Fašizam je u svojoj osnovi, sistematsko negiranje, tlačenje, asimilacija ili fizičko uništavanje jednog nacionalnog, kulturnog, religijskog, jezičkog entiteta. I bez velikih istorijskih reminiscencija i traženja ideoloških geneza, postoji mnoštvo dokaza o tome da se danas i ovdje, sprovodi organizovano zatiranje crnogorske nacionalnosti, kao ključnog agensa nezavisne i suverene države Crne Gore.
Priroda fašizma je takva da on sam sebe – i kad bi htio – ne može kontrolisati, i samo ga potpuni vojni ili politički poraz može pacifikovati.
Ideološki kontinuitet velikosrpskog projekta
Velikosrpska ideologija, uprkos strašnim gubicima devedesetih godina prošlog vijeka nije potpuno poražena, njeni protagonisti i dalje misle da su ciljevi bili korisni i legitimni, a da je poraz samo splet međunarodnih okolnosti i unutrašnjih slabosti.
U tom kontekstu, „gubitak“ Crne Gore 2006. godine smatraju najvećim nacionalnim porazom: pogubnijim od onih u Hrvatskoj i na Kosovu. Jer, u svim planovima i strateškim dokumentima, od Ilije Garašanina, Crna Gora je zbog izlaska na Jadransko more, Njegoša, pet vjekova crnogorskog otpora Osmanskoj imperiji, kada je srpska istorija tabula rasa, esencija zamišljenog „srpskog sveta“.
Riječju, danas je na djelu nastavak politike mijenjanja nacionalno-političkog bića Crne Gore, drugim sredstvima, koji je bio planiran u neuspjelim pokušajima državnih udara 2015. i 2016. godine, u režiji ruskih i srpskih obavještajnih službi. Aktuelni režim u Crnoj Gori, prema propagandnim, ekonomskim i represivnim metodama, dosta je nalik onome što je Francisko Franko koristio u gušenju nacionalnih prava Katalonaca i Baska. Zato se sistematski se marginalizuju i eliminišu svi indikatori crnogorske kulture, države, istorijskog identiteta.
U Skupštini Crne Gore predsjednik parlamenta umjesto državne zastave drži srpsku trobojku, s odgovornih funkcija iz službi bezbjednosti i odbrane, kao i prosvjete i kulture, smjenjuju se nacionalni Crnogorci-indipendisti.
Crkva kao instrument asimilacije
Riječ je, ipak, o jednoj specifičnoj vrsti kolonije, u kojoj posebnu važnu ulogu ima Srpska pravoslavna crkva. Uticaj SPC je presudan u kreiranju kulturne politike i medija: to jest klerikalizaciji javne scene je bez presedana kad su u pitanju savremena evropska društva, uključujući Rusiju i Srbiju. Sljedbenici SPC, u Ministarstvu kulture, javnom medijskom servisu, i ostalim javnim instucijama, marginalizuju i eliniminišu sve što im u estetskom, svjetonazorskom, nacionalnom smislu nije blisko. Pogotovo kad su u pitanju kulturni projekti i stvaraoci koji pripadaju crnogorskom kulturnom krugu. U pitanju je klerikalizacija društva koja nema pandan u modernoj evropskoj povijesti, i mnogo je više nalik homeinijevskom Iranu.
Ovo zorno potvrđuje nedavni istup popa Mijaila Backovića, koji prijeti članovima aktuelne Vlade, da će ih razvlastiti ukoliko ne budu potpuno, i u svemu slijedili i slušali protagoniste litija, srpske klerikalne revolucije, koja ih je dovela na vlast.
Propaganda, progoni i strah
U toj naizgled haotičnoj kohabitaciji izvanjskih obavještajnih službi, kriminalnih klanova, crkve i oficijelnih političara, koja je stvorena u Moleban revoluciji, vodi se razuđena propagandno-politička kampanja, protiv istaknutih političara, intelektualaca, novinara, društvenih djelatnika, koji se ondahapse, bez iole ozbiljnih indicija o počinjenim krivičnim djelima.
