U Spičanskom kraju postojale su crkve koje su vjekovima potvrđivale priču o hrišćanskom bratstvu, služeći i pravoslavnima i katolicima. Jedan od svjedoka te tradicije je i dvooltarna Crkva Sv. Dimitrija koja se nalazi u tvrđavi Nehaj pored Sutomora.
Današnji njen izgled je ogledalo brige koju joj institucije Crne Gore zadužene za brigu o kulturnim dobrima pružaju. Pretvorili su je u pokazni poligon nemara i nebrige prema crnogorskoj kulturnoj baštini. Mada možda joj je i naziv mjesta na kojem se nalazi opredijelio sudbinu i količinu brige. Za crkvu na Nehaju niko nehaje.
Na najvišoj tački unutar Nehaj tvrđave nalazi se Crkva Sv. Dimitrija.
Sistematska arheološka i konzervatorska istraživanja Crkve Sv. Dimitrija i njene okoline nisu rađena, ali se po određenim arhitektonskim elementima koji su se zadržali do danas pretpostavlja da je izgrađena u 13. ili 14. vijeku. Tokom posljednjeg velikog zemljotresa 1979. crkva je bila veoma oštećena, a njena djelimična restauracija završena je 2005. I od tada je prepuštena laganom propadanju. A ne bi trebalo tako.
Pored sve nebrige ovo kulturno dobro je sačuvalo sve značajne elemente po kojima je prepoznatljivo i zbog kojih je 1957. godine, stavljeno pod zaštitu. Kulturno istorijski objekat od nacionalne važnosti, sa očuvanim arhitektonskim ostacima sakralnog objekta sa dva oltara zasluživao je više pažnje. I arheološke s obzirom na to, da se pored crkve nalazilo groblje koje nije arheološki istraženo, na kome su se sahranjivali i pravoslavci i katolici.
Crkva Sv. Dimitrija nalazi se na najvišem platou utvrđenog grada Nehaj kod Sutomora. Smatra se da su srednjovjekovni grad pod imenom Nehaj na ovom brdu podigli Mlečani u 15. vijeku. Tvrđavu Nehaj su osvojili Turci 1571, a Crnogorci oslobodili 1877.
Utvrđenje je izgrađeno na brdu nepristupačnom sa svih strana, osim zapadne. Opasano je visokim zidovima i kapijom sa zapadne strane. Prije izgradnje tvrđave na brdu je bila izgrađena Crkva Sv. Dimitrija, kao što smo rekli neobična po tome što je nekad imala dva oltara, pravoslavni i katolički.
Crkva Sv. Dimitrija spolja je oblikovana u duhu tradicionalnog primorskog graditeljstva. U literaturi se može pročitati da mada je sagrađena u malim razmjerama, crkva predstavlja građevinu skladnih proporcija.
Koncipirana je kao jednobrodni hram pravougaone osnove, sa polukružnom oltarskom apsidom. Ispred zapadne strane crkve nekada se nalazila priprata, koja je bila naknadno dozidana. Građevina je zidana pritesanim kamenom, slaganim u horizontalne redove. Krov crkve je dvovodan i nekada je bio pokriven kamenim pločama.
Na crkvi se nalaze dva prozorska otvora pravougaonog oblika i to na oltarskoj apsidi i južnom zidu. Pod u crkvi je urađen od kamenih lomljenih ploča. Unutrašnjost crkve je zasvedena blago prelomljenim poluobličastim svodom izrađenim od sige. Na crkvi se nalaze 4 metalne zatege. Unutrašnjost crkve je bila živopisana.
Danas se crkva nalazi u ruševnom stanju. Obrušen je svod u istočnom i zapadnom dijelu, kao i diо oltarske apside i zapadnog i južnog zida. Na svim zidovima vidljive su pukotine. Krov nema krovni pokrivač. Pod od kamenih ploča je u lošem stanju, a u zapadnom dijelu neko je uspio da ukloni dio poda.
Crkva je bila malterisana spolja i iznutra. Male malterisane površine vidljive su danas u oltarskoj apsidi i u zapadnom dijelu južnog i sjevernog dijela crkve. Na crkvi se nalaze i opstaju metalne zatege međutim danas su izgubile svoju funkciju.
Na primjeru Crkve Sv. Dimitrija može se pratiti razvoj srednjovjekovne sakralne aritekture i društvenih odnosa na ovim prostorima, ali ipak moramo konstatovati da joj to nije obezbijedilo više pažnje nadležnih službi i javnosti. Pravi mali poligon za pokazivanje nebrige i nemara prema crnogorskoj kulturnoj baštini.
