Majstorska cesta je istorijski i živopisni makadamski put, dugačak oko 41 km, koji prelazi planinu Velebit u Hrvatskoj. Zbog svog istorijskog i prirodnog značaja, stavljen je na hrvatsku listu kulturne baštine još 2007. godine.
Započnite ovu nezaboravnu turu od Svetog Roka. Put (zvanični broj puta D547) ovdje izgleda prilično širok i u prvom dijelu je asfaltiran, ali pravu avanturu doživjećete tek kasnije.
Makadamski dio puta je u dobrom stanju i lako se može savladati dobrim terenskim vozilom, iako je ova ruta posebno popularna među motociklistima, biciklistima i planinarima. Inače, najbolji period za otkrivanje Majstorske ceste je kasno proljeće i rana jesen. Vodite računa o tome da je ovaj put zatvoren od 15. oktobra do 15. aprila.
Šta znamo o Majstorskoj cesti?
Majstorska cesta se proteže od Svetog Roka do Obrovca i prolazi pored planinskog vrha Tulove grede. Dostiže najvišu tačku na prevoju Mali Alan, na oko 1045 metara nadmorske visine, gdje se susreću mediteranska i kontinentalna klima, stvarajući veoma promjenljive vremenske uslove.
Tulove grede
Tulove grede (1120 metara nadmorske visine) nalazre se u blizini prevoja Mali Alan. To je izloženi stjenoviti greben sastavljen od strmih krečnjačkih litica u dužini od oko jednog kilometra i sa pogledom na more. Mnoge legende i narodne priče vezane su za te litice. Tvrde da su se ovdje rađali zmajevi, a vile nalazile utočište u pećinama i pukotinama. Treće mitološko biće za koje su mnogi vjerovali da je tamo živjelo je 'Crna kraljica' koja je donosila nesreću svakome ko bi je sreo.
Tokom šezdesetih godina 20. vijeka, na ovoj lokaciji su snimljeni legendarni filmovi zasnovani na romanima Karla Maja o avanturama apačkog poglavice Vinetua. Dramatična smrt Vinetua snimljena je na padinama Tulove Grede, a nakon smrti glumca Pjera Brisa, koji je tumačio glavnog lika, njegova supruga je rasula njegov pepeo po ovoj mističnoj planini. Spomen-ploča sa natpisom posvećenim Vinetuu i Pjeru Brisu nalazi se pored puta.
Istorija Majstorske ceste je veoma interesantna. Put je izgrađen između 1825. i 1832. godine i bio je to prvi moderni put koji je povezivao unutrašnjost Like sa dalmatinskom obalom. Bilo je to inženjersko čudo za to vrijeme. Sa nekoliko oštrih krivina usječenih u strme padine i maksimalnim nagibom od 5,5%, put je dobio ime po njemačkoj riječi za remek-djelo – 'Maisterstück'.
Zanimljivo je znati da je put projektovan i izgrađen pod vođstvom Josipa Kajetana Knežića iz Petrinje, koji je bio granični oficir u austrijskoj vojsci i samouki inženjer. Knežić je bio fascinantna ličnost i ostavio je trajan trag u hrvatskoj arhitekturi i inženjerstvu, iako je najpoznatiji po svom izuzetnom radu na izgradnji planinskih puteva u kraškim područjima.
Što se tiče novije istorije, Majstorska cesta je takođe igrala važnu ulogu kao komunikaciona i transportna ruta tokom rata 1990-ih. Tokom tih godina, Velebit je bio jedno od najsurovijih i najgorih bojišta, o čemu svjedoći spomen dom u obliku male kapele.
Nasuprot crkve Svetog Franje, duž puta, nalaze se dva nadgrobna spomenika. Jedan od njih je posvijećen Frančeskovu Farkasu, koji je poginuo 1851. godine boreći se protiv 22 razbojnika, a noviji iz 1862. godine Ivanu Zagorcu, koji se ovde smrzao.
Spuštajući se sa prevoja Mali Alan, shvatićete da je Velebit planina sa dva lica. Prvi dio od Svetog Roka pokazuje malo zelenila među kršem, ali strana okrenuta ka moru sastoji se samo od neplodnih stijena, sa malo vegetacije ili bez nje.
Prevoj Mali Alan
Vožnja nizbrdo do Obrovca nudi fenomenalne poglede na obalu i pejzaže sa džinovskim stjenovitim formacijama, ali je prilično zahtjevna, sa strmim uskim djelovima i brojnim serpentinama i strminama.
Sve u svemu, Majstorska cesta najviše odgovara iskusnim vozačima i onima koji traže avanturističko putovanje. Za njih je to nezaboravno iskustvo!
(Fotografije: Marianne van Twillert-Wennekes, Paul Wennekes)
Tekst i fotografije su zaštićene autorskim pravima, prenošenje je dozvoljeno uz postavljanje linka i isticanje autora i izvora.