Motivi ovih progona djelimično su osvetnički – inicirani su od pojedinaca iz kriminalnih klanova koji su povezani sa Mandićem i Bečićem i djelovima policijsko-tužilačke hunte – ali, njihova glavna svrha je u tome da proizvedu opšti strah i nesigurnost, da svaki crnogorski indipendista, svaki protivnik „srpskog sveta“ u Crnoj Gori, pomisli da je on sljedeća meta, i da bi mogao popiti čašu M. Katnića, S. Čađenovića, Jelene Perović, P. Boškovića, A. Mijajlovića, Nena Kaluđerovića…
Onda, kakva je dosadašnja reakcija političke i intelektualne elite suverenističkih Crnogoraca? Kako to da se u današnjoj nezavisnoj Crnoj Gori, članici NATO i kandidatu za EU, nesmetano sistematski diskriminišu pripadnici relativno većinske nacije koji su 2006. godine glasali za državnu nezavisnost?
Slabost suverenističke elite
Zašto se u javnom govoru opozicionih političkih i intelektualnih uglednika, tek sporadično, s vremena na vrijeme, ne govori jasno i direktno o fašizaciji Crne Gore? Posredni govor, fraziranje i opšta mjesta koja se danas najčešće čuju u kritici režima su neproduktivni, i upravo ohrabruju velikosrbe da što hitnije i brutalnije završavaju svoje mračne naume. Jer, onemogućavanja povratka na vlast indipendističkih stranaka za koje većinski glasaju Crnogorci je sekundarno pitanje.
Primarni cilj je konačno rješenje crnogorske nacije, to jest: „Crnogorci su problem: nema Crnogoraca nema problema.“
Crna Gora sa trijumviratom Mandić-Bečić-Spajić, nikad neće ući u Evropsku uniju, sve i da im Brisel širom otvori vrata
Što to sprečava opozicione javne djelatnike da eksplicitno kažu kako je danas magnum crimen zapravo nezavisna Crna Gora, i da su krivi svi koji su učestovali u obnovi ove „slučajne države“ i u afirmaciji „izmišljene crnogorske nacije“?
Zašto se ne iznose jasni dokazi o tome da režim podstiče govor mržnje prema nacionalnim Crnogorcima, a istovremeno se kritike suverenista kvalifikuju kao verbalni delikti, čak rušenje ustavnog poretka?
Zašto opozicija ne traži skupštinska kontrolna saslušanja Mandića, Bečića, Abazovića, Novovića, V. Radonjića, P. Šukovića… o njihovim vezama s kriminalnim klanovima, na osnovu objavljenih prepiski sa Skaj aplikacija, koje se upravo koriste kao glavni dokazni materijal za hapšenje bivših funkcionera!?
Pasivnost, strah, nekompetentnost ili izvjesna kolaboracija opozicije sa režimom još više čudi zbog toga što je ovaj režim nesposoban, njegovi beogradski pokrovitelji u vječitom previranju i haosu, a Moskva u sukobu s NATO. I upravo slabost suverenista daje legitimitet Andriji Mandiću, nepravomoćno osuđenom za pokušaj državnog udara: dopustili su da im šefuje u Skupštini Crne Gore, uprkos tome što ne poštuje državnu zastavu i Ustav Crne Gore. K tome, ćutnja parlamentarnih stranaka na hapšenje i progon Katnića, Čađenovića, Lazovića, Jelene Perović, V. Vukotića, B. Vujovića, Z. Vukčevića, Nena Kaluđerovića… osokolila je policijsko-tužilačku huntu, odnosno njihove šefove u Moskvi i Beogradu, da krenu u konačni obračun sa svim koji su na njihovom spisku inkriminisanih imena.
Elem, čelnici opozicije na neki način su slijedili logiku onog njemačkog socijaldemokrate, koji u vrijeme nacizma nije reagovao na hapšenja Jevreja i komunista, a kad je policija došla za njega više nije imao ko da ga brani.
Neiskusni lideri i njihovi savjetnici, koji nemaju minimalno opoziciono iskustvo, nijesu shvatili da ćutnjom ili stidljivim reagovanjem na politička hapšenja i sami postaju „lake mete“.
Fašizacija i verbalni delikt kao oružje režima
Nedavni sudski procesi protiv dvojice potpredsjednika Crnogorskog PEN centra, inkriminacija telefonske komunikacije Milivoja Katnića, s pet novinara i jednim piscem, bili su uvod za hapšenje biznismena Mijajlovića, suvlasnika TVE.
Optužba protiv Mijajlovića, koja se temelji na njegovim privatnim odnosima s opozicionim novinarima, bjelodano svjedoči da je riječ o inkriminisanju verbalnog delikta političkih protivnika režima kao teškog krivičnog djela napada na ustavni poredak, što je nesumnjivo uvod u svojevrsnu diktaturu klerofašističkog tipa.
