Dugoročni krediti radi obezbjeđenja stana, odnosno individualnog stambenog objekta za socijalno stanovanje dodjeljuju se fizičkim licima -kupcima stambenih objekata, u skladu sa bližim kriterijumima i po postupku utvrđenim ovom odlukom.
Dodjela dugoročnih kredita vrši se u skladu sa programom socijalnog stanovanja, preko posebnog projekta kojim se obezbjeđuju sredstva za rješavanje stambenih potreba fizičkih lica.
Fizičko lice ostvaruje pravo na dodjelu dugoročnog stambenog kredita na osnovu potvrde o ispunjenosti uslova za dodjelu kredita.
Fizičko lice ostvaruje pravo na rješavanje stambene potrebe na osnovu potvrde o ispunjenosti uslova za dodjelu kredita (vaučer), kupovinom stambenog objekta ponuđenog od investitora- privrednog društva čija je pretežna djelatnost građenje objekata odnosno fizičkog ili pravnog lica – ponuđača stambenog objekta, sredstvima dugoročnog hipotekarnog kredita koji odobrava komercijalna banka.
Dugoročni kredit odobrava se uz fiksnu kamatnu stopu u visini do 2,99% na godišnjem nivou, sa rokom otplate do 20 godina. Učešće fizičkog lica u vrijednosti ugovora o kreditu, nije obavezno, osim na njegov zahtjev.
Kupoprodajna cijena kvadrata površine stambenog objekta, koji se obezbjeđuje kreditnim sredstvima u skladu sa ovom odlukom ne može biti veća od 1.100 eura. Kupoprodajna cijena plaća se na osnovu stvarne površine stambenog objekta koja je upisana u listu nepokretnosti.
Fizičko lice i investitor - privredno društvo čija je pretežna djelatnost građenje objekata, odnosno fizičko ili pravno lice – ponuđač stambenog objekta mogu ugovoriti nižu kupoprodajnu cijenu od cijene ponuđene posredstvom javnog poziva.
Rok isplate kreditnih sredstava za stambene objekte u izgradnji, može se nazahtjev fizičkog lica odložiti do završetka izgradnje objekta, u skladu sa ugovorom između fizičkog lica, investitora i komercijalne banke.
Prioritet u ostvarivanju prava na rješavanje stambene potrebe dodjelom vaučera za kupovinu stambenog objekta, u skladu sa ovom odlukom, naročito imaju: samohrani
roditelji, odnosno staratelji, lica sa invaliditetom, porodična domaćinstva čiji je član lice sa invaliditetom, porodična domaćinstva sa djecom sa smetnjama u razvoju, mladi koji su bili djeca bez roditeljskog staranja i žrtve nasilja u porodici.
Vaučeri se raspodjeljuju sljedećim ciljnim grupama prema navedenim udjelima- 40% korisnicima čiji je član porodičnog domaćinstva zaposlen u javnom sektoru, 30% bračnim supružnicima kod kojih oba supružnika imaju do 35 godina života i 30% ostalim korisnicima.
Zaposleni u javnom sektoru, u smislu ove odluke, su zaposleni u službi državnog organa, ministarstvu i organu uprave, sudu, državnom tužilaštvu, državnom fondu, nezavisnom ili regulatornom tijelu kao i u drugim organima osnovanim u skladu sa zakonom; zaposleni u agenciji, privrednom društvu koje je u većinskom vlasništvu države, ustanovi ili drugom pravnom licu čiji je osnivač država ili koje vrši javna ovlašćenja; zaposleni u organu i službi lokalne samouprave, organu lokalne uprave, ustanovi ili drugom pravnom licu čiji je osnivač lokalna samouprava ili koje vrši javna ovlašćenja, kao i zaposleni u agenciji, odnosno privrednom društvu koje je u većinskom vlasništvu lokalne samouprave.
Zaposleni u javnom sektoru, koji je riješio stambenu potrebu u skladu sa propisom Vlade Crne Gore, odnosno nadležnog organa lokalne samouprave i nakon toga teretnim ili besteretnim poslom prenio pravo na stan ili porodičnu stambenu zgradu, do dana pokretanja postupka dodjele kreditnih sredstava, ne može ostvariti pravo na rješavanje stambene potrebe u skladu sa ovom odlukom.
Ako se u toku preraspodjele vaučera po ciljnim grupama ne popune utvrđeni udjeli u odnosu na ukupan broj odobrenih vaučera, vaučeri se prenose u udio sljedeće grupe, do popunjavanja ukupnog broja odobrenih vaučera. Ako imalac vaučera ispunjava uslove za preraspodjelu u dvije ciljne grupe raspoređuje se u ciljnu grupu koja je za njega povoljnija u odnosu na mjesto na rang listi iz člana 18 ove odluke.
