Skrivena kamera sa linka je odličan primjer što znači peer pressure, koji značajno radikalizuje naše društvo. Konformizam koji automatizovano djeluje prednošću većih brojeva i vrlo brzo vuče ljude ka političkim ekstremima. Na kraju ostaju samo “četnici” i “komite” i izdajnici između (malo informisaniji će prepoznati sav apsurd ove podjele na dva krila jedne iste italijanske okupatorske milicije). Elem, “četnici” su mnogo opasniji, jer svoju snagu crpe iz javnosti koja broji nekih blizu deset miliona duša, dok “komite” moraju da računaju na nekih najviše pola miliona ljudi koji sebe smatraju etničkim ili političkim Crnogorcima. Dva nesrazmjerna gravitaciona polja tako stvaraju nepopravljivu anomaliju u crnogorskoj politici.
Ova nesrazmjernost najviše se vidi na društvenim mrežama i u regionalnim medijima, koji pristrasno izvještavaju o sukobu dvije politike u Crnoj Gori. Jedne, suverenističke i crnogorske, i druge koja je u suštini unionistička, srpska. Lideri crnogorskih partija ne znaju što ih je snašlo, odjednom desetine i stotine hiljada pratilaca iz Srbije i Republike Srpske, hiljade lajkova i šerova – cjelodnevna serotoninska infuzija za Dajkovića i Dritana. A URA samo 5% podrške na izborima. Dritan postaje “bič božiji” u srpskim opozicionim medijima, inspiracija za njihovu dezorijentisanu opoziciju. Eno ga i Baja Mali Knindža opjevao, kao onomad Kapetana Dragana, čime je Abazović osigurao svoje mjesto u panteonu srpskog nacionalizma i srpskog sajberpanka.
Vijesti, nekad tvrdi suverenistički medij, počinje da se vodi brojem pregleda i komentarima koji dobrim dijelom dolaze izvan Crne Gore. Malo po malo pod pritiskom sredine u kojoj su se našli, mijenjaju i prilagođavaju svoj narativ novoj publici i daju hranu onima koji ih već neko vrijeme nazivaju pro-srpskim i pro-ruskim medijem.
Što se zapravo desilo? Sa protestnim šetnjama Srpske pravoslavne crkve u Crnoj Gori, koje su presuđujuće uticale na rezultat izbora u Crnoj Gori, svjedočili smo obnovi ideja o “srpskom jedinstvu” na prostoru Balkana. Od NATO intervencije 1999. godine, ova ideja je bila u stanju hibernacije, tek sa povremenim i kratkotrajnim eksplozijama, kao na primjer prilikom hapšenja Karadžića, ili priznanja Kosova od strane crnogorske vlade.
Ovako je bilo sve do Decembra 2019:
Kroz proteste, otrkivena je vrlo zdrava i žilava mreža odnosa pojedinaca i struktura, i uz logistiku SPC, otpočela je lokalna i međunarodna podrška pokretu tzv. litija u Crnoj Gori. Mediji u Srbiji nisu patisali. Istraživanje Digitalno-forenzičkog centra Atlantskog saveza Crne Gore, pokazalo je do kojih razmjera su srpski mediji izvještavali o Crnoj Gori. Uključile su se i javne ličnosti. Srpski glumci i muzičari. Prava grassroots kampanja, ili što bi prost narod rekao “narod se dogodio” – kako krajem osamdesetih tako i sad. Toliko je istorijskih paralela sa pokretom tzv. AB revolucije, da ih je nemoguće ignorisati. Posebno što je i tada npr. postojala “URA” odnosno sastav budućeg Saveza reformskih snaga, koji će se kasno pokajati što su učestvovali u kreiranju čudovišta koje je pojelo Jugoslaviju.
Ali da se vratimo na Srpski svet, da vidimo odakle je potekla ta konstrukcija koju forsira IN4S televizija, jedan od nezvaničnih medijskih kanala nove vlasti u CG, čiji čelni ljudi su nam se preko Bratićkinog ministarstva infiltrirali u obrazovni sistem.
Prvi put je poređenje tzv. litija sa srpskim svijetom pomenuto u nekom opskurnom Dodiku bliskom portalu u Republici Srpskoj. Vrlo brzo su se počele organizovati javne rasprave i forumi na ovu temu, sa poznatim učesnicima, istoričarima, reperima, navijačima i slično. Nije prošlo dugo, pa su i u Vladi Srbije prepoznali potencijal koncepta, nakon čega je srpski ministar Vulin podišao šefu, proglasivši ga predsjednikom cijelog Srpskog svijeta.
Srpski svet nije originalan koncept. On je svoju inspiraciju našao u “Ruskom svetu” (Russkiy Mir), konceptu starom nekoliko vijekova, ponovo probuđenom nakon pada Sovjetskog saveza, a posebno dolaskom Putina na vlast. Ali za razliku od Srbije, Rusija je moćna i bolje organizovana država, pa je Russkiy mir transparentna i struktuirana inicijativa, koja funkcioniše kroz rad fondacije sa istim imenom, kao i brojnim institucijama koje podržavaju njen rad. Rusija kroz ovaj institut, navodno brine o ruskom jeziku i kulturi i njenom očuvanju prvenstveno na prostorima bivšeg SSSR gdje i danas žive brojni etnički rusi, ali i drugi nosioci ruskog jezika. Ipak, nije ovo samo neutralna briga za kulturom, jer kako kaže poluzvanična ruska doktrina: “kada govore ruski, oni misle ruski – kada misle ruski, samo je pitanje dana kada će poćeti da djeluju ruski”. Još od vremena gušenja Decembrista (dekabrista) i ruske imperijalne reakcije – misliti ruski za zvaničnu politiku je značilo “Pravoslavlje, Autokratija i Narodnost” ili “Suverena Demokratija” kako je danas zovu stratezi ruske geopolitike poput Surkova.
Kao i u ruskom primjeru, pod krinkom brige za Srbe u regionu, u kojoj je navodno riječ o promociji srpskog jezika i kulture, srpske umjetnosti, koja je zbilja obogatila prostor Balkana, provodi se nešto drugo. Sa ovim prvim niko normalan ne bi imao problem. Problem je što “srpski svet” sa sobom nosi političku ideologiju koja je regionalno počela da se obračunava i sa liberalnom “drugom Srbijom” u Srbiji, a koja se ovih dana i od strane crnogorskih aktivista, novinara i političara izvrgava ruglu. Ta ideologija koju promovišu ima nekoliko važnih komponenti: relativizacija srpske politike devedesetih (“svi su vršili zločine” narativ), istorijski revizionizam, negiranje prava na nacionalni identiet Crnogorcima i Bošnjacima, ili bar promocija narativa o njihovoj neprirodnosti, homofobija, pravoslavlje, četništvo…
Srpski svet ipak ostaje neorganizovan i haotičan koncept, koji bez srpske crkve ne bi bio moguć. On je i pored toga jako opasan, i sposoban da izazove sukobe i nestabilnost. Crna Gora je najbolji primjer za to. Da ne govorimo tek o Bosni i Hercegovini i Kosovu, koji i danas ostaju linije trenja, koje prijete da ugroze regionalnu stabilnost. Nadajmo se samo da ovo sve neće dugo potrajati, i da će se Srbija vratiti sebi, na blago svih njenih građana, a i na blago mira nas ostalih na Balkanu.