Može se u narednom periodu očekivati, da će se proširiti lista inkriminsanih, hapšenih, sudski procesuiranih opozicionara. Jer, svakom građaninu, pogotovo onim koji ne pripadaju „srpskom svetu“, treba staviti do znanja da sadašnja nezavisna Crna Gora nije stvorena na osnovu volje građana, negoje to bio projekat jednog „kriminalnog kartela“, na čelu s Milom Đukanovićem.
U tom kontekstu nije slučajan ni izbor aretiranih biznismena i političara, koji su bliski Đukanoviću. Dritan Abazović je najavio „superfinale“, koje bi moglo značiti hapšenje glavnog protagoniste crnogorske državne samostalnosti. Na taj način bi pritvrdili svoju glavnu tezu: da je Crna Gora jedina evropska država koja je stvorena kriminalnim, a ne političkim razlozima. To jest, da je neligitimno stvorena, i da jenesposobna da egzistira kao demokratska država.
Na ljutu ranu – organizovani otpor
Onda, što da se radi? Je li nužno na ljutu ranu metnuti ljutu travu? Jer, jedan organizam napadnut smrtonosnom bolešću ima dvije oprečne reakcije: bori se svim silama za opstanak ili se predaje. I u crnogorskom slučaju proevropskim suverenistima ostaju dva izbora: boriti se svim sredstvima za svoja kolektivna i individualna prava, sukladna Univerzalnoj deklaraciji o ljudskim pravima, ili se linijom manjeg otpora odreći identiteta – „ko sam ja, ko smo mi“ – koji su na određene načine suštastveni pripadnicima svih nacija.
Svaki otpor velikosrpstvu zaslužuje pohvalu, ali samo organizovani otpor može spriječiti asimilaciju Crnogoraca i očuvati građansku suštinu društva i države. Otpor, dakle, mora biti uporan, inteligentan i kreativan, jer ogromna je razlika u brojnosti i resursima između onih koji atakuju na crnogorsku samobitnost i onih kojibrane svoja elementarna prava. Zato svaka javna reakcija suverenista mora pogađati suštinu, takoreći centar problema.
Zablude koje moraju pasti
U tom smislu nužno se odreći i doktrinarnih zabluda: prije svega nekritičkogjugoslovenstva i komunizma, koji je 1989. godine završio u savezu sa Slobodanom Miloševićem i Vojislavom Šešeljom. Svojevrsni je paradoks da mejnstrim savremene crnogorske nacionalne retorike maltene zanemaruje, stavlja u drugi plan, bezmalo hiljadugodišnju državnost u predjugoslovenskom periodu, dok su sve ostale male balkanske i evropske zemlje kojima je osporavana nacionalnost i pravo na samoopredjljenje, izmišljale ili uveličavale istorijsku državnost. (O ovome, kao i drugim anomalijama nacionalne odbrambene strategije, opširnije sam pisao u nedavno objavljenoj knjizi „Lovćenski feniks“.)
Danas je na djelu nastavak politike mijenjanja nacionalno-političkog bića Crne Gore, koji je bio planiran u neuspjelim pokušajima državnih udara 2015. i 2016.
Velike nacije imaju pravo na zablude, jer će ih ovako ili onako preživjeti. Za male nacije strateške pogreške su često kobne, bez mogućnosti ispravke. U ovom slučaju važno je znati da su Crnogorci u potonjih 100 godina, nakon gubitka državne samostalnosti 1918. doživjeli karakternu i mentalitetsku transformaciju: ratnici, avanturisti, pjesnici, postepeno su se reciklirali u partijske vojnike, birokrate, trgovce. (Njegoš bi rekao: „Postadoše lafi ratarima“)
Riječ je o bizarnom epilogu jednog komplikovanog i kompleksnog razvoja, kojega je u potonjih par stotina godina obilježila dvojnost: od vremena islamizacije dijela Crnogoraca, borbe guvernardura i mitropolita, sukoba aneksionista i suverenista između dva svjetska rata, četnika i partizana, do potonjih raskola nakon raspada titoističke Jugoslavije.
