Ostaci utvrđenja starog grada Svača nalaze se na kamenom izduženom grebenu koji se uzdiže iznad Saškog jezera. Tu su i ostaci podgrađa koje se pruža na padini sa sjeverne strane grebena.
Svač se prvi put pominje 1067. godine u buli pape Aleksandra II kao episkopski grad. Arheološka istraživanja obavljena u novije vrijeme govore da je prostor Svača bio naseljen još krajem VII vijeka, pa i ranije. U istorijskoj literaturi može se pročitati da je srednjovjekovni Šas nastao na temelju ilirske gradine. Nakon što je teško stradao u zemljotresu 518. godine, nedugo nakon toga počeo je proces njegove obnove.
Arheolozi su nedavno otkrili ranovizantijski objekat s početka VI vijeka s ukopanim grobnicama i velikom količinom materijala iz tog perioda. Isto tako, značajno je prožimanje romejske, vizantijske i slovenske keramike, što govori o suživotu velikih civilizacija na tom prostoru od VI do X vijeka.
Rušenje ga nije mimoišlo ni kada su ga horde Mongola strašnom jurišu 1242. sravnile sa zemljom. Nekoliko decenija kasnije obnovila ga je kraljica Jelena. No, početkom XV vijeka se u arhivskim dokumentima iz 1470. čuvena komuna Suacium pominje tek kao selo. U XV vijeku zauzimaju ga Mlečani, a od 1571. godine Šas osvajaju Osmanlije i njime vladaju do 1912. godine. Zabilježeno je da se grad 1610. godine već nalazio u ruševinama, već napušten.
Utvrđenje je sa tri strane bilo opasano zidinama sa kulama dok je ka jugu bilo prirodno zaštićeno stijenama koje se okomito obrušavaju prema Saškom jezeru.
U utvrđenju se među ruševinama ističu ostaci katedralne crkve Sv. Jovana. Ona je podignuta na najvišoj tački grada na mjestu na kome je postojao stariji hram koji je srušen u najezdi Mongola. Ranije je postojao natpis na zapadnoj fasadi da je crkva obnovljena 1300. godine. Po izgledu je veća jednobrodna građevina sa polukružnom apsidom smještenom u prizemlju četvorougaone kule. Po prvobitnom stilu pokazuje romaničke karakteristike korišćene u njenom zidanju.
U podgrađu Svača, veličinom i obradom ističe se jednobrodna građevina posvećena sv. Mariji. Ova crkva ima pravougaonu apsidu koja je bila zasvedena gotičkim svodom. Očuvani prozori imaju takođe gotički oblik. Na portalu se mogu vidjeti ukrasi sa romaničkim karakteristikama. Na osnovu sačuvanih tragova može se zaključiti da je u unutrašnjosti bila živopisana.
Nakon što su sondažnim istraživanjem 1985. godine utvrđeni ostaci osam srednjovjekovnih crkava, od kojih su dvije bile katedralne, najnovijim istraživanjima su otkriveni obrisi još sedam crkava.
Čak se pretpostavlja da je nađen i čitavi manastirski kompleks koji je u XI i XII vijeku bio veoma važan za državu Vojislavljevića. To daje na vrijednosti ovom veoma važnom arheološkom lokalitetu na kojem se mogu pratiti najraniji tragovi crnogorske državnosti.
Za ovaj lokalitet i grad danas se zna da je bio veći od srednjevjekovnog Kotora.
Svač se naime sa podgrađem prostirao na šest hektara. Današnji izgled pruža utisak vjekovnog sna ovog nekada važnog grada. Sna iz kojeg se još nije probudio. Žalosna sudbina grada za koji se može reći da je biser crnogorskog srednjeg vijeka prepunog materijalnih ostataka i legendi.
