Tačno su 23 godine otkako su Lorens Lari Pejdž i Sergej Brin osmislili Google. Dvojica istraživača, tada na doktorskim studijama Univerziteta Stanford, na taj način su nastavili naučni projekat započet u januaru 1996. polazeći od toga da najbitnije internet stranice u pretrazi treba da budu one sa najviše linkova sa veoma važnih stranica ka njima.
Pejdž je američki informatičar, rođen u Ist Lensingu 1973. Poznat je i po tome što je napravio algoritam PageRank koji je osnova za Google pretragu. Brin je Rođen u Moskvi u porodici ruskih matematičara, koji su se, kada mu je bilo šest godina, preselili u SAD, gdje je kasnije studije računarstva i matematike završio sa nepunih 20 godina.
Pejdž i Brin na Univerzitetu Stanford (Foto: Wikimedia Commons) Nakon uspješnog testiranja za potrebe akademskog rada prvobitno registrovanog na adresi google.stanford.edu Pejdž i Brin postavili su osnovu da pokrenu pretraživač na posebnoj adresi već 1997. nakon čega su intenzivno radili na izgradnji kompletne pretraživačke infrastrukture.
Odakle naziv Google?
Naziv Google izveden je od pogrešnog izgovora izraza gugol kojim se označava broj deset na stotu, odnosno broj napisan cifrom 1 iza koje je stotinu nula. Pejdž i Brin prvobitno su željeli da domen registruju kao Googol.com, ali je već bio zauzet, no ipak nijesu odustali od te namjere, već su naziv modifikovali, a osim naziva kompanije u rječnike mnogih jezika uvrstili novu imenicu i novi glagol.
Engleska riječ „google“ dodata je 2006. u rječnik Merijam Vebster, kao i Oksfordski rječnik, a iz imenice izveden je glaglo „to google“ – u prevodu guglati, izguglati, kako se koristi i na našem govornom području, a označava korišćenje Google pretraživača u pronalaženju informacija na internetu.
Već 17. septembra 1998. kompanija je registrovana u garaži kuće u Menlo Parku u Kaliforniji uz pomoć ukupnog početnog fonda od oko 1,1 milion dolara, uključujući 100.000 dolara od Endija Behtolšajma, jednog od osnivača kompanije Sun Microsystems.
Pretraživač kompanije Google se prvobitno zvao BackRub, budući da je sistem provjeravao povratne veze kako bi izračunao vrijednost sajta, po uzoru na mali pretraživač RankDex, koji je već imao sličnu strategiju. Pejdž i Brin željeli su da dokažu da pretraživač koji analizira odnose između sajtova treba da daje bolje rezultate od tada postojećih tehnologija, koje rangiraju rezultate prema broju pojavljivanja traženog pojma na stranici.
Googleov pretraživač je privukao brojne korisnike drugih pretraživača zahvaljujući jednostavnosti dizajna i lakoći korišćenja.
Google oglasi i dalji rast
Već 2000. google je počeo prodaju oglasa povezanih sa ključnim riječima pretrage. Oglasi su bili tekstualni kako bi se uklopili u jednostavan dizajn stranica i kako bi povećali brzinu učitavanja stranica. Ključne reči su prodavane bazirajući se na kombinaciji cijena i klikova, sa iznosima počevši od 0,05 dolara po kliku.
Ovaj koncept prodaje prethodno je razradila kompanija Yahoo, ali je njena, kao i moć drugih pretraživača počela da slabi dok je Google jačao poziciju na tom, ali i drugim poljima.
Chrome i Android za Google omogućavaju uvid u internet aktivnosti skoro dvije trećine korisnika na planeti
Patent koji je dio Googleovog mehanizma za rangiranje – PageRank – odobren je 4. septembra 2001. godine, a pripisan je Univerzitetu Stanford i Pejdžu.
Jedan od ključnih trenutaka za kompaniju bio je 2004. kada je u avgustu Google Inc. Izašao na berzu, uvećavajući vrijednost kompanije sa 1,67 milijardi na 23 milijarde dolara.
Uslijedila je serija novih proizvoda, akvizicija i partnerstva zahvaljujući kojima je kompanija proširila osnovnu djelatnost pretrage i reklamiranja ka drugim oblastima, uključujući elektronsku poštu – Gmail, mapiranje lokacija – Google Maps, prikaz video formata – YouTube, a zatim i mnoštvo drugih servisa.
Upravo je kupovina YouTube video servisa 2006. bila jedan od pokazatelja da Google postaje gigant spreman da širi poslovanje na više sfera istovremeno.
Android i osvajanje tržišta
Izuzetno važan potez za kompaniju bilo je kreiranje operativnog sistema Android za pametne telefone i tablet uređaje. Android, zasnovan na Linux jezgru, koncipiran je 2005. godine, a već 2008. prodat je prvi pametni telefon na kojem je bio instaliran. Za tu namjenu kreiran je i servis Google Play sa kojeg se preuzimaju aplikacije za ovaj operativni sistem.
Od 2015. Google je ušao u sastav kompanije Alphabet, koja posjeduje sve kompanije koje su ranije bile povezane sa njim.
Razvoj kompanije pratile su brojne prepreke. U prvih pet godina poslovanja kompanija se suočila sa stotinu tužbi, a posljednjih godina vodile su se stotine procesa na sudovima širom svijeta.
Najviše tužbi odnosilo se na privatnost, intelektualnu svojinu i oglašavanje, ali i na cenzuru, diskriminaciju, mikrotransakcije i brojne druge situacija u kojima kompanija krši prava i slobode korisnika.
Posebna ograničenja Googleovom poslovanju nameće Evropska komisija, koja insistira na maksimalnoj zaštiti stanovnika država članica Evropske unije, budući da su njihovi lični podaci, koji se prikupljaju korišćenjem alatki ove kompanije, predmet trgovine.
Nastojeći da što više zaštite korisnike svojih uređaja, kompanije Microsoft i Apple uvode opcije podešavanja privatnosti i preusmjeravanje na sopstvene servise. Ipak, Googleov brauzer Chrome i dalje je najpopularniji sa čak 68 odsto korisnika, dok Microsoftov Edge i Safari koristi manje od 10 odsto populacije, Firefox oko sedam odsto, Operu manje od tri odsto, dok ostatak tržišta dijele Internet Explorer koji i dalje zauzima oko jedan odsto tržišta i ostali, manje poznati pretraživači.
Kada je o operativnim sistemima na mobilnim uređajima riječ, Googleov Android je lider sa tržišnim udjelom od 72,7 odsto, dok ga Appleov iOS slijedi sa tek 26,4 odsto korisnika mobilnih uređaja, a na ostale mobilne platforme odnosi se manje od jedan odsto tržišta.
I Chrome i Android za Google omogućavaju uvid u internet aktivnosti skoro dvije trećine korisnika na planeti, što daje idealan uvid za prilagođavanje potrebama i zahtjevima korisnika i izgradnji stabilne baze za dalji rast.
* * * * *
„Izguglaj“ je novi sadržaj Portala Analitika u kojem ćete svakoga dana dobijati najnovije informacije o uslugama koje pruža Google, s posebnim akcentom na zaštitu privatnosti i bezbjedno korišćenje interneta.
