Akcija za ljudska prava (HRA) danas je podnijela nadležnima inicijative za utvrđivanje odgovornosti sutkinje Osnovnog suda u Beranama, rukovoditeljke Osnovnog državnog tužilaštva u Beranama i policijskih službenika i načelnika Odjeljenja bezbjednosti Berane, da bi se, kako navode u saopštenju, analiziralo njihovo postupanje i utvrdili razlozi zbog kojih nije spriječeno nezakonito postavljanje spomenika, odnosno zbog kojih on već tri mjeseca nije oduzet kao predmet izvršenja krivičnog djela.
Kako su pojasnili u saopštenju, dvije inicijative su podnijete ispitivanja povreda Etičkog kodeksa sudija, odnosno državnih tužilaca, a treća u cilju ispitivanja disciplinskih propusta na strani načelnika i policijskih službenika.
“Kako su saopštenja Osnovnog državnog tužilaštva u Beranama i Uprave policije kontradiktorna u pogledu navođenja vremena u kome je nadležno tužilaštvo izdalo nalog za oduzimanje spomenika, očekujemo da nadležni organi utvrde hronologiju događaja i propuste službenih lica koja su bila dužna da efikasno obezbijede primjenu zakona”, kažu iz HRA.
Komisiji za Etički kodeks državnih tužilaca podnijeta je, kako dodaju, inicijativa protiv rukovoditeljke Osnovnog državnog tužilaštva u Beranama, radi utvrđivanja da li je, ako su tačni navodi Uprave policije, neblagovremenim izdavanjem naloga za oduzimanje spomenika povrijedila obavezu iz Etičkog kodeksa državnih tužilaca da postupa stručno, savjesno i bez odlaganja, te da obezbijedi efikasnu i funkcionalnu saradnju sa policijom.
“Odjeljenju za unutrašnju kontrolu policije podnijeta je pritužba na rad policijskih službenika i načelnika Odjeljenja bezbjednosti Berane, zbog sumnje da nijesu postupili po nalozima tužilaštva, kao i da nisu samoinicijativno preduzeli mjere da se obezbijedi predmet izvršenja krivičnog djela. Ako se utvrdi da su svi nalozi postojali, kao i da policija nije blagovremeno i efikasno postupila, takvo ponašanje bi predstavljalo težu povredu službene dužnosti u smislu člana 173 stav 1 tačka 7 Zakona o unutrašnjim poslovima i člana 95 stav 1 tačka 1 Zakona o državnim službenicima i namještenicima”, navode iz HRA.
Treća inicijativa, kako ističu, podnijeta je Komisiji za Etički kodeks sudija, u odnosu na sutkinju Osnovnog suda u Beranama, zbog sumnje da je ponovljenim odbijanjem predloga ODT Berane za privremeno oduzimanje spomenika, uprkos odlukama vijeća koja su ukidala njene odluke, postupala protivno načelima stručnosti, savjesnosti i nepristrasnosti, koja su propisana Etičkim kodeksom sudija.
Podsjetili su da je 7. avgusta 2025. godine u selu Gornje Zaostro u Beranama, na privatnoj parceli Vujadina Dobrašinovića, postavljen spomenik Pavlu Đurišiću, koji je zatim premješten u manastir Đurđevi Stupovi.
“Tužilaštvo je postavljanje spomenika ratnom zločincu iz Drugog svjetskog rata, odlikovanom od strane Hitlera, kvalifikovalo kao krivično djelo povreda i nedozvoljeno podizanje spomen-obilježja”, navode oni.
Podsjećaju da je grupa NVO i građanskih aktivistkinja, među kojima i HRA, apelovala na Vrhovnog državnog tužioca da se djelo kvalifikuje i kao izazivanje nacionalne, rasne i vjerske mržnje i u prilog tome dostavila i dodatnu argumentaciju.
“Smatramo nedopustivim da državni organi nijesu spriječili podizanje spomenika, iako su o namjeri da se postavi bili blagovremeno obaviješteni, kao i to da je taj spomenik, kao predmet izvršenja krivičnog djela, već tri mjeseca van domašaja nadležnih organa”, dodaju iz HRA.
Činjenica da državni organi iznose suprotstavljene tvrdnje o okolnostima slučaja produbljuje sumnju u zakonitost njihovog postupanja i ukazuje na propuste u koordinaciji.
“Ovakvi propusti narušavaju princip zakonitosti, podrivaju povjerenje građana u institucije i dovode u pitanje vladavinu prava u Crnoj Gori. Pozivamo nadležne da bez odlaganja ispitaju sve navode, utvrde odgovornost učesnika i obavijeste javnost o rezultatima postupanja”, naglašavaju iz HRA.
Izrazili su nadu da će crnogorske institucije ubuduće dovoljno ojačati da i same, bez inicijative sa strane, u ovakvim slučajevima sprovedu odgovarajući postupak i utvrde propuste da se oni ne bi ponavljali.
