Zajednica opština Crne Gore pripremila je Model Odluke o naknadi za urbanu sanaciju, dokument koji treba da posluži lokalnim samoupravama kao praktičan instrument za dosljedno sprovođenje Zakona o legalizaciji bespravnih objekata, saopšteno je iz ZOCG.
“Novi zakon, koji se primjenjuje od 14. avgusta 2025. godine, propisuje da naknada za urbanu sanaciju predstavlja namjenski prihod opštine, a da lokalnie samouprave moraju detaljno odrediti visinu, uslove, način i rokove njenog plaćanja. Upravo zbog toga pripremljeni model značajan je kao okvir koji opštinama omogućava brže i kvalitetnije donošenje sopstvenih propisa, uz izbjegavanje pravnih nedoumica i obezbjeđivanje ujednačene prakse na teritoriji cijele države”, navodi se u saopštenju.
Model Odluke, kažu, precizno definiše ko je obavezan da plaća naknadu, pod kojim uslovima i na osnovu kojih parametara se naknada određuje.
“Pravo i obaveza plaćanja naknade odnosi se na vlasnike bespravnih objekata koji su pokrenuli postupak legalizacije i ispunili uslove u pogledu imovinsko-pravnog statusa, upisa objekta u katastar, ovjerenog elaborate izvedenog stanja I drugih kriterijuma u skladu sa zakonom. Time se obezbjeđuje da naknadu plaćaju isključivo oni objekti koji mogu biti predmet legalizacije, čime se uvodi jasan red u postupak i izbjegava arbitrarnost u primjeni zakona”, preciziraju iz ZOCG.
Model predviđa, kako kažu, i mogućnost umanjenja naknade za određene kategorije stanovništva kojima je potrebna veća zaštita u postupku legalizacije, uključujući domaćinstva koja u objektu imaju osnovno stanovanje, porodice sa djecom sa smetnjama u razvoju, lica sa invaliditetom, samohrane roditelje, mlade koji su bili djeca bez roditeljskog staranja i pripadnike romske i egipćanske populacije.
“Popust se može ostvariti i u slučaju jednokratnog plaćanja naknade. Ovim rješenjima nastoji se ostvariti balans između fiskalne odgovornosti i socijalne osjetljivosti, a u isto vrijeme podstaći brže i efikasnije izmirivanje obaveza vlasnika bespravnih objekata. Posebna pažnja posvećena je načinu i rokovima plaćanja. Vlasnicima je omogućeno da naknadu plate odjednom ili u jednakim mjesečnim ratama, koje se mogu rasporediti i do 360 mjeseci za objekte osnovnog stanovanja”, ističe se u saopštenju.
Time se, navode, postupak čini dostupnijim širokom krugu građana. Uz zahtjev za plaćanje u ratama, dodaju, vlasnici su dužni da obezbijede instrumente garancije, kao što su hipoteka ili bankarska garancija, čime se štiti fiskalna stabilnost lokalnih budžeta.
“Model jasno definiše da će sredstva prikupljena po osnovu naknade biti usmjerena u mjere urbane sanacije – u obnovu i izgradnju komunalne infrastrukture, sanaciju devastiranih površina i unapređenje ukupnog kvaliteta prostora. Dinamika ovih radova zavisi od toga koliko će sredstva biti prikupljena, pa je predviđeno da opštine posebnom programskom dokumentacijom utvrđuju prioritete i rokove za uređenje pojedinih zona Primjena ovog modela doprinijeće stvaranju jedinstvenih standarda u postupku legalizacije na teritoriji države, rasterećenju lokalnih administracija i ubrzanju donošenja odluka koje su od velikog značaja za građane i lokalni razvoj”, navodi se u saopštenju.
Iz ZOCG očekuju da će ovaj dokument podstaći povećanje broja legalizovanih objekata, stabilniji priliv sredstava u budžete i uređeniji prostorni ambijent, naročito u naseljima koja su godinama bila opterećena neplanskom izgradnjom.
Dokument je dostupan na ovom linku.
