Predstavljamo projekat „Oralna vakcinacija divljih životinja protiv bjesnila“
Oralna vakcinacija lisica je jedini način za zaustavljanje bjesnila u prirodi, u cilju zaštite zdravlja ljudi i životinja, pri čemu se vakcine unose hranom (mamcima). Uz redovnu praksu vakcinisanja pasa i mačaka, u Evropi je bjesnilo iskorijenjeno. Prepoznajući važnost iskorijenjivanja ove opake bolesti Crna Gora, uz podršku EU, već četvrtu godinu sprovodi oralnu vakcinaciju lisica kao i susjedne zemlje u regionu.
Projekat je počeo u novembru 2010. godine, finansiran je od strane Evropske Komisije (EK), a korisnik projekta je Veterinarska uprava. Učešće EK u projektu iznosilo je 1,5 miliona eura, dok je planirano učešće Vlade Crne Gore u okviru budžetske pozicije Veterinarske uprave iznosilo 200.000 eura. Dodatno je Evropska Delegacija za nabavku laboratorijske opreme izdvojila sredstva u visini od 100.000 eura za potrebne laboratorijske pretrage, a Veterinarska uprava 50.000 eura za nabavku potrošnog materijala i reagenasa.
Za prve dvije kampanje vakcinacije, EK je obezbijedila vakcine-mamce (jesen 2011./proljeće 2012.), dok je za sprovođenje treće i četvrte oralne vakcinacije divljih životinja protiv bjesnila i vazdušnu distribuciju vakcina-mamaca (u periodu jesen 2012./proljeće 2013.), Vlada Crne Gore u okviru budžetske pozicije Veterinarske uprave izdvojila oko 300.000 eura i obezbijedila potrebne količine vakcina-mamaca. Nakon toga, uz podršku EU, obezbijeđene su potrebne količine vakcina-mamaca i izvođenje vazdušne distribucije za jesen 2013./ proljeće 2014., jesen 2014./proljeće 2015. godine.
Ove godine EK je takođe obezbijedila finansijska sredstva za nabavku potrebnih količina vakcina mamaca koje će se koristiti za kampanju jesen 2015. i proljeće 2016. godine.
U okviru pomenutog projekta, kampanja oralne vakcinacije lisica je podržana i prvi put sprovedena tokom jeseni 2011. godine, kao početak serije dvije kampanje vakcinacije u toku jedne godine. Kampanja vakcinacije protiv bjesnila trajaće minimum pet godina i ona podrazumijeva kampanju distribucije mamaca iz vazduha putem aviona.
Da bi se provjerila djelotvornost oralne vakcinacije, nakon svake sprovedene kampanje vrši se procjena efikasnosti oralne vakcine imuniteta lisica u Specijalističkoj veterinarskoj laboratoriji. Prema preporukama Svjetske zdravstvene organizacije (SZO) potrebno je uloviti četiri lisice na 100 kilometara vakcinisane oblasti. Ulovljene lisice su uzorci iz redovnih lovačkih aktivnosti. Kod lisice se ispituje nivo antitijela za bjesnilo, kao i prisustvo biomarkera tetraciklina u zubima/kostima. Ukoliko su ovi nalazi pozitivni, to je dokaz da je lisica konzumirala mamac, odnosno da je vakcinisana. Uz ove analize vrši se i procjena starosti lisica. Lovci lisice predaju veterinarskim ambulantama koje nakon uzimanja uzoraka proslijeđuju iste u Specijalističku vetrinarsku laboratoriju na ispitivanje.
Benefiti projekta: Glavni cilj sprovođenja oralne vakcinacije je iskorjenjivanje bjesnila kod divljih životinja i prekidanje lanca prenošenja bolesti sa potencijalno zaraženih divljih životinja ( lisica) na populaciju u domaćem uzgoju.
U dugoročnoj perspektivi, cilj projekta je da Crna Gora bude zvanično proglašena kao zemlja u kojoj je bjesnilo iskorijenjeno. Da smo na dobrom putu ka postizanju ovog cilja, govori u prilog činjenica da je zadnji slučaj bjesnila u Crnoj Gori zabilježen u martu 2012. godine.
Iskorjenjivanje bjesnila među domaćim i divljim životinjama dovešće do poboljšanja zdravstvene zaštite kako životinja, tako i ljudi.