Vaučer se u skladu sa ovom odlukom, dodjeljuje podnosiocu zahtjeva po javnom pozivu. Podnosilac zahtjeva trebda da bude crnogorski državljanin sa stalnim prebivalištem u Crnoj Gori, da nema u svojini stambeni objekat ili nema u susvojini više od jedne trećine ukupne površine stambenog objekta u Crnoj Gori, u periodu tri godine koje prethode danu podnošenja zahtjeva za dodjelu kredita, da član njegovog porodičnog domaćinstva nema u svojini stambeni objekat ili nema u susvojini više od jedne trećine ukupne površine stambenog objekta u Crnoj Gori, da je kreditno sposoban u smislu opštih uslova kreditne sposobnosti komercijalne banke i da njegova visina prihoda ispunjava kriterijum iz člana osam ove odluke.
Iznos anuiteta za otplatu dugoročnog kredita za kupovinu stambenog objekta ne može preći iznos od 50% ukupnih neto mjesečnih prihoda podnosioca zahtjeva, odnosno porodičnog domaćinstva u slučaju udruživanja sredstava. Ako podnosilac zahtjeva ostvaruje pravo na rješavanje stambene potrebe, u skladu sa ovom odlukom udruživanjem sredstava sa članom porodičnog domaćinstva, taj član porodičnog domaćinstva mora da ispunjava uslov iz stava 1 tač. 3 i 4 ovog člana.
Podnosilac zahtjeva ne može da ostvari pravo na dugoročni kredit u skladu sa ovom odlukom, ako je ukupna površina stambenog objekta iz stava 1 tač. 2 i 3 ovog člana veća od 99 m2.
.
Ako podnosilac zahtjeva ili član njegovog porodičnog domaćinstva posjeduje drugi stambeni objekat na teritoriji Crne Gore koji nije podoban za stanovanje, uz zahtjev za učešće u projektu prilaže nalaz i mišljenje sudskog vještaka građevinske struke o nepodobnosti objekta za stanovanje.
Vaučer, se može dodijeliti podnosiocu zahtjeva, čiji kumulativni prihod u odnosu na broj članova domaćinstva iznosi do 600 eura za podnosioca zahtjeva; 420 eura za svakog drugog punoljetnog člana porodičnog domaćinstva podnosioca zahtjeva; 300 eura za svakog maloljetnog člana porodičnog domaćinstva podnosioca zahtjeva.
Struktura stambenog objekta koju korisnik može da kupi kreditnim sredstvima dodijeljenim u skladu sa ovom odlukom, određuje se prema broju članova porodičnog domaćinstva, i to za: jednočlano i dvočlano porodično domaćinstvo – garsonjera ili jednosoban stambeni objekat, površine od 24 m2 do 46 m2, zatim bračne, odnosno vanbračne supružnike kod kojih oba supružnika imaju do 35 godina starosti bez djece – jednosoban ili dvosoban stambeni objekat, površine od 47 m2 do 60 m2, za tročlano porodično domaćinstvo – jednosoban ili dvosoban stambeni objekat, površine od 61 m2 do 73 m2, za četvoročlano porodično domaćinstvo – dvosoban ili trosoban stambeni objekat, površine od 74 m2 do 88 m2 i za porodično domaćinstvo sa više od četiri člana – trosoban ili veći stambeni objekat maksimalne površine do 99 m2.
Takođe, korisnik može da kupi stambeni objekat površine manje od 24 m2, ali ne manje od 10 m2 po članu porodičnog domaćinstva, odnosno ne manji od 20 m2 ako je korisnik samac. Izuzetno, korisnik može kupiti i stambeni objekat veće površine od maksimalne, ali ne više od 15 m2.
.
Učešće u projektu, pod uslovima propisanim ovom odlukom, mogu da prijave investitori, fizička lica i pravna lica – ponuđači stambenih objekata, komercijalne banke, i fizička lica, na osnovu javnog poziva. Javni poziv objavljuje Ministarstvo održivog razvoja i turizma. Javni poziv obavezno sadrži: naziv organa koji objavljuje javni poziv; predmet javnog poziva; vrijeme trajanja javnog poziva; I mjesto i vrijeme podnošenja ponuda odnosno zahtjeva za učešće u projektu.
Javni poziv objavljuje se u najmanje dva dnevna štampana medija koji se distribuiraju na teritoriji Crne Gore i na internet stranici Ministarstva. Ministarstvo može raspisati više istovrsnih javnih poziva u okviru Projekta, radi utroška obezbijeđenih sredstava za rješavanje stambenih potreba fizičkih lica.
