“Filistejce bije loš glas, a ovo otkriće će srušiti mnoštvo predrasuda”, kaže Lorens Stejdžer, arhitekta koji od 1985. vodi ekspediciju.
Sva dosadašnja saznanja o Filistejcima potiču od stvari koje su ostavili za sobom. Međutim, sada su prvi put otkriveni njihovi posmrtni ostaci.
“Poslije višedecenijskog proučavanja svega što je ostalo za Filistejcima, konačno smo se susreli i sa ljudima”, kaže Danijel M. Master, profesor arheologije Viton koledža i jedan od rukovodilaca iskopavanjima. “Ovo otkriće nas je približilo razotkrivanju tajne o njihovom porijeklu.”
U Bibliji, Filistejci su opisani kao zakleti neprijatelj drevnih Izraelićana, kao tuđinski narod koji je došao sa Zapada i naselio pet glavnih gradova u Filisteji, na teritoriji današnjeg južnog Izraela i Pojasa Gaze.
Najpoznatiji Filistejac je Golijat, neustrašivi ratnik koga je ubio mladi kralj David. Nasljeđe Filistejaca živi u imenu Palestina, kojim su Rimljani nazvali tu oblast u drugom vijeku i koje danas koriste Palestinci.
Vijest o otkriću objavljena je u nedjelju povodom završetka 30-godišnjih radova na iskopavanju Ekspedicije Leona Levija, tima arheologa sa Univerziteta Harvard, Koledža u bostonu, Koledža Viton u Ilinoisu i Univerziteta Troj u Alabami.
Arheolozi su tri godine čuvali tajnu o otkriću i objelodanili su je tek na završetku radova zbog opasnosti kojima je arheologija izložena u savremenom Izraelu. Nijesu željeli da privuku pažnju ultraortodoksnih jevrejskih demonstranata, kaže Master. “Neko vrijeme smo morali da držimo jezik za zubima.”
U prošlosti, ultraortodoksni Jevreji organizovali su demonstracije na arheološkim nalazištima u kojima su nađeni ljudski ostaci, smatrajući da je možda riječ o Jevrejima i da bi njihovo uznemiravanje značilo kršenje vjerskih zabrana.
Na dubini od tri metra Stejdžerov tim je otkrio groblje, na kome su Rimljani nekoliko vjekova kasnije gajili vinovu lozu.
Arheolozi su skinuli slojeve zemlje sa krhkih kostiju cijelih filistejskih sekeleta, koji nijesu dirani od kada su sahranjeni prije tri milenijuma.
Zajedno s ljudima sahranjeni su i ukrasni ćupići s mirišljavim uljem. Neki pokojnici su još bili okićeni narukvicama i minđušama, a neki su bili naoružani.
Arheolozi su takođe otkrili i nekoliko spaljenih posmrtnih ostataka, a u većim posudama kosti beba.
“Kosmopolitski život ovdje je mnogo elegantniji i svjetovniji i povezan je s drugim djelovima istočnog Mediterana”, rekao je Stejdžer, dodavši da je to u suprotnosti s skromnijim seoskim životom Izraelićana koji su živjeli u brdima na istoku.
Arheolozi i istraživači Biblije odavno pretpostavljaju da su Filistejci došli sa područja Egejskog mora, na osnovu grnčarije nađene na nalazištima, ali su se sporili oko toga iz kog dijela tog područja su došli: iz kontinentalnog dijela Grčke, sa ostrva Krit ili Kipar, ili čak iz Anadolije u današnjoj Turskoj.
Ostaci možda kriju odgovor, kaže arheolog Josi Garfinkel, izraelski stručnjak za taj istorijski period, koji, međutim, nije učestvovao u iskopavanjima. On smatra da je ovo “zaista veoma značajno otkriće”.
Ono nam, takođe, omogućava da nešto saznamo o njihovim običajima sahranjivanja.
Filistejci su svoje mrtve sahranjivali s bočicama parfema, koje su postavljali pored lica. Kod nogu su se nalazile posude sa uljem, vinom ili hranom. Neki su imali nakit na sebi, a neki su sahranjeni sa oružjem.
“Sada vidimo kako su se Filistejci odnosili prema mrtvima, a to je važan ključ za razotkrivanje misterije”, kaže arheolog Adam Adža.
Blic.rs
