Dvotomna studija prof. dr Ilije Veleva„Hrišćanstvo u crnogorskom duhovnom i kulturnoistorijskom identitetu“ koju je Matica crnogorska objavila krajem prošle godine biće predstavljena na Cetinju u utorak, 17. juna u 18 sati u Nacionalnoj biblioteci „Đurđe Crnojević“.
O knjizi će govoriti, istoričar Božidar Šekularac, politikolog Radovan Radonjić predsjednik Matice crnogorske Ivan Jovović i generalni sekretar Matice crnogorske Ivan Ivanović koji je studiju preveo na crnogorski jezik.
Ovo kapitalno izdanje Matice crnogorske obuhvata interdisciplinarna istraživanja o autohtonoj genezi i etnografskoj emancipaciji crnogorskog duhovnog i kulturnoistorijskog identiteta. Istraživanja u istorijskom kontinuitetu slijede razvoj hrišćanstva kroz sva civilizacijska nadograđivanja i globalne procese u epohama, počevši od drevnog ilirodukljanskog subjektiviteta, a završavaju s crnogorskim nacionalnim kolektivitetom na početku XX vijeka. Izdanje rasvjetljava malo poznate i nepoznate procese i periode, a ističe se i više istraživačkih odgovora na dosad nerazjašnjena pitanja u montenegristici.
Prvi tom nosi podnaslov „Od pojave hrišćanske religije, civilizacije i kulture do vladarskog zalaska dinastije Vojislavljevića 1189.“ (sadrži šest poglavlja), a drugi „Na raskršću hrišćanskog Zapada i Istoka od početka XIII vijeka do sumraka države Crne Gore 1920.“ pored pet poglavlja sadrži spisak literature i bio-bibliografiju autora.
Prof. dr Ilija Velev (1959) univerzitetski je profesor, naučni radnik i književni stvaralac, redovni profesor i naučni savjetnik na Institutu za makedonsku književnost pri Univerzitetu „Sv. Ćirilo i Metodije” u Skoplju. Autor je oko 500 naučnih knjiga, studija i radova iz oblasti medievalistike, vizantologije, paleoslavistike, istoriografije, kulturologije i nauke o književnosti.
Najveću nagradu za naučna dostignuća u Republici Makedoniji „Goce Delčev“ dobio je 2006. godine za monografski naučni rad „Vizantijsko-makedonske književne veze“(Skoplje, 2005). Nakon više od tri decenije naučnoistraživačkog rada u oblasti ćirilometodijevistike objavio je„Istoriju makedonske književnosti“, tom 1,„Srednjovjekovna književnost“(Skoplje, 2014), za koju je 2014. godine dobio nagradu grada Skoplja „13. novembar“ za izuzetna dostignuća u nauci.
U izdavačkom projektu Vlade Republike Makedonije „Makedonska književnost u 135 tomova“ autor je prvog toma„Makedonska književnost IX-XVIII vijek“(Skoplje – Bitolj, 2008). Profesionalni renome s velikim brojem naučnih referenci prof. Velev je potvrdio i kao autor rijetko kompletne monografije u paleoslavistici o sveslovenskim prosvjetiteljima i ravnoapostolima svetim Ćirilu i Metodiju, koja je objavljena 2016. godine kao prigodno izdanje Univerziteta „Sv. Ćirilo i Metodije“ u Skoplju. Kao književni stvaralac autor je pjesničko- beletrističkih i kritičko-esejističkih knjiga te dugogodišnji član Društva pisaca Makedonije.
