Dok opštine Crne Gore planiraju infrastrukturne i razvojne projekte, jedan ključni element i dalje ostaje u sjenci – rodna perspektiva.
Na radionici održanoj na Žabljaku, kako su saopštili iz Centra za ekonomske i evropske studije, postavljeno je važno pitanje: mogu li javne investicije koje ne prepoznaju specifične potrebe žena i muškaraca uopšte biti održive, efikasne i pravedne.
Odgovor na to pitanje tražen je kroz razmjenu iskustava i znanja na temu rodno odgovornog budžetiranja, koje mora postati nezaobilazan alat u planiranju lokalnih politika.
Učesnici i učesnice – predstavnici opštine Žabljak, državnih institucija, javnih preduzeća i lokalne zajednice – razgovarali su o tome kako orodnjavanje budžetskih procesa, posebno kapitalnih ulaganja, može doprinijeti stvaranju ravnopravnijeg i otpornijeg društva, naročito u uslovima klimatskih promjena koje dodatno produbljuju postojeće nejednakosti.
Radionica je održana u okviru projekta „Rodno odgovorno finansiranje otpornosti na klimatske promjene u opštinama sjevera Crne Gore“, koji implementira Centar za ekonomske i evropske studije – CEES u saradnji sa NVO „Ženska akcija“, uz finansijsku podršku Austrijske razvojne agencije (ADA), Gender Budget Watchdog Network (GBWN), i Švedske agencije za međunarodni razvoj i saradnju (Sida).
Dodatno, rodno odgovorno budžetiranje je važno u djelatnostima koje su najpodložnije nepovoljnom uticaju klimatskih promjena, a to su na sjeveru poljoprivreda i turizam. Klimatske promjene pogoršavaju već znatno izražene nejednakost između muškaraca i žena zaposlenih u ovim djelatnostima.
“Prema statističkim podacima u Crnoj Gori, žene su u manjini kao vlasnice nekretnina i poljoprivrednih gazdinstava, ali čine većinu među niskokvalifikovanim radnicima. Ženama je ograničeno puno učešće u poljoprivrednoj proizvodnji i ruralnom razvoju zbog: ograničenog pristupa kućnom budžetu, nedovoljnoj zastupljenosti u udruženjima, ograničenog učešća u vlasništvu nad poljoprivrednim gazdinstvima i njihove široke i intenzivne uloge u ekonomiju brige o drugima. Od ukupnog broja nosilaca poljoprivrednih gazdinstava, svega 12,9% čine žene“, navela je ekspertica Tamara Pešić.
Takođe, kako je dodala, Zakon o turizmu i ugostiteljstvu nije rodno senzitivan, a učešće žena u pružanju usluga smještaja i usluga u restoranima iznosi 42,5%, uz procenat preduzeća u vlasništvu žena u sektoru smještaja i pripremanja hrane od svega 9,3%.
Imajući u vidu važnost turizma i poljoprivrede na sjeveru za povećanje zaposlenosti i životnog standarda građana i građanki, potrebno je budžetiranju projekata jačanja otpornosti na klimatske promjene, koji su velikim dijelom i kapitlani projekti, pristupiti uz detaljnu rodnu analizu, zaključeno je na radionici.
