Kada prekrijete rukama nasmijano lice kralja Krimsona, oslikano na unutrašnjoj strani omota naše ploče, dobijete oči beskrajne tuge. I to je sve što treba reći o našoj muzici - kazao je gitarista Robert Frip.
Definicija meteorskog uzleta. U aprilu 1969. imali su prvu svirku u Londonu. U maju snimali kod Džona Pila. U junu je dvadeset trogodišnjem Fripu prišao i grčevito stiskao ruku, govoreći mu da je najbolji gitarista najboljeg benda na svijetu - niko drugi nego Džimi Hendriks. A u oktobru je pola svjetske muzičke javnosti debi album „In The Court of The Crimson King“ okivalo u zvijezde i kitilo epitetima „najinovativnije i najsmjelije rok ploče ikad“... Druga polovina ih je bacala u koš „apstraktne i pretenciozne petljavine“. Do tad je ekipa ćutljivih klinaca iz provincijskog Dorseta bila svjesna da je već okrenula rokenrol planetu naglavačke. I boljelo ih je uvo šta drugi pričaju. Prog-rok era dobila je pucanj za start u sprintu.
Muzički marš
King Crimson su, prosto, muzički marširali bez greške, do momenta kad je ploča „In The Court of The Crimson King“ prije 50 godina, 10. oktobra 1969. godine postala najukusnija pikanterija muzičkih sladokusaca, prepoznata po onom šizofrenom liku sa omota koji je opominjao o vremenu budućem. Za taj njihov oktobarski sastanak sa sudbinom, osvit zore prog-roka, „radili“ su čak i tragični momenti.
U londonskom Hajd parku pred pola miliona ljudi svirali su kao nepoznata grupa na besplatnom koncertu Rolingstonsa, dva dana nakon smrti njihovog frontmena, Brajana Džounsa. Na prve taktove sedmominutne „21st Century Schizoid Man“ zavrijedili su pažnju svih. Godinama, decenijama kasnije, muzički hroničari su baš tu pjesmu označili kao preteču grandža! Taj urnebesni, žestoki i opominjući početak, diskretno začinjen džezom, baš je slutnja o budućem vremenu i lik sa spoljne strane omota. Jaka i direktna kritika arhitekata, ali i prikaz lica žrtvi u kovitlacu vijetnamskog rata. I ne samo tog rata već svih ratova. Onaj sa unutrašnjosti je tužni i umorni kralj Krimson... Bili su nevjerovatna, smjela i vrlo sugestivna ekipa. Na primjer, Piter Sinfild je tekst napisao u pola noći, na klupi jednog londonskog groblja. Posljednja je od svih snimljena i legla na album.
Na albumu od 44 minuta, najkraća je baš druga - meka, samotnjačka „I Talk to the Wind“, potpuni kontrast na uvodnu. Najkraća je na cijeloj ploči, a duga preko šest minuta! ,,Epitaph“ ih na kraju prve strane vinila susrijeće, daje jasnu vezu za uvodne dvije pjesme.
Trijumfalni nokaut
I sve to je uvod za vanvremenski juriš na drugoj stani: 12-minutnu „Moonchild“, gdje baladu nosi neobičan i tada inovativan instrument melotron, poput elektro-mehaničke klavijature. Sve dok se u jednom momentu ne pretoči u potpuno slobodno džeziranje. Improvizaciju - koja je već te jeseni dobila glasovit naziv. Zamislite, „svemirsko džemovanje“ – „Space Jam“ četvrt vijeka prije tako nazvanog čuvenog animiranog filmskog hita sa Duškom Dugouškom i Majklom Džordanom!
I tek onda slijedi udarac za trijumfalni nokaut. Album zatvara, u deset minuta savršenog muzičkog epa, naslovna „The Court of The Crimson King“.
- Niko mi nikada nije vjerovao da sam je na početku zamislio kao laganu, jednostavnu, kao pjesmu Boba Dilana. Onda je Jan Mekdonald krenuo da ponovo piše muziku. „Nalijepio“ tu svašta, Stravinskog, Bitlse, Mahlera. Mnogo emocija. Harmonije, orkestracije. Više, luđe, sočnije, komplikovanije, sve smo željeli tu. Pretenciozno, baš smo to željeli - rekao je Sinfild.
Baš ta posljednja pjesma, samo deset dana nakon onog nastupa na koncertu Stonsa u čast Brajanu Džonsu, prva je snimljena za album. Tako su King Crimson, prije 50 godina, savršeno znali kojoj krajnjoj tački teže. I šta žele da postignu. Sve ostalo je gomila beskrajno tužnih i okrutno beznadežnih muzičkih slojeva. I tužne oči jednog starog kralja koji kao da je dao znak, tog oktobra prije 50 godina, za početak nove velike igre u gladijatorskoj areni. Neka počne prog-rok!