Transformacija nacije i gubitak samosvijesti
Svojevrsno ideološko „ispiranje mozga“ kombinovane velikosrpske i komunističke ideologije uzrokovalo je otuđenje naše elite od temeljnih kulturnih i istorijskih vrijednosti – najviših nacionalnih kreativnih, duhovnih i istorijskih postignuća – koje su u drugoj polovini 19. i početkom 20. vijeka, doživjele i međunarodnu afirmaciju, pa i divljenje čuvenih evropskih državnika, pjesnika, naučnika, humanista.
Veliki istorijski, kulturološki i vrijednosni diskontinuitet, provincijalizacija Crne Gore, kontinuirani odlazak najdarovitijih ljudi u druge sredine, pretežno u Beograd, presudno su uticali da nacionalna svijest velikog broja naših savremenika, i među nominalnim intelektualcima, bude kolebljiva, bez strasti, lišena dubljih emocionalnih i duhovnih osjećanja.
Ni poslije poraza 2020. godine, crnogorska suverenistička elita nije izvukla adekvatne pouke, i zato se nalazi u zrakopraznom prostoru: bez nacionalnog programa, odbrambene strategije i saveznika, iako je Crna Gora članica NATO i kandidat za Evropsku uniju!
Plan i prioriteti
Stoga, zadnji je čas da se napravi najširi konsenzus proevropskih suverenista, kojim bi se stvorio fleksibilni plan proaktivnog otpora velikosrpskoj asimilaciji. U ovom pokretu otpora participirale bi političke stranke, mediji, organizacije za ljudska prava, esnafska umjetnička udruženja, istaknuti intelektualci, privrednici, društveni aktivisti iz zemlje i inostranstva.
Pokret otpora mora imati cjelovitu strategiju djelovanja i prioritete.
- Suverenističke političke stranke, građanske i nacionalne provinijencije, trebaju stvoriti široku koaliciju, na platformi kojom su pobijedili 21. maja 2006.
- Prozapadna demokratska koalicija treba se temeljiti i na strateškim postulatima, primjerenim novim geopolitičkim okolnostima, koji će se ovaplotiti u Deklaraciji o nezavisnoj, suverenoj, građanskoj, multikulturnoj, proevropskoj Crnoj Gori.
- Potrebno je formirati Nacionalnu fondaciju za kulturu i medije, da bi se očuvala minimalna kulturna produkcija, kao i opstanak prodemokratskih medija, koji će biti pod sve većim pritiskom velikosrpskog režima.
- Izvan Crne Gore brojčano živi još jedna Crna Gora. Riječ je o građanima koji su emocionalno povezani s domovinom, i spremni su da se angažuju u potpori prodemokratskim snagama u Crnoj Gori. Stoga treba formirati Crnogorski kongres, nadstranačku organizaciju, u kojoj bi participirala udruženja iz dijaspore, zajedno s političkim i kulturnim subjektima iz domovine.
- Organizacije za ljudska prava, koje su dio međunarodnih asocijacija, Crnogorski PEN centar, Crnogorski helsinški komitet, te udruženja pisaca, umjetnika i novinara, trebaju biti važan segment pokreta otpora, krozkoordinisane akcije,saopštenja, izjave, performanse, protestne književne večeri, pravljenje dosjea, na crnogorskom i engleskom jeziku, o kršenju ljudskih prava u„balkanskoj Bjelorusiji“.
- Matica crnogorska, sukladno temeljnim načelima na kojima su formirane sve slovenske matice, treba se transformisati u kulturni pokret, koji će biti prisutan u svim djelovima Crne Gore, pa i u mjestima gdje su nacionalni Crnogorci znatna manjina.
- Relevantni činioci Pokreta otpora trebaju formirati zajednička konsultativna tijela koja će koordinirati različite aktivnosti, u zemlji i inostranstvu.
U osmišljavanju odbrambene strategije nužno je predvidjeti sva scenarija, pa i to da će velikosrpska represija potrajati, i pripremiti se za otpor u još težim okolnostima.
Svaki otpor velikosrpstvu zaslužuje pohvalu, ali samo organizovani otpor može spriječiti asimilaciju Crnogoraca i očuvati građansku suštinu društva i države
Elem, pošto su Crnogorcima oduzeli i seoske crkve koje su njihovi preci vjekovima gradili i branili, pa i groblja u kojima su sahranjivani, treba očekivati nove brutalne atake na nacionalni identitet i dostojanstvo: ponovno postavljanje kapele Aleksandra Karađorđevića na Lovćen, kao i srbiziranje ostalih simboličkihindikatora koje Crnogorce čini samobitnom nacijom. Na kraju, treba očekivati inicijative o službenom ukidanju crnogorske nacionalnosti, kao što je to bilou doba Prve Jugoslavije.
