Burić navodi i da će najvjerovatnije biti oboreni pojedini rekordi za Žabljaku.
„U srijedu. 23.10.2019 na Žabljaku je izmjerena temperatura od 24,60C, a tolika temperatura je izmjerena samo još jednom od kada se vrše mjerenja u ovom mjestu (od 1958. godine), i to oktobra 1993. godine”, ističe Burić za naš portal.
ANALITIKA: Da li su meteorološki uslovi (sunčan oktobar i ljetnje temperature) koje smo imali u zadnjih mjesec dana uobičajeni za ovo doba godine?
BURIĆ: Ne. Oktobar je tipičan jesenji mjesec, a to znači sa značajno nižim temperaturama i većom količinom padavina u odnosu na ovogodišnji oktobar. Oktobar ove godine je na svim našim mjernim mjestima topliji, u srednjoj vrijednosti, za sada, za 2,1 do 3,70C. U odnosu na klimatsku normalu, ovogodišnji oktobar je u Podgorici topliji za oko 30C, na Žabjaku čak za 3,70C. Podgorica u oktobru obično ima 9-10 kišnih dana, tokom kojih se izluči oko 164 mm kiše. U oktobru ove godine imali smo za sada samo tri kišna dana, odnosno blizu 37 litara kiše po m2. Još je drastičniji primjer Žabljaka, gdje je uobičajena dnevna maksimalna temperatura oko 11,5 stepeni, a u ovom oktobru za sada je viša za preko šest stepeni. Takođe je primjetan i izrazit deficit padavina u cijeloj Crnoj Gori. Tek krajem mjeseca očekuje se manji pad temperature, moguće i malo padavina, ali se generalna slika za ovaj oktobar neće bitnije promijeniti. Dakle, ovako visoke temperature i vrijeme bez padavina nije uobičajeno za ovaj mjesec.
ANALITIKA: Da li su neki od meteoroloških parametara u navedenom periodu imali rekordne vrijednosti? Ukoliko jesu, koji?
BURIĆ: Prema preliminarnim podacima našeg Zavoda za hidrometeorologiju i seizmologiju, najvjerovatnije će biti oboreni pojedini rekordi na Žabljaku. Najvjerovatnije, jer još uvijek nije kraj mjeseca. Ono što je sigurno to je da je na Žabljaku dostignut rekord apsolutno najviše temperature u oktobru. Naime, prije dva dana (u srijedu 23.10.2019) na Žabljaku je izmjerena temperatura od 24,60C, a tolika temperatura je izmjerena samo još jedanput od kada se vrše mjerenja u ovom mjestu (od 1958. godine), i to oktobra 1993.
Dakle, dostignut je rekord apsolutnog maksimuma temperature, ali ne i prevaziđen. Drugo, do kraja ovog mjeseca ima još šest dana, ali preliminarni podaci za dosadašnji dio mjeseca ukazuju da će oktobar ove godine na Žabljaku imati najvjerovatnije najvišu srednju i srednju maksimalnu temperaturu. Ako posmatramo ova dva parametra temperature, onda možemo reći sa visokim stepenom sigurnosti da će ovogodišnji oktobar na Žabljaku biti najtopliji oktobar u instrumentalnom periodu.
ANALITIKA: Posljednjih godina pričamo o promjeni klime. Suočeni smo sa ekstremnim promjenama vremena, veoma hladnim zimama, kao i veoma toplim ljetima, ali i periodima obilnih kiša. Da li se klima stvarno mijenja i zašto se to dešava?
BURIĆ: Definitivno se sa vremenom i klimom nešto dešava. Ono što se sigurno zna to je da postoji trend ka toplijim uslovima i sa češćim i intenzivnijim ekstremnim vremenskim pojavama, kako kod nas tako generalno i u svijetu. Danas se pojam savremenih klimatskih promjena vezuje za aktivnosti čovjeka, prije svega za dugotrajno nekotrolisano korišćenje fosilnih goriva (uglja i nafte), a njihovim sagorijevanjem se u atmosferu emituje ogromna količina ugljen-dioksida (CO2). To je gas koji se dugo zadržava u atmosferi i koji spada u grupu stakleničkih plinova.
ANALITIKA: Koliko čovjek utiče na klimatske promjene?
BURIĆ: Utiče na taj način što pojačava efekat staklene bašte. Atmosfera naše planete ima ulogu jednog ogromnog staklenika, i to je prirodni fenomen od ogromnog značaja za živi svijet. Međutim, povećanjem atmosferske koncentracije stakleničkih gasova, prije svega CO2, efekat staklene bašte se pojačava. To znači da u atmosferi imamo višak toplotne energije, odnosno porast globalne temperature. Kako u klimatskom sistemu postoji interakcija između njegovih elemenata, viša temperatura uzrokuje smanjenje ledenog pokrivača, koji, uz termičko širenje vode, dalje uslovljava i porast nivoa mora.
Tu su i druge interakcije i promjene, kao što su češći i intenzivniji vremenski ekstremi, zatim pomjeranje vegetacionih zona ka višim geografskim širinama i duže trajanje perioda vegetacuije. U okeanima se pH vrijednost povećava, jer se CO2 iz vazduha rastvara u vodi i gradi ugljovodoničnu kisjelinu, a to znači da imamo i acidifikaciju okeana, odnosno povećanje kisjelosti koja ima negativan uticaj na morske ekosisteme.
Dakle, globalno radijaciono forsiranje se povećalo, odnosno imamo višak absorbovane energije u klimatskom sistemu, a smatra se da najveći doprinos tome ima povećana koncentracija CO2 u atmosferu. Tako da danas postoji gotovo naučni konsenzus da je ljudski uticaj bio dominantni uzrok osmotrenog zagrijavanja od sredine 20. vijeka. Ima i onih koji primat daju dominaciji uticaja prirodnih faktora na današnje vrijeme i klimu, u prvom redu varijacijama atmosferskih oscilacija.
U svakom slučaju, mada se to prosto podrazumijeva, ali nije zgoreg ponavljati, prirodu moramo čuvati, ne smijemo uništavati i krčiti šume, jer u eri savremenih klimatskih promjena imaju značajnu ulogu kao veliki apsorberi CO2, ne smijemo zagađivati vodu, vazduh..., neophodna je redukcija emisije gasova sa efektom staklene bašte i prelazak na čiste izvore energije. U tom smislu, naša država ima značajan potencijal korišćenja solarne energije.
ANALITIKA: Svjedoci smo ljetnjih temperature u oktobru. Kakvo nas vrijeme očekuje u narednim danima?
BURIĆ: Do ponedjeljka pretežno sunčano. Krajem mjeseca biće promjenljive količine oblačnosti, očekuje se pad temperature, a uglavnom u srijedu i tokom četvrtka biće uslova i za povremenu kišu.
