1. “ONCE UPON A TIME IN AMERICA (BILO JEDNOM U AMERICI)” IZ 1984.
Gangsterska bajka, priča o prijateljstvu i izdaji, o neostvarenoj ljubavi, smještena u njujorški Brooklyn u vrijeme prohibicije, gledaocima nudi mnogo više od običnog kriminalističkog filma. Nastao u režiji sjajnog Serđa Leonea, oca špageti vesterna, zasnovan na knjizi bivšeg mafijaša Hari Goldberga, to je film o grupi mladića jevrejskog porekla koji u potrazi za afirmacijom i boljim životom ulaze u surovi svijet kriminala i o njihovim usponima i padovima tokom kasnijeg života. Radnja je zasnovana na flešbekovima ostarelog glavnog junaka Nudla, koji se prisjeća svog i života svojih prijatelja, lijepih i ružnih trenutaka provedenih sa Maksom, Ptasijem, Kukijem, Deborom i njenim bratom debelim Moom.
Glavne uloge tumače Robert De Niro, Džejms Vuds, Vilijam Forsajt, Lari Rap, Dženifer Koneli, Elizabet Mek Gouner, Džo Peši.... Sjajnu muziku za film napisao je veliki Enjo Morikone. Iako jedno od najvećih remek dela u istoriji kinematografije, film “Bilo jednom u Americi” nije dobio nijednog Oskara, a glavni razlog za to mnogi vide u činjenici da je Serđo Leone više od deceniju ranije odbio da režira takođe mafijašku sagu, film Kum, što mu holivudska produkcija nikada nije oprostila.
Ocjena na IMBD: 8.4
Ocjena na Rotten Tomatoes: 89%
2. “THE GODFATHER (KUM)” IZ 1972.
Kada je Leone odbio da režira Kuma, Paramount studio je taj posao povjerio Francisu Fordu Kopoli, koji je angažovao sjajnu glumačku ekipu i za 77 dana snimio ovaj danas kultni film zasnovan na romanu Maria Puca. To je priča o sicilijanskoj porodici Korleone koja preživljava teške trenutke u borbi za prevlast na mafijaškom tronu. Maestralne uloge u prvom dijelu ove mafijaške sage ostvarili su Marlon Brando, Al Paćino, Džejms Kan, Robert Dival, Dijana Kiton i mnogi drugi. Izvanredan muzički opus koji krasi film djelo je tandema Nino Rota i Karmin Kopola.
Film je osvojio mnoštvo nagrada – 3 oskara (za najboljeg glumca Marlon Brando, za najbolji film i za najbolji scenario), 5 zlatnih globusa i BAFTA nagradu za najbolju muziku. Kum je na sajtu IMBD (internet baza filmova) najbolje ocjenjen film ikada i nalazi se na deobi 1. mjesta na listi najboljih 250 filmova svih vremena. Takođe, na listi 100 godina – 100 filmova koju je uradio Američki filmski institut zauzima 2. mjesto, a visoke pozicije pripale su mu i na brojnim drugim listama specijalizovanih internet sajtova i časopisa.
Ocjena na IMBD: 9.2
Ocjena na Rotten Tomatoes: 99%
3. “THE GODFATHER, PART 2 (KUM, DRUGI DIO)” IZ 1974.
Samo dvije godine nakon prvog, snimljen je i drugi dio “Kuma”, a nemoguće je opredjeliti se za to koji je od ova dva filma bolji. U drugom dijelu priča se vraća na sam početak, kada dječak Vito Korleone, kome mafija ubija roditelje, bježi sa Sicilije u Ameriku, gdje počinje njegov uspon prema vrhu mafijaške piramide. Uporedo sa pričom o Vitu, teče i savremena priča o njegovom najmlađem sinu Majklu koji je nakon Vitove smrti postao glava porodice.
Film koji je prije svega nošen izvanrednim rolama koje su ostvarili Robert De Niro i Al Paćino ovjenčan je sa ukupno 6 Oskara: za najboljeg sporednog glumca (Robert De Niro), za režiju, scenario, najbolju originalnu muziku, montažu i scenografiju. Takođe, Al Paćino je za ulogu Majkla Korleonea dobio BAFTA nagradu. Interesantno je da se Kum II smatra najboljim nastavkom nekog filma u istoriji kinematografije, kao i to da su Marlon Brando i Robert De Niro jedini glumci kojima je pošlo za rukom da dobiju oskara za glumu tumačeći isti lik.
Ocjena na IMBD: 9.0
Ocjena na Rotten Tomatoes: 97%
4. “DONNIE BRASCO (DONI BRASKO)” IZ 1997.
Ovo je priča o FBI agentu Džozefu D. Pistoneu koji se pod imenom Doni Brasko uvlači kao krtica u svijet mafije kako bi je raskrinkao, ali vremenom postaje prijatelj sa jednim od njenih vođa Leftijem Ruđerijem, što mu znatno otežava ostvarenje zadatka. U filmu koji predstavlja adaptaciju istinitih događaja iz njujorškog predgrađa s kraja sedamdesetih i početka osamdesetih godina prošlog vijeka, glavne uloge tumače Al Paćino, Džoni Dep i Majkl Madsen, dok režiju potpisuje Britanac Majk Njuel.
Ocjena na IMBD: 7.8
Ocjena na Rotten Tomatoes: 87%
5. “GOODFELLAS (DOBRI MOMCI)” IZ 1990.
“Dobre momke” su mnogi kritičari proglasili najautentičnijim prikazom mafijaškog svijeta u jednom filmu. Dok su, na primjer, “Kum” i “Bilo jednom u Americi” mafijaše prikazivali kao osjećajne ljude, heroje koji su oružje potezali jedino kada su branili svoju i čast svoje porodice, u “Dobrim momcima” oni su predstavljeni onakvim kakvi zaista i jesu – surove ubice i brutalni nasilnici koji ne biraju sredstva da bi došli do svog cilja. Film govori o Henri Hilu, članu mafije još od ranog djetinjstva koji sticajem nepovoljnih okolnosti biva primoran da postane zaštićeni FBI svjedok.
Zasnovan je na bestseler romanu “Wiseguy” koji je 1986. godine napisao Nikolas Pileđi. Glavne uloge tumače Rej Ljota, Robert De Niro i Džo Peši, a režiju potpisuje Martin Skorseze, koji je ohrabren uspjehom ovog, kasnije snimio još dva izvanredna filma slične tematike: “Casino” (1995.) i “The Departed” (2006.). Dobri momci su imali 6 nominacija za Oskara, a onaj za najbolju sporednu ulogu je i pripao Džou Pešiju.
Ocjena na IMBD: 8.7
Ocjena na Rotten Tomatoes: 96%
