Nevladine organizacije i građanski aktivisti i aktivistkinje upozoravaju na opasni talas profašističkog ideološkog revizionizma u Crnoj Gori, u okviru koga se sad promoviše i knjiga koja veliča četničke komandante, saradnike Hitlera i Musolinija.
Kako kažu, knjiga “Vitezovi Karađorđeve zvijezde JVUO 1941 – 1945“, biće predstavljena u subotu, 20. septembra, u sali Skupštine Opštine Pljevlja, grada u kojem su, podsjećaju, četnici za vrijeme Drugog svjetskog rata ubili na hiljade civila islamske vjeroispovjesti, među kojima najviše djece i žena.
“Podsjećamo da su četnici Pavla Đurišića počinili najgnusnije zločine etničkog čišćenja upravo u Pljevljima, Foči i Čajniču, gdje je ubijeno preko 8000 žena, djece i starih, civila, pripadnika islamske vjeroispovijesti. Počinjena su i brutalna silovanja, mučenja, spaljivanja kuća što je istoriografija podrobno dokumentovala”, navodi se u zajedničkom saopštenju.
Prema njihovim riječima, portretisanje četničkih vođa kao heroja ima jasan cilj - da opravda politiku etničkog čišćenja koju su sprovodili prema muslimanima i da ponizi potomke njihovih žrtava.
“Sam naziv knjige, kao i njena oprema, otkrivaju ideološku namjeru: na koricama su prikazani Pavle Đurišić, Draža Mihailović i Momčilo Đujić, najpoznatiji pripadnici ovog kvislinškog pokreta. Promocija je dio kampanje dezinformisanja čiji je cilj rehabilitacija četničkog pokreta i prećutkivanje zločina. Dio iste kampanje je i podizanje spomenika Pavlu Đurišiću, sve češće pjevanje četničkih pjesama na javnim mjestima, organizacija parastosa kolaboracionistima o čemu se detaljno obavještavaju mediji, javno veličanje četnika - ratnih zločinaca, uz redovno izostavljanje ključnih činjenica iz njihovih biografija”, ukazuju iz civilnog sektora.
Zvanični organizator ove promocije je, navode, Odbor za izgradnju crkve Pomirnice, na čijem je čelu dr Novica Stanić, bivši nezavisni poslanik i predsjednik Pokreta za Pljevlja.
“Stanić je javnosti poznat po pozivu članovima svog pokreta da se pomole za sve haške zatvorenike, a posebno za predsjednika Srpske radikalne stranke (SRS) Vojislava Šešelja. Sadašnja lokalna vlast, predvođena Dariom Vranešom iz Nove srpske demokratije (NSD) i predsjednicom Skupštine Jovanom Tošić iz Demokrata, upravlja opštinom kao da je jednonacionalna, iako u Pljevljima osim Srba, žive i Crnogorci, Bošnjaci, kao i pripadnici drugih etničkih grupa. Umjesto da gradi zajedništvo, vlast rehabilituje četničku ideologiju i relativizuje njihove zločine nad Bošnjacima i Muslimanima”, navode u saopštenju.
Vjeruju da je važno podsjetiti na istorijski utvrđene i nesporne činjenice.
“Jugoslovenska vojska u otadžbini proglašena je ukazom kralja Petra II Karađorđevića 10. juna 1942. godine, a raspuštena kao kvislinška, takođe, ukazom istog tog kralja 29. avgusta 1944. godine, kojim je oduzeo komandu Mihailoviću i pozvao tzv. "Jugoslovensku vojsku u otadžbini" da pristupi bez uslova Narodnooslobodilačkim partizanskim odredima Jugoslavije. Četnici su se o to oglušili i do kraja rata borili su se protiv partizana, sarađivali s ustašama i nacistima i činili zločine u cilju etničkog čišćenja muslimanskog stanovništva. Ova opasna ideologija, povampirena devedesetih, dovela je do brojnih i masovnih zločina uključujući genocid u Srebrenici. Pljevlja pamte i člana Šešeljeve partije i četničkog vojvodu Miliku Čeka Dačevića, vođu paravojnih formacija koje su kontrolisale taj grad sredinom 1992. godine. Tada je bilo 25-30 bombaških napada i miniranja u Pljevljima, a samo u toku jedne noći zapaljeno je sedam zanatskih radnji, čiji su vlasnici bili muslimani. U pljevaljskom selu Bukovica, koje je naseljeno većinski muslimanskim stanovništvom, od 1992. do 1995. godine je ubijeno šest osoba, dvije su izvršile samoubistvo usljed posljedica torture, 11 ljudi je oteto, oko 70 podvrgnuto fizičkoj torturi, a mnogi su prognani. Za ove zločine niko nije odgovarao”, podsjećaju iz civilnog društva.
