Osam kažnjenih proizvođača su kompanije Huhtamäki iz Finske, Nespak i Vitembal iz Francuske, Silver Plastics iz Njemačke, tri proizvođača iz Italije, i to: Coopbox, Magic Pack i Sirap-Gema, kao i kompanija Linpac iz Velike Britanije. Osim njih, kažnjene su i dvije distributerske firme, portugalski Ovarpack i Propack iz Velike Britanije.
U postupku koji je Evropska komisija vodila protiv ovih kompanija, dokazano je da su iste, protivno pravilima konkurencije u Evropskoj uniji, dogovarale cijene i vršile podjelu kupaca polistirenske pjene i polipropilenskih čvrstih podloga za pakovanje, koji se koriste za pakovanje hrane u prehrambenoj industriji. Ovi materijali se široko koriste za pakovanje hrane koja se prodaje u supermarketima i prodavnicama, i to najčešće mesa, ribe, sira i kolača.
Kartel je otkriven zahvaljujući upravo prijavi jednog od učesnika u kartelu, kompanije Linpac, koja je zahvaljujući tome dobila potpuni imunitet od kazne za učešće u svim ovim kartelima, na osnovu Smjernica Komisije o djelimičnom ili potpunom oslobađanju od kazne iz 2006 (tzv. „Leniency“ smjernice“). Daljom istragom je otkriveno da je postojalo pet odvojenih kartela koji su zajednički pokrivali gotovo cjelokupno tržište Evropskog ekonomskog prostora (EEA), i to: jedan na postoru sjeverozapadne Evrope, jedan na prostoru centralnoistočne Evrope, kartel koji je obuhvatio jugozapadnu Evropu, konkretno Portugal i Španiju, i dva kartela koja su posebno djelovala u Francuskoj i Italiji. Ovi karteli su djelovali u različitom trajanju od jedne do čak osam godina, u periodu od 2000. do 2008. godine. Između kartela su postojale određene razlike u pojedinačnim proizvodima koje su obuhvatali, a osim fiksiranja cijena i podjele tržišta, nađeno je da su kompanije učestvovale i u namještanju tendera i razmjeni drugih poslovno osjetljivih informacija.
Kompanija Linpac je, otkrivši postojanje kartela Komisiji, izbjegla kaznu u visni od 145.065.000 eura, dok su potom i ostale kompanije pristale da sarađuju sa Komisijom u istrazi i odobrena su im manja smanjenja novčanih kazni u rasponu od 10% do 50%.
Komesarka za konkurenciju, Margaret Vestager, je, na pres konferenciji održanoj u Briselu 24. juna, saopštila da milioni potrošača koju kupuju hranu za sebe i svoje porodice su potencijalno oštećeni ovim kartelima.
-Navedene kompanije su, umjesto da se u konkurentskim uslovima takmiče na tržištu, međusobno podijelile maloprodajno tržište prehrambene ambalaže i dogovarale se o cijenama. Karteli nanose štetu našoj cjelokupnoj privredi kada kompanije određuju cijene umjesto tržišta. Ovakvo postupanje eliminiše podsticaj za inovacije, i neće biti tolerisano, izjavila je Vestager.
Zaštita konkurencije u EU je regulisana osnivačkim ugovorima, i član 101 Ugovora o funkcionisanju Evropske unije zabranjuje svaku vrstu sporazuma kojima se na bilo koji način ograničava ili narušava tržišna konkurencija. Komisija je ovaj slučaj vodila od juna 2008. godine, kada su izvršene nenajavljene inspekcije prostorija osumnjičenih kompanija, dok je usmeno saslušanje sprovedeno u junu prošle godine. Kažnjena preduzeća imaju pravo žalbe Evropskom sudu pravde. Sa druge strane, na osnovu odluke Komisije, svako fizičko ili pravno lice koje smatra da je pretrpilo štetu zbog djelovanja navedenih kartela ima pravo da naknadu štete traži pred nacionalnim sudom u svojoj državi članici EU, pri čemu će se odluka Komisije uzeti kao nepobitan dokaz da je postupanje kažnjenih subjekata bilo nelegalno. Oštećenima u slučajevima narušavanja konkurencije je ostvarivanje naknade štete olakšano i usvajanjem Direktive o naknadi štete u oblasti konkurencije, koju države članice moraju prenijeti u svoj pravni sistem do 27. decembra 2016. godine.
Otvorena i istraga o postojanju kartela na tržištu reciklaže auto akumulatora
Istovremeno sa zaključenjem postupka istrage kartela u oblasti proizvodnje i maloprodaje prehrambene ambalaže, Komisija je otvorila istragu o postojanju kartela u oblasti reciklaže automobilskih akumulatora. Tom prilikom, pet kompanija koje se bave reciklažom akumulatora su obaviještene od strane Komisiije da se sumnjiče da su, protivno EU pravilima konkurencije, učestvovale u kartelu nabavke iskorišćenih olovno-kiselinskih akumulatora. Iako otvaranje istrage ne prejudicira ishod postupka, ove kompanije se sumnjiče da su, u periodu između 2009. i 2012, na teritoriji Njemačke, Holandije, Belgije i Francuske fiksirale nabavne cijene polovnih akumulatora koji se koriste za reciklažu ispod tržišne cijene, i tako potencijalno oštetile veliki broj dilera koji se bave prodajom tih akumulatora, a od kojih su većina mala i srednja preduzeća.
Daljom istragom Komisije će biti utvrđene činjenice ovog slučaja, (ne)postojanje kartela i narušavanja pravila konkurencije.
Autorka: Bisera Turković
