Piše: mr Boris BANJEVIĆ
Ukoliko nam je kao pojedincima i društvenoj zajednici prioritetni cilj zdravlje naše djece, a istovremeno ne reagujemo po pitanju enormne progresije posturalnih poremećaja kod istih, onda nas to apsolutno diskvalifikuje u smislu ozbiljnosti, te pojedinačne i kolektivne odgovornosti.
U posljednje dvije decenije su se desile velike promjene u smislu smanjenja fizičke aktivnosti kod naše školske djece i omladine, što je ukorak bilo praćeno sa povećavanjem tjelesnih deformacija kod istih. Na ovo ukazuju rezultati sistematskih pregleda i brojnih specijalizovanih kinezioloških istraživanja koja su provođena u našoj zemlji i okruženju. Neki od tih rezultata se ogledaju u sljedećem:
Svako drugo dijete, dakle 50% ima sklonost ka lošem držanju tijela ili jedan od stadijuma tjelesne deformacije;
Najzastupljeniji deformitet je kifotično držanje tijela i spuštenost svodova stopala, a u velikom broju slučajeva pojavljuje se i lordotično držanje tijela i skolioze;
Ispod 20% djece se bavi sportom;
65% učenika se bavi fizičkom aktivnošću jedino na časovima fizičkog vaspitanja i izabranog sporta;
Svega 30% učenika u slobodnom vremenu uražnjava fizičke aktivnosti (igra u dvorištu, parku, fudbal, košarka, odbojka…);
70% učenika slobodno vrijeme najčešće provodi uz kompjuter, tablet, telefon ili TV… i ne upražnjava nikakvu fizičku aktivnost osim eventualno šetnje sa drugarima.
Veliki problem: Ako se samo ugrubo sagleda ova problematika, ne ulazeći u detalje čije otkrivanje bi bilo frapantno i poražavajuće, onda jasno treba postaviti pitanje: DA LI JE OVO PROBLEM PRED KOJIM ZATVARAMO OČI?
Evidentno je da ZATVARAMO, a kada tako eksplicitno damo odgovor, obrazlažemo ga na dva načina: hipotetički i realistično.Naime, ukoliko damo pretpostavku da ZATVARAMO, onda moramo doći i do određenih rezultata, na osnovu čije interpretacije prihvatamo ili odbacujemo postavljenu hipotezu. Rezultati su dobijeni na osnovu brojnih istraživanja, a ovdje izdvajam provedeno istraživanje, čiji su autori moja malenkost i mr Radomir Čanjak. Studija je sprovedena sa ciljem da se utvrdi trenutno stanje posturalnog statusa učenika sedmog razreda i eventualno postojanje razlika u zastupljenosti tjelesnih devijacija između inicijalnog i finalnog mjerenja kod eksperimentalne grupe. Rad u eksperimentalnoj grupi je podrazumijevao polugodišnju primjenu sadržaja korektivne gimnastike u okviru redovne nastave fizičkog vaspitanja. Uzorak su sačinjavali učenici tri Osnovne škole iz Nikšića, i to: OŠ „Luka Simonović“, OŠ „Mileva Lajović-Lalatović“ i OŠ „Ratko Žarić“. Programom istraživanja obuhvaćeno je ukupno 218 ispitanika oba pola. Interpretacijom dobijenih rezultata došlo se do značajnijih zaključaka, od kojih izdvajam sljedeća dva:
Stanje posturalnog statusa je prema dobijenim rezultatima znatno ugroženo i poremećeno kod velikog broja ispitanika cjelokupnog uzorka, čime su potvrđeni rezulati drugih studija iz ove oblasti, ali ohrabruje činjenica da je najveći broj registrovanih tjelesnih poremećaja funkcionalnog, ili najblažeg karaktera, što znači da se odgovarajućim korektivnim tretmanima mogu uspješno korigovati.
Broj ispitanika sa tjelesnim poremećajima kod eksperimentalne grupe nije se povećao, a postojeći tjelesni poremećaji nijesu napredovali u teži stadijum, kao što je to bio slučaj sa kontrolnim subuzorkom, gdje se nastava fizičkog vaspitanja realizovala prema važećem planu i programu.
Na osnovu ovih zaključaka potvrđuje se postavljena pretpostavka da problem postoji, da je rješiv, ali da se trenutno ne suočavamo sa njim. Što je vrlo bitno, na osnovu drugog zaključka vidljivi su obrisi operacionalizacije u rješavanju postojeće problematike.
Ukoliko problem sagledamo realistično na osnovu brojnih drugih pokazatelja, jasno je i na taj način da nema pomaka u pravcu zaustavljanja i korekcija lošeg tjelesnog držanja. Svi ti pokazatelji su veoma očigledni i sublimat njihovog djelovanja umnogome izaziva pasivnost svih onih subjekata koji bi se trebali što prije mobilisati radi uklanjanja istih. To bi podrazumijevalo izradu Strategije planiranja pravilnog posturalnog statusa kod djece i omladine u Crnoj Gori.
Iz nje bi proizašlo formiranje Koordinacionog tijela koje bi se sa najvišeg institucionalnog nivoa bavilo ovom problematikom. Navedeno bi predstavljalo početak jednog procesa, koji bi bio veoma kompleksan, ali koji bi kroz određeni vremenski period doveo do faze operacionalizacije u rješavanju problema, tj. do krajnjeg cilja, a to je prevencija i korekcija lošeg držanja tijela kod djece i omladine.
Želim ovom prilikom da pozovem sve nadležne institucije, na prvom mjestu Ministarstva prosvjete i zdravlja, sve ljude od stručnog i naučnog digniteta, te cjelokupnu javnost u zemlji, da se konačno zajedničkim snagama krene u proces, koji će obezbijediti poboljšanje zdravstvenog statusa naših mlađih naraštaja. Zato, ovorimo oči, sagledajmo problem, iznađimo načine i počnimo ga rješavati!
(Autor je profesor fizičkog vaspitanja i sporta - diplomirani kineziterapeut)
