Kultura

Vremeplov: 27. jul 1907.

Na današnji dan: Rođen Petar Lubarda

Slikar Petar Lubarda rođen je na današnji dan 1907. u Ljubotinju.

Na današnji dan: Rođen Petar Lubarda Foto: Arhiva PA
Vremeplov Analitike
Vremeplov AnalitikeAutor
Portal Analitika - ArhivaIzvor

Lubarda je dobitnik velikog broja domaćih i stranih nagrada i priznanja. Slikarstvo je učio u Beogradu i Parizu, a Drugi svjetski rat proveo je u zarobljeništvu u Njemačkoj. 

Radio je na osnivanju Umjetničke škole i Galerije na Cetinju, učestvovao na međunarodnim likovnim manifestacijama i zadivio svijet dramatičnim izrazom kojim je prikazivao surovi crnogorski krš, crnogorsko selo i brda nad Kotorom. 

Lubarda je često govorio „To je moje tlo. Ako bi me neko pitao ko je moj učitelj u umjetnosti, morao bih da mu odgovorim, to je jedino bila Crna Gora“. Radio je u ulju, pastelu i fresko-tehnici. 

Sunce-i-Maslina-Petar-Lubarda-1971

Slikarski put Petra Lubarde započinje tamo gdje je rođen – u crnogorskom kršu i brdima koji su mu se trajno urezali u stvaralačku memoriju. Praktično, u svemu što je slikao, kao plastična matrica može se identifikovati taj prvi vizuelni pejzaž koji ga je od rođenja okruživao. 

Kao da se u svakom od kasnijih znamenitih ciklusa vraćao linijama, oblicima i koloritu krajolika koji je nosio ma kuda da se kretao Crnom Gorom, Srbijom, Evropom i svijetom. Počeo je da slika na svojevrsni realistički način koji je već poprimio svijetlo-tamne valerske odnose svijetla koji su tragali za naglašenim govorom slikarske materije. 

Dramatika slikarskog prizora podignuta je na prelazu tridesetih u četrdesete godine, a simbolično je vidljiva u „Zaklanom jagnjetu“ (1940). Za ovu sliku su mnogi kritičari istakli da po surovosti prizora nagovještava kataklizmu Drugog svjetskog rata. 

Petar-Lubarda-Zaklano-jagnje-1940

Nakon rata, Lubarda se upustio u dotad nepoznatu avanturu u jugoslovenskom slikarstvu otvarajući potpuno slobodne puteve kreativnosti, najprije u maninirizmu kolorističkog ekspresionizma, u kome je formu redukovao do granice prepoznatljivosti, a odmah zatim je svoje slikarstvo uveo u asocijativnu i apstraktnu fazu koja je definitivno obilježila ne samo njegov opus već i cjelokupno naše slikarstvo druge polovine 20. vijeka. 

Tokom trajanja rata i nekoliko godina potom Lubarda nije stvarao njemu tipična djela visokog intenziteta i biografi smatraju da u tom periodu nije stvorio velika djela te da je bio u depresiji, što se ogledalo na njegovo stvaralaštvo.

petar-lubarda-bitka-na-vucjem-dolu

Od istorijskog je značaja bila njegova izložba održana 1951. godine u Galeriji ULUS-a u Beogradu koja je pokazala cio plastički program obnove našeg slikarstva poslije epohe socijalističkog realizma i otkrila taj tanani prelaz iz ekspresivnog realizma u asocijativnu apstrakciju. Neka od najpoznatijih djela iz tog perioda su: „Bitka na Vučjem dolu“ (1950), „Guslar“ (1952), „Konji“ (1953), „Kosovski boj“ (1953).

Umro je 13. februara 1964. a sahranjen je u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju u Beogradu.

Najveće priznanje „Petar Lubarda“ koje se dodjeljuje za likovnu umjetnost u Crnoj Gori ustanovljeno je 1997. godine.

Portal Analitika