Akcija za ljudska prava, povodom Svjetskog dana mentalnog zdravlja, poziva nadležne institucije da hitno obezbijede dostupne, besplatne i trajne servise podrške u svim opštinama, zaposle i zadrže stručnjake, primijene postojeće programe i aktivno uključe zajednicu u borbu protiv stigme.
Kako su istakli, zanemarivanje problema mentalnog zdravlja ima ozbiljne posljedice po društvo, uključujući porast samoubistava, nasilja i porodičnih problema koji naročito pogađaju djecu.
Upozoravaju da u Crnoj Gori mentalno zdravlje i dalje nije adekvatno obezbijeđeno kao ljudsko pravo, iako je riječ, kako ističu, o jednom od najvećih javnozdravstvenih i društvenih izazova.
Svjetska zdravstvena organizacija je u izvještaju “World Mental Health Report: Transforming Mental Health for All” (2022) objasnila da pravo na mentalno zdravlje znači da svaka osoba treba da ima mogućnost da uživa u životu s emocionalnim blagostanjem, pristupom podršci i uslovima koji omogućavaju dostojanstvo, sigurnost i društvenu uključenost.
“Crna Gora se i dalje nalazi među zemljama sa najvišom stopom samoubistava u Evropi – tokom 2024. godine registrovano je 83 samoubistva, a u 2025. do sada 52. Istovremeno, sistem podrške ostaje nedovoljno razvijen: nacionalni registar mentalnih poremećaja ne postoji, servisi podrške u zajednici su ograničeni, a broj stručnjaka u ovoj oblasti je nedovoljan”, ističu u saopštenju.
1
Podsjećaju da u Jedinici za mentalno zdravlje na Cetinju svakodnevno pomoć potraži i do 20 osoba, što pokazuje koliko je potreba za podrškom velika.
„Revizija Strategije zaštite mentalnog zdravlja u Crnoj Gori 2019–2023. pokazala je da 76% planiranih aktivnosti nikada nije sprovedeno, a sprovedene mjere nisu dale vidljive rezultate. Tokom čitave 2024. godine država je bila bez važećeg strateškog dokumenta, dok je novi Program za unapređenje mentalnog zdravlja za period 2025–2026. usvojen tek u maju 2025. godine“, navode u saopštenju.
Svjetski dan mentalnog zdravlja obilježava se svake godine 10. oktobra. Uspostavljen je 1992. godine na inicijativu Svjetske federacije za mentalno zdravlje (World Federation for Mental Health – WFMH), uz podršku Svjetske zdravstvene organizacije (SZO).
Cilj je da poveća svijest javnosti o značaju mentalnog zdravlja, smanji stigmu prema osobama koje se suočavaju s mentalnim poteškoćama, podstakne vlade i zajednice da unaprijede dostupnost podrške i liječenja, te promoviše mentalno zdravlje kao osnovno ljudsko pravo, jednako važno kao i fizičko zdravlje.
