Milašinović: Uvodimo novi sistem selekcije i reciklaže otpada

Oko dvije trećine komunalnog otpada moguće je ponovo upotrijebiti ili reciklirati, što jasno govori koliko otpada bi mogli da valorizujemo, i koliko manje odložimo na deponijama ili gdje ne bi trebalo, kaže Branka Milašinović, samostalna savjetnica u Direktoratu za upravljanje otpadom i komunalni razvoj Ministarstva održivog razvoja i turizma

Za Portal Analitika ona govori o izazovima ovog sektora tokom špica ljetnje sezone, te značaju edukacije za građane bilo kojeg uzrasta, samim tim i podizanje ekološke svijesti koja danas zauzima sve značajnije mjesto u svakodnevnom životu. Takođe, najavljuje velike novine u načinu sakupljanja i reciklaže otpada kojim se afirmiše kompostiranje otpada u domaćinstvima.

- Zakonom o upravljanju otpadom i Državnim planom upravljanja otpadom definisani su ciljevi u pogledu pripreme za ponovnu upotrebu i reciklaže za komunalni i neopasni građevinski otpad koji su pretočeni u lokalne planove. Detaljnu razradu uvođenja sistema primarne selekcije utvrdiće lokalne samouprave donošenjem svojih odluka o načinu odvojenog sakupljanja komunalnog otpada, sa obaveznim nivoom primarne selekcije po principu dvije kante - „suva“ i „mokra“ - navodi Milašinović.

MILAŠINOVIĆ: Pravilno odlaganje, selekcija otpada i njegova reciklaža veoma su bitni procesi, budući da se njima izbjegava zagađivanje zemljišta, vode i vazduha, smanjuje mogućnost širenja bolesti, te skraćuje vrijeme raspadanja otpada. Kada je riječ o komunalnom otpadu, oko dvije trećine njegove mase moguće je ponovo upotrijebiti ili reciklirati. To je i te kako značajan podatak koji treba da pokrene sve subjekte u strukturi upravljanja otpadom - od građana i od nadležnih organa jedinica lokalne samouprave - jer mogu doprinijeti boljem upravljanju otpadom i samim tim zaštiti sredine u kojoj žive. Razmislite samo: koliko otpada bi mogli da valorizujemo, a isto toliko manje da odložimo na deponijama ili ostavimo gdje ne bi trebalo, kako mi to, nažalost, ponekad radimo.

ANALITIKA: Budući da se Vaše ministarstvo, između ostalog, bavi i upravljanjem otpadom, šta je uradilo na rješavanju pitanja komunalnog otpada u Crnoj Gori?

MILAŠINOVIĆ: Ministarstvo konstantno ulaže napore da riješi ovaj pitanje, jer je upravljanje komunalnim otpadom jedan od naših prioriteta. Stoga sprovodimo aktivnosti za uvođenje sistema odvojenog sakupljanja komunalnog otpada, koje karakteriše intenzivna saradnja sa lokalnim samoupravama i koje rezultirale donošenjem 18 lokalnih planova. Takođe, Direktorat za upravljanje otpadom i komunalni razvoj, u saradnji sa Zajednicom opština, pripremio je Model odluke o načinu odvojenog sakupljanja komunalnog otpada što će omogućiti efikasniji rad na lokalnom nivou.

MILAŠINOVIĆ: Ovaj model, kao minimum u sistemu odvojenog sakupljanja komunalnog otpada, podrazumijeva koncept sakupljanja komunalnog otpada u dvije kante (kontejnere), tzv. „suvu“ i „mokru“, koje će biti jasno obilježene. „Suva“ kanta je namijenjena otpadu koji se može reciklirati, kao što je papir, karton, limenke, plastika i slično, dok je „mokra“ kanta namijenjena ostalom miješanom komunalnom otpadu, ostacima od hrane, otpadu iz vrtova i drugo. Takođe, ovaj model afirmiše kompostiranje otpada u domaćinstvima, kojim bi se ostaci od hrane i otpad iz vrtova iskoristili za proces dobijanja komposta koji se može koristiti kao đubrivo za naše bašte. Modelom se daju jasne obaveze i sakupljača otpada i korisnika usluga, bilo da se radi o pravnim ili fizičkim licima.

MILAŠINOVIĆ: Prepoznajući potrebu da se lokalnim sredinama da podstrek u aktivnostima koje će dovesti do razvoja ekološke svijesti, pogotovo u mikro sredinama, Ministarstvo održivog razvoja i turizma je tokom prethodne i ove godine realizovalo informativno-edukativne projekte „Razmisli, i otpad je resurs“, „Odvojeno sakupljanje otpada je moja odluka“ i „Kompostiranje je najstariji način reciklaže“. Navedeni projekti se realizuju sa partnerima Prijestonicom Cetinje i opštinama: Andrijevica, Bijelo Polje, Berane, Pljevlja, Mojkovac, Rožaje, Plav, Pljevlja, Kolašin, Plužine, Šavnik, Petnjica i Gusinje, tako što je Ministarstvo obezbijedilo 680 posuda za sakupljanje komunalnog otpada, postere i naljepnice za posude. Kada je riječ o praktičnom dijelu edukacije, taj segment sprovode nadležni lokalni organi uz angažvaonje stručnih kapaciteta iz lokalnih zajednica. Konkretno, do sada su održane četiri radionice na temu „Značaj odvojenog sakupljanja komunalnog otpada i kompostiranja otpada u domaćinstvima“ kojima je prisustvovao veliki broj građana.