Smatraju da nacionalizam i mržnja nijesu nestali nakon ratnih devedesetih, a poseban impuls u Pljevljima su, kažu, dobili nakon izbora 2020. godine.
“Taj period obilježio je niz nacionalističkih ispada, ukljujući napad na Emira Pilava i njegovog oca, lomljenje prozora objekta Islamske zajednice uz poruku “polećela crna ptica, Pljevlja biće Srebrenica” do manifestacija kojima se veličaju zločinci. Posebno je sramotno što lokalna vlast dodatno doprinosi širenju mržnje i podgrijavanju nacionalističkih tenzija, koristeći novac svih građana, pa i onih koje direktno vrijeđaju, za događaje poput obilježavanja pravoslavne Nove godine 2024. na Trgu 13. jul, koji su se pretvorili u četničko divljanje. Sve se ovo dešava uz prećutno odobravanje partija koje se deklarišu kao građanske”, stoji u saopštenju.
Promocijom pomenute knjige u prostorijama Skupštine Opštine Pljevlja, naglašavaju, lokalna vlast produbljuje podjele i dodatno podstiče mržnju prema Bošnjacima i Muslimanima. Skupština Opštine, ističu, ne smije biti mjesto odakle se šalje poruka da je etničko čišćenje nešto što treba promovisati i slaviti.
“Nevladine organizacije i građanski aktivisti i aktivistkinje ne pristaju na to da lokalna vlast u Pljevljima svojim aktivnostima urušava zajednicu i nove generacije uči podjelama i mržnji. Takvi postupci ugrožavaju bezbjednost, i na svima nama kojima je stalo do Crne Gore je odgovornost da tome stanemo na put. Ponovo pozivamo predstavnike državnih organa da odlučno reaguju protiv fašizma, osude promociju mržnje i da je konačno zabrane”, zaključuje se u saopštenju koje potpisuju Daliborka Uljarević, Centar za građansko obrazovanje (CGO), Tea Gorjanc Prelević, Akcija za ljudska prava (HRA), Filip Kuzman, Antifašisti Cetinja, Ervina Dabižinović, Centar za žensko i mirovno obrazovanje ANIMA,Milka Tadić Mijović, Centar za istraživačko novinarstvo Crne Gore (CIN CG), Velija Murić, Crnogorski komitet pravnika za zaštitu ljudskih prava, Adnan Čirgić, Crnogorski PEN centar, Milena Popović Samardžić, Ipso Facto, Demir Ličina, Udruženje Štrpci – protiv zaborava, Miloš Vukanović, Udruženje profesora istorije Crne Gore – HIPMONT, Nevenka Vuksanović, Centar za demokratiju i ljudska prava (CEDEM), Maja Raičević, Centar za ženska prava, Aida Perović, Prima, Ivana Vujović, Juventas, Jovan Ulićević, Asocijacija Spektra, Zenepa Lika, Dr Martin Schneider-Jacoby Association – MSJA, Slavica Striković, Ženska akcija, Milica Kovačević, Centar za demokratsku tranziciju (CDT), Zlatko Vujović, Centar za monitoring i tranziciju (CeMI), Budimirka Mira Saveljić, Sigurna ženska kuća, Zorana Marković, Centar za razvoj nevladinih organizacija (CRNVO), Olivera Nikolić, Institut za medije Crne Gore, Dina Bajramspahić, građanska aktivistkinja, Jovana Marović, građanska aktivistkinja, Paula Petrićević, građanska aktivistkinja, Milena Bešić, građanska aktivistkinja, Nikoleta Đukanović, građanska aktivistkinja, Sabina Talović, građanska aktivistkinja, Milica Kankaraš Berber, građanska aktivistkinja i Dušan Pajović, građanski aktivista.
