Matica crnogorska objavila je „Autobiografiju“ jednog od najistaknutijih arhitekata i teoretičara arhitekture s prostora bivše Jugoslavije, Ranka Radovića, u okviru biblioteke „Posebna izdanja“.
Urednik je Marko Špadijer, knjigu u ime izdavača potpisuje Ivan Ivanović, generalni sekretar Matice crnogorske, a realizaciji ovog izdanja doprinio je i Rajko Radović, sin poznatog arhitekte.
Pored bogatog projektantskog opusa, Ranko Radović se posebno istakao kao mislilac, esejista i pedagog. Njegov rad je obuhvatao arhitektonske teorije, urbani razvoj, kulturu stanovanja i filozofiju prostora.
Bio je profesor na više univerziteta u zemlji i inostranstvu, a poznat je i kao urednik i autor brojnih stručnih publikacija. Njegov doprinos arhitekturi nije samo u projektima koji su realizovani, već i u načinu na koji je promišljao arhitekturu kao kulturološki fenomen.
„Čini mi se da mi je život bio sasvim običan i jednostavan, ali i vrlo raznolik, ispunjen mnogim slikama i događajima, detaljima i ljudima, osjećanjima i naporima, stvarnostima i iluzijama, pa da na svoj način zaslužuje da ga nekako osvijetlim i zadržim, po-osobim (od osoba) i ponegdje tačno, a ponegdje vjerovatno i sasvim pogrešno, prebacim iz ličnog u šire, u trajnije“, zapisao je svojevremeno Radović.
Kako je dodao, ne piše naučno djelo niti istorijski pregled.
„Ja pišem svoju sopstvenu sliku sopstvene istorije za sopstveni otpor „banalnosti i nestajanju“. To je istinito i tačno po definiciji, po prirodi projekta – hoću da proteklo vrijeme naslikam i još jednom osmislim, ne da uljepšam“, zabilježio je čuveni arhitekta.
U pogovoru djela, književnik i profesor Dragan Radulović naglasio je da je Radović dva sveska „Autobiografije“ napisao u Japanu, dok je na Katedri za urbani dizajn Univerziteta u Cukubi, kraj Tokija, držao gostujuća predavanja 90/91 godine.
„Iako je u svom višenamjenskom dnevniku, nazvanom „Životnik“, vodio detaljne zabilješke o „poslovima i danima“, a njih će u tekstu koristiti u znatnoj mjeri, bilo je neophodno izvjesno prostorno i kulturalno distanciranje da bi što potpunije sagledao sopstveni život, ali i odgovorio na pitanje da li pisanje autobiografije uopšte ima smisla, i koji ga motivi pokreću na takav zahtjevni poduhvat“, zapisao je Radulović.
On je dodao i da je odnos prema Crnoj Gori, koji se jasno prikazuje u „Autobiografiji“, u suštini odnos „stvarnog kosmopolite koji se ne ustručava od ljubavi prema svom porijeklu, od poštovanja prema onim dimenzijama lične i porodične prošlosti za koje pouzdano zna koliko su ga oblikovale kao moralnog čovjeka, intelektualca, majstorazidara, jednom riječju: cjelinu njegovog ljudskog postojanja.
„A to nipošto ne znači naivnost u razumijevanju crnogorskog dijela njegovog identiteta. To samo znači da pravi kosmopolitizam ne odbacuje ništa od onoga što ga je oblikovalo. Jer tek pod pretpostavkom uključivanja svih elemenata, njihovim sučeljavanjem sa novim saznanjima, napornim radom na njihovoj obradi i usklađivanju... tek tada, dakle, nastaje ono što se može nazvati identitetom, poput obrađenog dijamanta koji se sastoji od mnogih faseta, a zajedno tvore fascinantnu i neprocjenjivu ljepotu“, navodi se u Radulovićevom Pogovoru.
Ukazao je i da se autobiografski zapisi Ranka Radovića završavaju 28. februara 1991. godine.
„Šteta što nema zapisa (ili nijesu dostupni?) iz narednih godina, kada je imao intenzivnije prisustvo u Crnoj Gori u nastojanju da zaštiti crnogorsko arhitektonsko nasljeđe. U februaru 2002. je postao ministar za urbani razvoj u Vladi Crne Gore. U izuzetno teškim okolnostima nije mogao da ostvari svoje stručne i moralne principe i 11. aprila 2003. godine je podnio ostavku“, zapisao je Radulović.
Crnogorski arhitekta Ranko Radović preminuo je u februaru 2005. godine. Prema sopstvenoj želji sahranjen je u Donjim Martinićima kod Danilovgrada, u grobnici koju je sam projektovao.