Suverenističko jedinstvo kao uslov opstanka
Zato više nema vremena za improvizacije, impresionističke opservacije i lamentiranja. Nužno je donositi racionalne, inteligentne i hrabre odluke, i svakoj,istini treba gledati u oči. Najprije, moramo se naučiti nekim osnovama političke borbe: na čelu Pokreta otpora moraju biti političke stranke i njihovi lideri, jer svaki (multi)nacionalni pokret, u uslovima i kakve-takve parlamentarne demokratije, mora se očitovati preko organizovanih partija, koje imaju najveće resurse, i obavezu aktivnog zalaganja za ciljeve koja su u njihovim stranačkim dokumentima prema građanima.
Takođe, u sadašnjim okolnostima su pogubna uskostranačka razmišljanja, koja po svaku cijenu teže za povećanjem stranačkog rejtinga. Jer, u najoptimističkijim prognozama, u odvojenim listama, DPS, ES, Markovićeva i Adžićeva stranka, ne mogu imati četrdeset posto podrške birača.
Što to sprečava opozicione djelatnike da kažu kako je danasmagnum crimen zapravo nezavisna Crna Gora, i da su krivi svi koji su učestovali u obnovi ove „slučajne države“
Dakle, svaka stranačka politika je gubitnička, razorna za jedinstvo antivelikosrpskog bloka, što je rječito pokazalo stanje stvari nakon 30. avgusta 2020. godine.
U tom smislu važno je odbaciti i druge pogubne iluzije:
- Neće neko drugi izvan Crne Gore, umjesto onih koji su na referendumu izborili državnu nezavisnost,braniti tekovine 21. maja 2006. godine. (Samo robovi traže da ih drugi brane.)
- Zapadne zemlje će podržavati Spajića, i nekog njihovog nasljednika, dok god im se velikosrpski i proruski režim otvoreno ne suprotstavi, u onih nekoliko stvari koje predstavnici velikih zapadnih zemalja smatraju važnim. Jer, njihovo interesovanje za Crnu Goru je površno, oportunističko, sračunato da drži status quo, uz to je i kontaminirano srpsko-ruskom propagandom. Crna Gora je, u sadašnjem odnosu unutrašnjih i vanjskih odnosa snaga, za Zapad od dugorazednog značenja.
- Režimska koalicija – kojoj su se nedavno pridružile stranke manjinskih naroda – stvorena je u režiji Moskve i Beograda, i nijedan subjekt kojega je nakon Moleban revolucije inaugurisan u Ostrogu od Amfilohija Radovića neće ući u koaliciju s DPS-om.
- Obnavljanje suverenističke koalicije od stranaka, udruženja i pojedinaca koji su bili dio referendumskog bloka za nezavisnost, neophodno je i zato da se napravi jasna diferencijacija i među manjinskim narodima. Jer, većina građana bošnjačke i albanske nacionalnosti još uvijek ne podržava ideologiju „srpskog sveta“.
- Velike Zapadne zemlje obratiće pažnju na Crnu Goru, i unekoliko će podržati prozapadne suvereniste, samo ukoliko nacionalni Crnogorci, i pripadnici manjinskih naroda koje nijesu zaveli i korumpirali Ibrahimović i Đeljošaj, nedvosmisleno pokažu, da će svim sredstvima, i po svaku cijenu, braniti svoja nacionalna prava i državnu nezavisnost.
- Crna Gora sa trijumviratom Mandić-Bečić-Spajić, nikad neće ući u Evropsku uniju, sve i da im Brisel širom otvori vrata. Jer, najmanje dvojica od pomenute trojke su agenti Moskve i Beograda, koji aktivno rade na destrukciji države, i njeno utapanje u „srpsko-ruski svet“.
Uprkos svemu, u državno-pravnom i vanjskopolitičkom pogledu, Crna Gora je danas u mnogo boljoj poziciji nego, na primjer 1918. ili 1996. godine. Stoga, da li će sačuvati nacionalnu samobitnost i državnu nezavisnost, ipak, prvenstveno zavisi od ove generacije Crnogoraca, koja se umnogome razlikuje od svojih predaka, za koje je Đuzepe Garibaldi govorio da njihova hrabrost čini čast čovječanstvu.
