Manastir Podmalinsko, sa crkvom posvećenom sv. Arhanđelu Mihajlu, nalazi se nedaleko od Šavnika, u blizini sela Tušina. Rješenje o zaštiti i proglašenju ovog spomenika kao reprezenta sakralne arhitekture ovih prostora donešeno je 1957. godine.
Ipak, iako je od strane države Crne Gore bio zaštićen kao spomenik sakralne arhitekture još od 1957. godine, danas je ovaj manstirski kompleks, nakon što je prošao kroz „neimarsku“ radionicu SPC ostao bez velikog dijela svoje autentičnosti.
Danas su osim nelegalno izvedenih radova od strane SPC prisutni i nestručno izvedeni sanacioni radovi kojima je ovaj manastir ostao bez jednog dijela autentičnosti. Naime, za vrijeme sanacije 90-ih godina crkva je pokrivena bakrom.
Nebrigom izvođača i tom nestručnom sanacijom nepovratno su izgubljeni fragmenti fresko dekoracije koji su se nalazili na karakterističnom zidanom ikonostasu. Tako su se do skoro uočavali tragovi fresko maltera dok SPC neimari nisu došli da „poprave“ i „uljepšaju“ i ovaj manastir.
Kao što možete vidjeti na fotografijama, mimo zakonske procedure i suprotno odredbama Zakona o zaštiti kulturnih dobara, pojavilo se novo živopisanje crkve, izgrađeni su novi konaci, nije propuštena prilika da se izgradi zvonik od betona obložen sigom, a i u luneti iznad portala postavljen je mozaik sv. Arhanđela Mihaila.
Tako da se i ovi nelegalno izvedeni radovi od strane „neimara“ i „obnovitelja“ iz SPC mogu dodati brojnim primjerima devastacija izvedenih od strane SPC na crnogorskim kulturnim dobrima i crnogorskoj kulturnoj baštini koji su uglavnom izvedeni na štetu istorijskog, kulturnog, kulturološkog značaja samog kulturnog dobra, ujedno i „prekrajanja“ autentičnih elemenata u nešto što se ne može uskladiti u istorijske tokove, socijalne i druge prilike koje su bile prisutne u Crnoj Gori u vrijeme njihovog nastajanja i postojanja.
Inače, o vremenu nastanka ovog manastira nema pisanih podataka tako da se u literaturi može pročitati da ga neke arhitektonske osobine vežu za grupu sakralnih objekata iz vremena Kosača, u 15. vijek. U zapisima na rukopisnim knjigama pominje se 1558, 1698. i 1724. godina. Više puta je stradao i obnavljan. U prošlom vijeku u Podmalinskom je radila prva škola. Početkom 20. vijeka manastir je ponovo zapušten, ali je već 1908. obnovljen.
Manastirska crkva sv. Arhanđela Mihajla je prostrani jednobrodni kupolni hram sa polukružnom apsidom i pripratom. Zapadna fasada ima lučni portal iznad kojeg je polukružna niša i dekorativna rozeta. Spoljni arhitektoiski ukras skoncentrisan je na tamburu kubeta koji je oživljen plitkim profilisanim lezenama.
Unutrašnjost hrama je veoma razuđena. Pod crkve je nešto niži od terena tako da se u unutrašnjost crkve silazi niz dva stepenika.
Priprata je odvojena od naosa trolučnim prolazom. Oltarski prostor je od naosa odvojen
zidanim ikonostasom koji je svojevremeno bio islikan živopisom, koji, kako smo već rekli, do danas nije sačuvan.
Sa istočne strane crkve sačuvano je više starih grobova među kojima se ističe grob čuvenog junaka Mirka Aleksića koji je 1840. godine posjekao Smail – agu Čengića. Ispred crkve nalaze se ruševine zgrade konaka u kojoj je radila manastirska škola.
Sad, možemo na osnovu viđenog zaključiti da neimari SPC osim što se bave manjim zanatskim radovima u posljednjih tridesetak godina, vrše osim arhitektonskih izmjena i doslikavanja na crkvama i manastirima što urušava status kulturnog dobra, a ujedno mijenja i tradicionalne vrijednosti objekata koji su građeni kroz istoriju Crne Gore. Ti objekti građeni su u skromnim uslovima i bez velike kitnjavosti koristeći se materijalima koji su bili dostupni i tipični za područja u kojima su nastajali.
Ta vrsta arhitekture koja se očitavala na sakralnim objektima nesporno ni po čemu nije podsjećala na stilove kakvi su bili raški, moravski ili stilovi koji se danas implementiraju.
Današnje unošenje bilo kog od tih elemenata devalvira tradicionalni izgled tih objekata u Crnoj Gori i, kao što vidimo na djelu, unose se s namjerom da potpuno promijene tu tradicionalnu graditeljsku arhitekturu po kojoj je Crna Gora poznata. Obnova ide dotle da čak i po cijenu da stari živopisi koji su ko zna kako opstajali do današnjih dana, i za koje se znalo, budu uništeni, da ne kažemo izbrisani.
Komentari (13)
E bas glupo sto se gasi CPC, prije nego je jednu jedinu crkvu sagradila
@Hajrula_neregistrovani. Sve su to crnogorske crkve i manastiri, doduse sada okupirani tudjinima, ali i ovi ce proci. Crnogorsko bilo i bice.
@Crnogorsko_neregistrovani jesu crnogorske naravno, nad njima gazduje Mitropolija. Sve je ok jer 99% Crnogoraca je sa MCP
@Hajrula_SPC je bezbožna okupatorska tvorevina,koja je došla u Crnu Goru 1922 godine sa okupatorskom vojskom.Ali ima boga vi se ubrzano gasite kao zli narod.Da nije SPC upisali u prošlom vijeku preko četiri miliona Roma kao Srbe-već bi nestali.
Pogledajte monografiju Cetinje, autora Cilikova i Pejovica, sa fotografijama crkava iz nasih krajeva. To je autenticna arhitektura crnogorskog podneblja koja nema dodirnih tacaka sa kic graditeljstvom i devastacijom spc.
Kulturološki atak na sakralne objekte u CG je nanijela komunistička partija CG, kako su tretirali crkve i ostale vjerske objekte, nepotrebno je ponavljati, a danas njihovi politički naslednici žale za obnovom crkava i manastira u CG, da nije žalosno, bilo bi...
@Peca_neregistrovani Da smo išta naučili od komunista sve vjerske zajednice bi bile dio istorije i folklora ( a ne da zamlaćuju neobrazovani narod ) a crkve kulturno istorijski spomenici
@Peca_neregistrovani Toliko su bili zli komunisti da su manastire Piva i Kosijerevo iskidali na kamenje, freske skinuli sa zidova u pločama, i sve to kamen po kamen, fresku po fresku prenijeli i sazidali. Cijena takvog, u svijetu prvi put, poduhvata je koštala stotine miliona dolara. Tako da te zamolim spc botino da ne lažeš!
Dali zaista ne postiji volje da se onemoguci devastacija gotovo svih sakralnih objekata u Crnoj Gori i njihovo " posrbljavanje. " To se naviše čini mijenjanjem gradjevinskog stila objekta ili dodavanje novih fresaka i drugim preuridjivanjem.
Kulturološki genocid. Sigurno postoji pravni način da budu agenti u mantijama naćerani da špaklom sastružu sve nemanjiće i ostale srpske vazale koje su "freskopisali".
Ka' i vazda: sjajno štivo sjajnoga Ivana Kerna.
