Analiza je pokazala da su u prethodnih 12 mjeseci portali Alo, Espreso, Blic, Srbija danas, Kurir, Informer i Novosti u kontinuitetu bili najčitaniji srbijanski mediji u Crnoj Gori, ali u isto vrijeme oni koji su širili sadržaj upitnog kvaliteta.
Svakodnevno izvještavanje srbijanskih medija o Crnoj Gori ne bi bilo ni po čemu specifično da ta izvještavanja nijesu obilovala dezinformacijama, lažnim vijestima, senzacionalističkim naslovima i narativima kojima se obraćaju širokoj čitalačkoj publici.
Analizirani mjesečni medijski pregledi kazuju nam i to da su srbijanski portali itekako čitani u Crnoj Gori, što dodatno zabrinjava zbog mogućnosti manipulisanja crnogorskim javnim mnjenjem.
Iako su crnogorsku društveno političku scenu ove i protekle godine obilježili krupni događaji:usvajanje Zakona o slobodi vjeroispovijesti, litije izazvane tom odlukom, korona virus i parlamentarni izbori koji su sa sobom nosili niz novih narativa, negativni narativi o našoj državi skoro svakodnevno su lansirani.
Najčešći narativ je da je Crna Gora kriminalna i zarobljena država čime se želi poslati poruka da kriminalne aktivnosti u regionu potiču iz Crne Gore, da najozloglašeniji kriminalni klanovi, likvidacije, pljačke, otmice i šverc droge imaju uporište u Crnoj Gori, ali i da je Crna Gora zarobljena država u političkom i društvenom smislu. Neke od poruka koje se isčitavaju i koje sugerišu o lošem stanju u Crnoj Gori su da su državne institucije zarobljene jer u njima vlada korupcija i nepotizam, crnogorski režim ne poštuje ljudska i vjerska prava i nastoji stvoriti privatnu državu.
Narativ koji mjesecima puni stupce srbijanskih medija, a na značaju je posebno dobio održavanjem litija, odnosi se na ugroženost i obespravljenost Srba u Crnoj Gori, te izjavama da će država Srbija uraditi sve da ih zaštiti od diskriminacije crnogorskog režima. Pored zaštite srpskog naroda potencirana je pomoć i podrška srpskim svetinjama u Crnoj Gori, koje crnogorski režim, kako tvrde, namjerava da otme.
Ključni događaji kroz prizmu srbijanskih medija
Usvajanjem Zakona o slobodi vjeroispovijesti, održavanjem litija i dešavanjima u Budvi potenciran je narativ da je Crna Goria nestabilna dražava i da može doći do nemira i građanskog rata, te da crnogorski režim sprovodi represiju. Na dnevnom nivou je izvještavano da crnogorska vlast izvodi policiju da hapsi, prebija i progoni vjerni narod i sveštenike, da ne dozvoljava izražavanje stavova na društvenim mrežama, te da se na svaki način obračunava sa neistomišljenicima. U cilju jačanja tog narativa na meti srbijanskih medija bila je i Vojska Crne Gore koju vlast, navodno, izvodi na ulice da spriječi litije.
Ni pandemija korona virusa koja je pogodila planetu nije utišala ton srbijanskih online medija, štaviše plasirane su vijesti da su crnogorske vlasti nesposobne da se izbore sa virusom i da Crna Gora krije da ima inficiranih Covidom-19. Činjenica da smo zemlja koja je posljednja u Evropi prijavila slučajeve zaraze i prva postala korona fri destinacija nije spriječila srbijanske tabloide da nastave hajku objavljujući da ne posjedujemo laboratoriju i ne radimo PCR testove. Ni demantiji Instituta za javno zdravlje i Vlade CG nisu ih zaustavili u namjeri da osujete uspjeh Crne Gore u borbi sa novim korona virusom.
U vrijeme pojave korona virusa i mjera NKT-a donijetih zarad sprečavanja njegovog širenja, u prvi plan je istaknut narativ da je korona virusa samo izgovor vlasti da zaustavi njihovo održavanje.
Uticaj negativne kampanje na slabljenje turističke privrede
Ituristička privreda Crne Gore koja je godinama unazad, po ustaljenoj matrici, na udaru srpskih medija našla se u klinču dezinformacija i lažnih vijesti. Međutim, epidemiološka situcija i mjere donijete usljed pojave korona virusa dodatno su produbile i pojačale kampanju urušavanja imidža Crne Gore kao turističke destinacije. Negativna propaganda ogledala se u pozivanju srpskih državljana da ne idu u Crnu Goru na ljetovanje jer tamo bukti korona, jer su plaže prazne, a cijene izuzetno visoke, a glavni adut bio je da su srpski turisti u CG nepoželjni. Odluku o neotvaranju granica sa Srbijom zbog loše epidemiološke situacije u toj zemlji i rizika od importacije virusa, srbijanski portali su označili kao politički motivisanu odluku koja izaziva dalje tenzije na relaciji Podgorica – Beograd.
Izbori i formiranje vlasti
Svi tabloidi i mediji u Srbiji veliku pažnju posvetili su parlamentarnim izborima u Crnoj Gori, održanim 30. avgusta. Narativi i senzacionalistički naslovi nizali su se iz dana u dan sve do izbora. Plasiranje negativnih narativa i dezinformacija imalo je zajednički cilj – izazivanjevanje dodatnih tenzija. Dominantan narativ bio je da režim nastavlja trodecenijsku aktivnosti krađe i manipulcije da ostane na vlasti, ovog puta kupovinom ličnih karata, dovođenjem stranih državljana prvenstveno sa Kosova i Albanije da glasaju za DPS i izazivanjem nereda. Ipak, ništa od navedenog nije potkrijepljeno dokazima.
Formiranje vlasti nakon izbora bio je stara/nova tema, a time i prilika da srbijanski mediji manipulišu informacijama i dodatno utiču na društveno politička dešavanja u Crnoj Gori. Nakon proglašenja izbornih rezultata uslijedili su narativi da slijedi podjela Đukanovićevog DPS-a, da se DPS-a počela urušavati što dokazuju navodni incidenti između funkcionera te partije, te da se počinje odmotavati klupko kriminala koje je gušilo državu. Bilo je i navoda da bi predsjednik Milo Đukanović mogao da servira par iznenađenja sa ciljem da minira formiranje nove Vlade u kojoj nema DPS-a. U pokušaju da ostane na vlasti jedan od scenarija je proglašenje vanrednog stanja zbog naglog skoka slučajeva Kovida. Ovo je predstavljeno kao metod koji bi poslužio za eventualni spas ili odlaganje političkog kraja režima. Pored plasiranja tih narativa, srbijanski mediji su redovno prenosili izjava lidera tri koalicije: Za budućnost Crne Gore, Mir je naša nacija i Crno na Bijelo i njihove dalje planove. Nagađali su i ko bi mogao zauzeti mjesto predsjednika Skupštine, ko će biti novi premijer, te kome će pripasti najznačajniji resori u novoj Vladi.
Pred kraj posmatranog perioda, uočili smo promjenu narativa srpskih medija kada je riječ o novoj većini u Crnoj Gori. Zaokret je uslovljen potpisanim sporazumom između lidera tri koalicije 9. septembra, nakon čega su preko noći postali izdajice koje su okrenule leđa Srbima.
