Rediteljka predstave i umjetnička direktorica Zetskog doma, jednog od koproducenata projekta (ostala dva su Kotor art i Crnogorsko narodno pozorište) Lidija Dedović rekla je da je pošla od Njegoševe kratke i relativno rijetko tumačene proze „San na Božić“.
„Ta priča je fantastična, vrlo inspirativna, prepuna slika koje mogu biti i teatarske i filmske i uopšte su vrlo potentan materijal za umjetničko građenje neke nove emotivnosti i duhovnosti u teatru“, objasnila je Dedović. Polazeći od fantazmagoričnih slika snolikih traganja pjesnika koji se u snu bori protiv nepravde i traga za pravdom, autorska ekipa se u predstavi bavi sa dosta stvari naše sadašnjice. Odnos rediteljke i autorskog tima prema
temama pravde i nepravde vrlo je konkretan, „jer smatramo da pravde nema, to jeste da ona može da postoji samo kao intimna potreba, a da je nepravda dominantna kategorija koja je postala atrakcija, hit, groteskna suvoparna zabava, koja nas sprečava da budemo čisti i istiniti jedni prema drugima“.Dedović je kazala da su predstavu pravili vođeni motivom da nepravdu ne možemo ubiti, a pravdu dokučiti niti u snu. Ona je naglasila važnost upravo kategorije sna, iracionalog stanja koje ipak onome koji sanja ukazuje na neke vrlo realne i jake probleme iz stvarnosti. Što se tiče vizure iz koje se njena predstava bavi Njegošem i njegovim djelom, Dedović smatra da Njegoša treba da posmatramo „kao fantastičnog pisca, genijalog poetu i stvaraoca, koji je za sobom ostavio književno djelo kakvo se nikada nije ponovilo u Crnoj Gori“, te da zato treba da to ističemo, a zaboravimo na politiku, nacionalizam i predrasude koje nas odvlače od kvaliteta toga genija.
Kostimograf Leo Kulaš, u priči o kreiranju kostima za predstavu, podvukao je fantazmagoričnost atmosfere - „kostimi su mješavina sadašnjice i realnosti, ali i neke vrste košmara, surealnog“, uz nužne zahtjeve praktičnosti, dodao je Kulaš.
Kompozitor Ljupče Konstantinov kazao je da mu je Lidijina eksplikacija predstave bila rijetko inspirativna, i da je osjećao „da se nešto novo događa u mom pozorišnom muzičkom stvaralaštvu“.
To novo bila je elektronska, tehno muzika koja je, po Konstantinovu, bliska današnjim mlađim generacijama, ali ne i njemu. Međutim, radeći na muzici za predstavu, što je trajalo oko dva mjeseca, otkrio je dosta novoga, i sjetio se stare mudrosti da „mladi treba da uče od starih, ali i obrnuto“. „Ako se nekome predstava učini surova, treba da se sjeti da je stvarnost još surovija“, nagovijestio je Konsnantinov.
Glumica Gorana Marković rekla je da ona u predstavi kreira dva lika, pravdu i nepravdu, pri čemu nepravda apsolutno dominira, te da je „prava glumačka poslastica igrati jednu takvu negativku“.
U predstavi nastupa i cirkuska umjetnica i akrobatkinja Mira Dobrković, koja u njoj izvodi akrobatske i tačke na štulama. „Ja sam to nešto što ljudi viđaju u snu, što nije potpuno realno, vizija“, kazala je Dobrković. Ali, akrobacije u vazduhu nipošto nisu atrakcija same po sebi, one, prema Dobrković, imaju snažno značenje i simbolizuju volju koja vodi pjesnika.
Autorski tim predstave osvrnuo se i na ambijent u kojem se izvedba dešava, a dešava se u formi procesije na različitim tačkama u gradu, počevši od mosta na Tabačini, do diskoteke Maximus.
„To su lokaliteti sna koji se kreće, jer je san pokretna priča“, kazala je rediteljka, i dodala da su eksterijer u kojem se odigrava biblijska scena postanka svijeta zamislili kao prostor pravde, a enterijer, diskoteku, kao carstvo nepravde. Kostimograf Kulaš dodao je kako je zanimljiv ulazak sna u realni prostor diskoteke, te, iako će kostim pri izvedbama u pozorišnim zgradama ostati isti, neminovno će se mijenjati scenografija, s obzirom da se u Kotoru koristi ambijent grada, što će u pozorištu morati biti nadomješteno nekim novim rješenjima.
Foto: Duško Miljanić