Javni poziv za investitore treba da sadrži uslove za učešće u projektu i uslove koje treba da ispunjavaju objekti koje investitor nudi za prodaju. Javni poziv za fizička i pravna lica - ponuđače stambenih objekata treba da sadrži uslove za učešće u projektu (kopija lične karte i izvod iz Centralnog registra privrednih subjekata), kao i uslove koje treba da ispunjavaju stambeni objekti koji se nude za prodaju.
Javni poziv za komercijalne sadrži naročito uslove za učešće u projektu i to: odobrenje Centralne banke Crne Gore da banka može da odobrava hipotekarne kredite fizičkim licima sa rokom dospijeća do 20 godina.
Ponuda komercijalne banke za učešće u projektu naročito sadrži ukupan iznos sredstava koji banka namjerava da plasira u projekat i izjavu o uslovima kreditiranja, i
ponudu iznosa visine troškova obrade kreditnog zahtjeva.
Međusobna prava i obaveze između Ministarstva, organa državne uprave nadležnog za poslove finansija sa jedne strane i izabranih komercijalnih banaka, sa druge strane, i obaveze komercijalnih banaka prema korisnicima projekta bliže se uređuju sporazumom, na koji saglasnost daje Vlada. Javni poziv za fizička lica naročito sadrži: kriterijume na osnovu kojih se vrši raspodjela u skladu sa ovom odlukom; spisak komercijalnih banaka koje učestvuju u projektu; spisak objekata, sa podacima o broju, strukturi, lokaciji i cijeni stambenih objekata po m2 i podacima o investitoru koji nudi stambene objekte u projektu; spisak stambenih objekata sa podacima o broju, strukturi, lokaciji i cijeni objekata po m2, i podacima o fizičkim, odnosno pravnim licima - ponuđačima stambenih objekata; spisak dokumentacije koju je potrebno dostaviti uz zahtjev za učešće u projektu: kopija lične karte, potvrda o prebivalištu, izjava o kućnoj zajednici i broju članova porodičnog domaćinstva, broj izdržavanih članova domaćinstva i dokaz o ličnim primanjima i imovinskom stanju; način komunikacije sa podnosiocima zahtjeva čija je dokumentacija nepotpuna ili neblagovremeno dostavljena.
Ponuda za učešće u projektu na osnovu javnog poziva podnosi se Ministarstvu. Zahtjev za učešće u projektu i potrebna dokumentacija, na osnovu javnog poziva za fizička lica podnosi se komercijalnoj banci koju je podnosilac zahtjeva odabrao sa liste komercijalnih banaka koje učestvuju u projektu.
Komercijalna banka vrši preliminarnu provjeru kreditne sposobnosti podnosioca zahtjeva u skladu sa internim procedurama odobravanja kredita i kreditne politike banke.
Komercijalna banka odmah po prijemu zahtjeva i dokumentacije izdaje podnosiocu zahtjeva potvrdu o predaji zahtjeva sa naznačenim danom, satom i minutom predaje.
Komercijalna banka sačinjava preliminarne izvještaje o kreditnoj sposobnosti podnosilaca zahtjeva, koje zajedno sa primljenim zahtjevima i propratnom dokumentacijom dostavlja Ministarstvu.
Ministarstvo sistematizuje i obrađuje ponude, zahtjeve i propratnu dokumentaciju investitora, fizičkih i pravnih lica – ponuđača stambenih objekata, komercijalnih banaka i podnosilaca zahtjeva po završenim javnim pozivima.
Sistematizovane i obrađene ponude i zahtjeve sa propratnom dokumentacijom Ministarstvo dostavlja Projektnom odboru, na razmatranje i odlučivanje. Projektom upravlja Projektni odbor, koji imenuje Vlada na predlog Ministarstva. Javnost rada Projektnog odbora obezbjeđuje se davanjem saopštenja i informacija na internet stranici Ministarstva.
Projektni odbor, između ostalog, izdaje vaučer koji obavezno sadrži iznos maksimalnog kreditnog zaduženja i površinu stambenog objekta. Fizička lica kojima nije izdat vaučer raspoređuju se na listu čekanja.
Imalac vaučera sa odabranim investitorom, odnosno fizičkim ili pravnim licem ponuđačem stambenog objekta, zaključuje predugovor o kupovini ponuđenog stambenog objekta koji se nalazi na listi objekata. Vaučer važi 60 dana od dana izdavanja.
Rok važenja vaučera može da se produži odlukom Projektnog odbora na zahtjev imaoca vaučera, ali ne duže od 45 dana. Ako se vaučer ne iskoristi za zaključivanje predugovora o kupovini stambenog objekta u roku ili u produženom roku, imalac vaučera se isključuje sa liste korisnika, a prvi naredni korisnik sa liste čekanja zauzima njegovo mjesto.
