Nacionalni tim za suzbijanje sajber incidenata je tokom prošle godine zabilježio 604 incidenta. Zanimljivo, broj napada je povećan u odnosu na 2018. godinu kada je prijavljeno 537 hakerskih napada.
CIRT-u je tokom 2019. godine prijavljen veliki broj incidenata koji se odnose na malver uključujući maliciozne programe za ucjenu, tj. ransomware, pomoću kojih napadač kriptuje podatke na računaru i traži novac za dekripciju.
“Broj napada ove vrste je u velikom porastu na globalnom nivou, a svjedoci smo da je ova prijetnja i te kako prisutna i u crnogorskom sajber prostoru”, objasnili su u CIRT-u.
Primjetan je, kako dodaju, značajan porast broja napada na informacione sisteme državnih organa i pravnih lica.
“Informatička infrastruktura državnih organa, a naročito portal Vlade Crne Gore, bili su često meta DDoS napada”, ističu u CIRT-u.
Veliki broj prijava koje je primio CIRT odnosi se i na zloupotrebu profila na društvenim mrežama.
“Ovo saznanje ukazuje na opasnosti kojima se korisnici izlažu prilikom postavljanja ličnih podataka i sadržaja na internet, dodaju u Nacionalnom timu za suzbijanje sajber incidenata. NAJČEŠĆI DDOS NAPADI Napadi usmjereni ka velikim sistemima realizuju se najčešće u formi DDoS (Distributed Denial of Service) napada, čiji je osnovni cilj da onemoguće krajnjim korisnicima korišćenje napadnutog servisa. Pošto mreže internet provajdera, velikih kompanija i državnih organa opslužuju više korisnika, efekat ovakvih napada je najčešće velikih razmjera. Ulogu direktnih izvršilaca preuzeli su računari zaraženi malicioznim softverom, takozvani botovi, kojima diriguje napadač, preko bot servera”, objasnili su u CIRT-u.
Napadač je, ističu oni, često je skriven iza nekoliko prstenova zaštite, dok napade nesvjesno izvodi velika grupa korisnika koja čini mrežu napadača, odnosno botnet.
“Botnetovi predstavljaju dobar način za povećavanje intenziteta napada jer obuhvataju veliku grupu korisnika, a istovremeno skrivaju direktnog napadača”, kažu u CIRT-u.
DDoS napadi, s druge strane, predstavljaju koordinisane napade više izvršilaca, čiji je cilj onesposobljavanje određenog servisa.
“Veza između botnetova i DDoS napada je takva da se ovi pojmovi često i ne razdvajaju, jer je najveći broj DDoS napada realizovan upravo direktnim korišćenjem botnetova. Korišćenjem velikog broja izvršilaca, napadač, pored povećanja intenziteta, istovremeno i efikasnije krije svoju IP adresu, jer u napadu učestvuje “samo” kao koordinator. Što je veći broj slojeva između napadača i njegove žrtve, manje su šanse da on bude otkriven”, rekli su za VN u CIRT-u.
Danas je sajber prostor prepoznat kao realno okruženje sa najbržim rastom stepena kriminala. Sajber kriminal, sa trenutno poznatim njegovim oblicima pojavljivanja, predstavlja globalni problem kako za razvijene države, tako i za srednje razvijene i nerazvijene države.
“Danas ne postoji ni jedan vid organizovane kriminalne aktivnosti a koji u nekoj formi ili fazi njegove realizacije ne koristi sajber prostor, kao što su: šverc droge, pranje novca, organizovani kriminal i korupcija, šverc oružja, finansijske prevare, dječja pornografija i dr.
Sajber kriminal je danas ozbiljna prijetnja za svaku državu”, objasnili su u CIRT-u.
Da bi se uspješno borili sa sajber kriminalom, u CIRT-u dodaju da je potrebno i dalje razvijati kapacitete, kako za prevenciju i istraživanje, tako i za fazu dokazivanja.
“Crna Gora je prepoznala potrebu jačanja kapaciteta u ovoj oblasti i kontinuirano radi na njenom unapređenju, kroz jačanje organizacionog okvira, nabavke specijalizovanih alata, opreme, učešća na specijalizovanim vježbama, saradnju sa međunarodnim partnerima. Posebnu pažnju posvećujemo međuresorskoj saradnji, koja je preduslov za adekvatan odgovor za ovu problematiku”, saopštili su.
Na pitanje koje hakerske grupe najčešće napadaju sisteme u Crnoj Gori, u CIRT-u ističu da su to u dobroj mjeri iste grupe kao i prethodnih godina.
“Mada ima i nekih novih grupa, a nacionalni CIRT kroz međusektrosku saradnju i saradju sa partnerskim institucijama kontinuirano razmjenjuje informacije o ovim pitanjima”, istakli su u Nacionalnom timu za suzbijanje sajber incidenata.
