Revizori su sproveli „metareviziju", pregled upravljanja Evropske komisije pretpristupnom pomoći u Albaniji, Bosni i Hercegovini, na Kosovu, u Bivšoj Jugoslovenskoj Republici Makedoniji, Crnoj Gori i Srbiji od 2007 do 2013. Revizori su uglavnom ocjenjivali podatke iz svojih prethodnih specijalnih izvještaja i ocjene Komisije i ispitivali su cijeli proces programiranja, kao i 52 nacionalna projekta i tri regionalna programa. Takođe su uzeli u obzir razvoj događaja koji se odnosi na period 2014-2020.
Utvrdili su da ciljevi Komisije nisu uvijek bili određeni i mjerljivi. Programi i projekti su se zasnivali na potrebama, ali ocjene nekih korisnika u području „vladavine zakona" su pokazale znatne nedostatke. Apsorpciju sredstava koče slabi administrativni kapaciteti u nekim zemljama i strogi zahtjevi EU za upravljanje sredstvima kada je realizacija bila decentralizovana.
„Komisija treba sistematski da primjenjuje stroge uslove i da ih slijedi”, izjavio je Ištvan Sabolč Fazakaš, clan Evropskog suda revizora, odgovoran za izvještaj
„Ako je potrebno, buduće isplate treba smanjiti ili obustaviti."
Iako je bilo nedostataka u izvještavanju, Komisija je bila efikasna u praćenju realizacije projekata, kažu revizori. Takođe je bila djelimično efikasna u praćenju zaključaka i preporuka ocjena. Uprkos znatnim nedostacima korisnika, bila je u mogućnosti da podrži koordinaciju donatora.
Što se tiče administrativnih kapaciteta, pomoć Evropske unije je obično dala planirane rezultate, a podrška vladavini zakona i reformi javne uprave bila je djelimično održiva.
U vezi sa projektima za „vladavinu zakona", Komisija nije dosljedno primijenila uslove i obezbijeđeno je relativno malo finansijskih sredstava u ključnim oblastima kao što su sloboda medija, javno tužilaštvo i borba protiv korupcije i organizovanog kriminala. Nedostatak političke volje korisnika za reformu institucija, nedovoljan budžet i osoblje, kao i loša koordinacija takođe su uticali na održivost projekata.
U oblasti reforme javne uprave Komisija je uspjela da pretvori rezultate mnogih projekata u održive rezultate. Iako ovo nije bio eksplicitan cilj tih projekata, možda je ohrabrio korisnike da koriste pomoć kao sredstvo za učenje u ostalom dijelu svoje javne uprave.
S obzirom da je Zapadni Balkan regija sastavljena od zemalja koje teže da se pridruže Evropskoj uniji, Komisija je podsticala regionalnu saradnju i poboljšanje administrativnih kapaciteta. Međutim, tokom perioda revizije, Vijeće za regionalnu saradnju nije imalo značajan uticaj na terenu. Politički dijalog u regiji imao je ograničen uticaj na vladavinu prava u velikom broju slučajeva, kažu revizori, iako je zaista ostvario određeni napredak u pogledu reforme javne uprave.
U izvještaju se navode PREPORUKE za poboljšanje planiranja i realizacije projekata na Zapadnom Balkanu i za podsticanje veće angažovanosti nacionalnih vlasti. Komisija bi naročito trebalo da:
postavi konkretne ciljeve na osnovu rangiranih prioriteta i mjerljivih ciljeva,
selektivno primijeni indirektno upravljanje kada se utvrde slabi administrativni kapaciteti;
primijeni relevantne uslove na svim nivoima i da ih prati, ako je potrebno da preduzme mjere za sprovođenje, kao što su smanjenje budućih izdvajanja, obustavljanje isplata i poništavanje projekata koji nisu izvršeni po ugovoru;
sistematski prati osjetljive programe i projekte;
angažuje zemlje korisnice da učestvuju u jačem političkom opredjeljenju za uspostavljanje uvjerljive evidencije o efikasnoj istrazi, gonjenju i osudi u slučajevima korupcije i organizovanog kriminala na visokom nivou i da od njih zahtijeva da dalje razvijaju svoju evidenciju;
bolje usmjeri sredstva u borbi protiv korupcije, organizovanog kriminala i slobode medija, kao i da koristi politički dijalog u cilju podrške za postizanje rezultata u oblastima javne uprave i vladavine zakona;
podrži regionalnu saradnju i osigura da njene finansijske podrške za tu svrhu donesu održive rezultate na terenu.
Od 2007. do 2014. godine, finansijska pomoć EU za Zapadni Balkan kroz Instrument za pretpristupnu pomoć (IPA) iznosi 5,1 milijardu EUR, a dodijeljena je u kontekstu nacionalnih i regionalnih programa. Otprilike četvrtina sredstava nacionalnih programa otišla je na poboljšanje administrativnih kapaciteta u ključnim sektorima vladavine prava i reforme javne uprave.
