Iz Ministarstva kulture potvrđeno je pisanje Pobjede da im je u srijedu upućena urgencija Centra za konzervaciju i arheologiju u kojoj je, između ostalog, navedeno da je za potrebe zaštitnih arheoloških istraživanja na lokaciji u neposrednoj blizini kulturnog dobra Duklja, kod trafostanice u Zagoriču, neophodno obezbijediti finansijsku podršku Ministarstva u iznosu od 1.000 eura.
Kako nam je rečeno čim ta sredstva budu uplaćena Centru za konzervaciju i arheologiju Crne Gore iz Uprave za zaštitu kulturnih dobara Crne Gore pristupiće se, najkasnije sljedeće nedjelje zaštitnim arheološkim istraživanjima.
Investitor radova u Zagoriču, podsjetimo, je preduzeće „Monteput“, a izvođači radova su u drugoj polovini septembra tokom iskopavanja kanala za polaganje električnog kabla za potrebe auto-puta Bar – Boljare otkrili ostatke grobnice iz prethrišćanskog doba. Pronašli su fragmente grobnih kamenih ploča, kameni poklopac grobnice, ostatke ljudskih kostiju, kao i najmanje jednu kamenu urnu.
Nakon što su 25. septembra prijavli Upravi otkrivene grobne ostatke, „Monteputu“ je stiglo Rješenje Uprave u kojem se navodi da se radovi mogu nastaviti uz nadzor Centra za konzervaciju i arheologiju. „Monteput“ je 5. oktobra ponovo poslao dopis Upravi u kojem traži da im „što hitnije odredi arheologa koji će da prati i daje uputstva za dalji rad na toj lokaciji.“ Arheolozi su na teren izašli 7. oktobra i dogovorili sa izvođačem radova da se zaustavi iskopavanje kanala dok Centar za konzervaciju i arheologiju ne obavi zaštitna istraživanja. Da bi obavili taj posao, jedina prepreka je bio novac.
Iz Centru za konzervaciju i arheologiju Crne Gore su nam rekli da su veoma zadovoljni dosadašnjom saradnjom sa investitorom.
Danas se na lokalitetu Duklja, unutar gradskih bedema, pored antičkih ostataka nalaze i savremeni objekti: elektrificirana pruga sa pružnim prelazom, lokalni asfaltni put, zgrada osnovne škole, dva stambena objekta, montažna kuća za rad i smještaj istraživačkih ekipa, objekat sazidan od kamena koji se koristi za deponovanje arheološkog materijala, manji zidani objekat za poterbe vodovoda koji je instaliran uz nasip željezničke pruge. Sa sjeverne strane, uz bedeme, se nalaze betonski stubovi za rasvjetu...
Do kada će brojni novoizgrađeni stambeni i infrastrukturni objekti narušavati opšti izgled, autentična svojstva ovog kulturnog dobra i umanjivati njegov značaj ostaje na nama da svjedočimo. Ugroženost njegovog integriteta je neosporna.
Što se sve može očekivati da se pronađe tokom ovih istraživačkih radova možda najbolje svjedoče citati iz knjige “Otuđivanje kulturnih dragocjenosti iz Crne Gore” Stanka Roganovića. Tu se pominju infrastukturni poduhvati koji su vršeni na Duklji prije evo već šezdeset godina.
U knjizi “Otuđivanje kulturnih dragocjenosti iz Crne Gore” Stanko Roganović o tome piše:
“Da se ne bi prekinula tradicija degradiranja Duklje postarala se 1960. godine Uprava za puteve iz Titograda, a po nalogu NOO Titograd da, bez saglasnosti Zavoda, gradi kolski put preko Duklje. Novi put je trasiran po pravcu starog, čija širina je bila nepuna dva metra, s tim što je novi proširen na pet metara, tako zadirući u neistraženi dio terena. Tom prilikom je proširenjem postojećeg puta formirana nova podloga od tucanika u koju su ugrađivani i djelovi građevina sa Duklje, a kopanjem je povrijeđena i jedna obližnja građevina sa mozaikom.
Na ovaj način, pored direktne štete na objektima, pokretnim nalazima i kulturnim slojevima, infiltracija saobraćaja doprinosila je postepenom ruiniranju partija Duklje lociranim duž puta. Podizanjem velike trafostanice na jugoistočnoj nekropoli čijom gradnjom je razoreno ko zna koliko grobova sa bogatim i dragocjenim prilozima: nakit, staklene, keramičke posude, monete i sl... Tokom 1962. godine preduzeće Dalekovod otpočelo je postavljanje velikih željeznih stubova preko lokaliteta. Bez obzira na intervenciju da se radovi obustave (prva pozitivna intervencija lokalnih vlasti u vezi sa Dukljom), zbog već poodmaklih radova, tom prilikom je uništeno preko 200 kvadratnih metara neispitane površine.
Tada je stručna komisija utvrdila da je u temeljima stuba, postavljenog u blizini škole, znatno povrijeđen neki građevinski objekat, otkopan određen broj pokretnih nalaza, a kod drugog stuba desila se povreda kulturnih slojeva sa bogatim fondom pokretnih nalaza. Iste godine (1962) traženo je da se stubovi uklone, što nije ni do danas učinjeno. U nizu povreda spada i asfaltiranje postojećeg trasiranog puta sa tucanikom. Značajno je napomenuti da postoji realna mogućnost da se jedan njegov dio poklapa s drugom glavnom ulicom antičke Duklje, koju bi u budućim iskopavanjima trebalo precizno utvrditi, pa će to, moguće dovesti do potrebe njegovog pomjeranja ili izmještanja”.