Smatram da će edukacija stanovništva u okviru ovih projekata podstaći razvoj ekološke svijesti kod naših građana i da će se razmišljati o otpadu kao značajnom resursu koji se može pretvoriti u nešto novo i korisno, uz zaštitu životne sredine.

MILAŠINOVIĆ: Sprovođenje ovih projekata zapravo predstavlja simbolično uvođenje sistema sakupljanja otpada po principu „dvije kante“. Dosadašnji rezultati projekta po opštinama su različiti, a najaktivnije su Mojkovac, Pljevlja i Bijelo Polje. Vlada dobra energija u radnim timovima, a odgovor građana je pozitivan. Na osnovu komunikacije sa građanima koji učestvuju u ovim projektima, mogu reći da su veoma zainteresovani da saznaju više o mogućnostima i značaju reciklaže.  

Smatram da treba nastaviti sa intenzivnom edukacijom građana o značaju dobrog upravljanja otpadom, reciklaži i načinu na koji ove aktivnosti utiču na poboljšanje našeg životnog prostora u čitavoj zemlji. Takođe, nadam se da će i nadležni organi lokalnih samouprava, kao najvažniji činioci u sprovođenju ovog procesa, motivisati građane da se uključe u proces.

ANALITIKA: Na koji način je oblast upravljanja komunalnim otpadom regulisana kod nas?

MILAŠINOVIĆ: Zakonom o upravljanju otpadom i Državnim planom upravljanja otpadom definisani su ciljevi u pogledu pripreme za ponovnu upotrebu i reciklaže za komunalni i neopasni građevinski otpad koji su pretočeni u lokalne planove. Detaljnu razradu uvođenja sistema primarne selekcije utvrdiće lokalne samouprave donošenjem svojih odluka o načinu odvojenog sakupljanja komunalnog otpada, sa obaveznim nivoom primarne selekcije po pomenutom principu dvije kante - „suva“ i „mokra“. Od posebnog značaja biće sprovođenje ovih odluka, koje će zavisiti kako od ekološke svijesti građana, tako i od rada komunalnih inspektora i policajaca.

Takođe, imajući u vidu značaj Poglavlja 27 - Životna sredina i klimatske promjene u pretpristupnim pregovorima Crne Gore i Evropske unije, čiji bitan segment obuhvata i način upravljanja otpadom, visok je stepen transponovanosti EU legislative iz oblasti upravljanja otpadom u naše zakonodavstvo.

MILAŠINOVIĆ: Veoma smo zadovoljni najavama i imamo visoka očekivanja, budući da je samo tokom prva četiri mjeseca ove godine zabilježen porast od 21 odsto turista, i to u kolektivnom smještaju. Naravno, ljetnja turistička sezona sobom povlači i određene izazove, pa su tako - usljed pojačane frekvencije gostiju i obima posla ugostiteljskih i privrednih objekata između ostalog - uvećane i količine proizvedenog otpada. Ipak, ovo pitanje komunalna preduzeća u primorskim opštinama nastojaće da riješe i posebnim režimom rada tokom trajanja turističke sezone, a koji karakteriše učestalije pražnjenje posuda za komunalni otpad. Pored toga, apelujemo i na naše građane, i na turiste da otpad i drugi materijal ne odlažu uz kontejnere, da ne bismo stvarali ružnu sliku koja nam ne priliči. Molimo sve da otpad odlažu savjesno, na za to predviđena mjesta i način kako bi direktno doprinijeli održavanju čistoće na javnim površinama.

ANALITIKA: Šta poručujete građanima?

MILAŠINOVIĆ: Ekološka svijest najvažniji je činilac sistema upravljanja otpadom i pomaže nam da otpad tretiramo na način da od njegovog negativnog uticaja sačuvamo i druge i sebe. Pravilno postupanje otpadom i njegovo recikliranje je veoma važno i neophodno u današnje vrijeme, pogotovo ukoliko želimo da našu zemlju i njeno prirodno bogatstvo kojim obiluje, sačuvamo za buduće generacije. Iako smo već pomenuli edukaciju, smatram da je ona jako bitna i kod djece, jer time dugoročno ulažemo u kvalitetniji odnos prema prirodi i stvaramo temelje za formiranje njihovog odnosa prema otpadu.

Na kraju, apelujem na sve da budemo dio sistema odvojenog sakupljanja i djelujemo proaktivno, zarad boljeg kvaliteta života svih nas i očuvanja prirode i okoline.

I.R.

Foto: Ministarstvo održivog razvoja i turizma