Izazivač zlatne žutice vinove loze, teškog oboljenja koje dovodi do propadanja vinograda i uzrokuje velike ekonomske štete, registrovan je i u Crnoj Gori, potvrđeno je iz Uprave za bezbjednost hrane, veterinu i i fitosanitarne poslove.
Štetni organizam, fitoplazma - Candidatus Phytoplasma vitis (Flavescence dorée) koji izaziva zlatnu žuticu, potvrđen je na jednom čokotu na području Godinja u barskoj opštini i to je prvi nalaz u našoj zemlji. Zlatna žutica vinove loze neizlječiva je bolest koju širi američki cvrčak – cikada - tako što se hrani na listu prenoseći izazivača - fitoplazmu. Zlatna žutica vinove loze u mnogim je vinskim regionima Evrope desetkovala vinograde minulih decenija. Njenom širenju pogoduju zone zapuštenih vinograda sa kojih se cikade šire na zdrava područja prenoseći fitoplazmu...
Red poteza
Iz Uprave za bezbjednost hrane saopšteno je da je nakon zvanične potvrde uzorka donijeta naredba za suzbijanje širenja zlatne žutice, kao i rješenje da se obilježi područje na lokalitetu Godinje (br. 04-309/21-UPI-5030 od 27. 9. 2021. godine) koje obuhvata žarište, zaraženo područje poluprečnika kilometar od žarišta i sigurnosno područje širine pet kilometara od zaraženog područja. U toj zoni predviđene su hitne mjere čiji je cilj da se ova bolest ne proširi dalje i poprimi dimenzije epidemije.
Naložen je niz poteza pod nadzorom fitosanitarne inspekcije; najprije uklanjanje i uništavanje zaraženog čokota vinove loze, zajedno sa korijenom za koje je laboratorijskom analizom potvrđeno da je zaražen štetnim organizmom.
Dalje će, navode iz Uprave, biti obavljen detaljan pregled vinograda u kojem je utvrđeno prisustvo fitoplazme Candidatus Phytoplasma vitis i naređene propisane mjere i u skladu sa procjenom rizika.
''Fitosanitarna inspekcija će naložiti i uništavanje ostalih čokota u vinogradu koji pokazuju simptome i sumnju na prisustvo štetnog organizma kao i na teritoriji označenoj kao žarište, a dodatni uzorci će biti uzeti u skladu sa procjenom rizika'' saopšteno je iz Uprave za bezbjednost hrane.
Fitoplazma koja izaziva zlatnu žuticu vinove loze otkrivena je sprovođenjem posebnog nadzora u okviru Programa fitosanitarnih mjera za 2021. godinu. Nadzor je radio Biotehnički fakultet u Podgorici, odnosno entomološka laboratorija Centra za zaštitu bilja. Laboratorijsku identifikaciju štetnog organizma obavio je Institut za zaštitu bilja i životnu sredinu iz Zemuna'' saopšteno je iz Uprave.
Uzorkovanje
Ranije je navedeno da su tokom jula obišli i pregledali vinograde radi uzorkovanja sumnjivog/simptomatskog lišća vinove loze na eventualnu zarazu fitoplazmom Candidatus Phytoplasma vitis.
Uzorci su uzeti iz basena Skadarskog jezera (Podgorički, Crmnički, Bjelopavlićki) i Nudola (ranije Grahovsko-nudolski subregion).
Svi uzorci su obilježeni/šifrovani i, do naknadnog slanja u referentnu instituciju koja je trebalo da sprovede analizu na prisustvo fitoplazme, bili smješteni u dubinski zamrzivač Fitosanitarne laboratorije Biotehničkog fakulteta. Uzorkovano je ukupno 55 uzoraka.
Praćenje cikade vinove loze (Scaphoideus titanus Ball.), insekta koji je vektor, odnosno prenosilac ove fitoplazme sprovodi se još od 2008. godine kroz godišnje programe fitosanitarnih mjera i do sada nije bio zabilježen nalaz.
Iz Uprave podsjećaju da je od 2018. godine na snazi Naredba o hitnim fitosanitarnim mjerama za sprečavanje unošenja zlatne žutice vinove loze (Sl. list CG, br. 18/18).
Njome je propisana obaveza svim držaocima bilja, odnosno vlasnicima vinograda da redovno prate prisustva vektora (cvrčka) pregledima lišća vinove loze na prisustvo larvi i egzuvija vektora.
''To je podrazumijevalo i da postavljaju žute ljepljive ploče u vinogradima radi praćenja prisustva odraslih jedinki - imaga uz obavezu hemijskog suzbijanja vektora, kao i da vrše vizuelne preglede lišća vinove loze radi uočavanja moguće pojave simptoma koji upućuju na zarazu štetnim organizmom'' navode iz Uprave.
