u Evropi koje se ne smije propustiti.
