Investicije u kompanije i banke iznosile su samo 9,35 miliona eura, ali je zato interkompanijski dug, odnosno pozajmice koje su ovdašnje firme dobile od matičnih kompanija čije je sjedište u inostranstvu, dostigle čak 29,43 miliona eura. Stranci su u Crnoj Gori kupili nekretnine vrijedne 20,83 miliona eura. Prilivi koji su imali crnogorski građani i firme od ulaganja u stranim zemljama dostigla su 11,13 miliona eura. Istovremeno, ulagači su iz zemlje „iznijeli” 20,34 miliona, pa je neto iznos stranih investicija na kraju tog mjeseca bio 50,38 miliona eura.
Poređenja radi, prvog mjeseca prošle, krizne godine, iz stranih zemalja u kompanije je investirano 17,57 miliona, na interkompanijski dug odnosilo se 11,47 miliona, dok se na kupovinu nekretnina odnosilo samo 8,73 miliona eura. A kad je riječ o cijeloj 2021, podaci ukazuju da su ukupne investicije bile 898,42 miliona eura; od toga je 215,07 miliona uloženo u kompanije, 278,28 miliona iskorišteno je za kupovinu nekretnina, čak 293,77 miliona eura predstavlja interkompanijski dug, a 111,3 miliona predstavlja priliv po osnovu ulaganja crnogorskih državljana u inostranstvu. Nakon registrovanih odliva iz zemlje, neto investicije su „stale“ na 551,98 miliona eura.
Proteklih sedam godina – počev od 2015 – ulaganja u Crnu Goru i njenu privredu kretala su se između 659 miliona (2017) i 899 miliona eura (2021). Na vrhu liste država čiji su državljani kompanije najveći investitori u periodu od 2015. do 2018. godine bili su Austrija, Norveška, Ujedinjeni Arapski Emirati i Italija, da bi nakon toga to mjesto došla – i ostala – Ruska Federacija. Kada je riječ o ulaganjima iz te zemlje, osim naglog uvećanja ukupnog iznosa u protekle dvije godine, posebno je interesantan segment nekretnina. Prema dostupnim podacima, oni su u kontinuitetu najveći kupci, a iza njih su najčešće firme i državljani Srbije sa dvostruko manjim ukupnim transakcijama u ovom segmentu.
Tako je odnos ukupnih ruskih investicija i novca datog za nekretnine u 2015. godini bio je 68,91 miliona naspram 53,94 miliona eura. Godinu kasnije, od 52,81 miliona ulaganja, na nekretnine se odnosio 41,31 milion, u 2017. godini je odnos bio 61,92 naspram 41,8 miliona. U 2018. godini je od 66,81 miliona za nekretnini bilo opredijeljeno 38,99 miliona eura, a godinu kasnije ukupno 69,97 miliona i 38,97 miliona eura za nekretnine.
Tokom 2020, prve godine krize izazvane pandemijom koronavirusa, ulaganja ruskih kompanija i državljana dostigla su čak 98,96 miliona eura. Kupovina nekretnina je, pak, značajno pala i iznosila je najviše 22,96 miliona (podaci su neprecizni zbog obaveze zaštite podataka ulagača kad ih je manje od tri), ali je interkompanijski dug navodno bio čak 53,04 miliona eura – dvostruko više nego u prethodnih pet godina.
No, posebno su interesantni podaci za 2021, kada su iz Ruske Federacije stigla rekordna ulaganja od 164,53 miliona eura, a samo u nekretnine investirali su rekordnih 59,04 miliona eura. To znači da su u godini kada je vlada Zdravka Krivokapića (kojoj je nepovjerenje izglasano 4. februara 2022) liberalizovala uslove za sticanje ekonomskog, ali očigledno i drugih načina dobijanja državljanstva, firme i državljani Ruske Federacije svakog mjeseca ulagali 13,71 milion eura, ili dva i po puta više nego što je prosjek iz prethodnih godina. Značajan rast investicija uvijek ukazuje na poboljšanje uslova za ulaganje u određenu zemlju – u ovom slučaju ruskih državljana i firmi u Crnu Goru. No, stvarno stanje moći ćemo da saznamo i sagledamo tek nakon stabilizacije političkih, a zatim ekonomskih prilika.
Dvostruko veća ulaganja u Crnu Goru tokom 2021. (ukupno 75,95 miliona eura) u odnosu na prethodnih šest godina, stigla su i iz Srbije, gdje je takođe indikativan rast ulaganja u nekretnine spram onih namijenjenih za kompanije i interkompanijski dug. Međutim, isto se ne može reći i za 42 miliona eura iz Turske, iako je godinu ranije uloženo samo 18 miliona, jer su investicije iz te zemlje do krize stabilno rasle sa 17 miliona u 2015, na 34,4 miliona eura u 2019. godini.
Najviše investicija iz stranih zemalja u Crnu Goru je stiglo 2009. godine – čak 1,224 milijarde eura, zatim 2007. godine 1,057 milijardi, dok se na treće mjesto „progurala“ prošla godina sa 898,42 miliona eura. Kada se od ukupnih ulaganja oduzmu odlivi iz zemlje, najviše neto investicija registrovano je 2009. i to 1,066 milijardi eura, slijedi 2015. godina sa 619,27 miliona, te još dalja 2008. godina sa 581,95 miliona eura.
Ključni ulagači u crnogorsku ekonomiju ostali su isti praktično isti od 2015. godine, ali su se njihove pozicije na ljestvici vremenom mijenjale. Zahvaljujući prošlogodišnjem rekordnom iznosu, za Rusku Federaciju se u sedmogodišnjem periodu vezuju investicije vrijedne 583,91 milion eura. Slijedi Italija sa 411,5 miliona, pa Švajcarska sa ulaganjima od 330,03 miliona eura. Iz Srbije je istovremeno ukupno uloženo 313,89 miliona, iz Ujedinjenih Arapskih Emirata neznatno manje – 312,75 miliona, dok je iz Turske stiglo 207,04 miliona eura. Treba očekivati da će se „odnosi snaga“ među zemljama iz kojih stiže najviše investicija u Crnu Goru do kraja ove godine promijeniti u korist onih koji bi ujedno trebalo da budu naši ključni spoljnotrgovinski partneri u narednom periodu.
