„Pred čitalačkom publikom je o studija u kojoj je na sintetizovan način, upotrebom naučnog aparata i u hronološkom nizu predstavljena crnogorska svjetovna i duhovna aristokratija, čime je autor otvorio neke nove horizonte, u iščitavanju ukupne crnogorske prošlosti“, istakao je predsjednik Matice crnogorske Ivan Jovović, na promociji knjige „Crnogorske vladarke, plemkinje i princeze“ Božidara Šekularca koja je održana sinoć u prostorijama Matice crnogorske.
Jovović je dodao da upravo na osnovu biografija srednjovjekovnih crnogorskih vladarki vidimo svu kompleksnost, ali i neposredan uticaj žena na političke i druge društvene tokove, gdje neke od njih, poput Jevdokije Balšić, srednje kćerke Đurđa I Balšića, svojim životopisom zaslužuje sigurno bar jednu epizodu u filmskom serijalu, kakav je, na primjer, „Igre prijestolja“.
„Knjiga „Crnogorske vladarke, plemkinje i princeze“ sadrži spektar različitih ličnosti koje su svojim habitusom internacionalizovale crnogorski kulturni kod, povezujući ga sa ostalim evropskim narodima i državama. Sve te poveznice autor je prilježno obradio, stvarajući jednu zaokruženu tematsku cjelinu, koja predstavlja polaznu osnovu za dalju nadogradnju odnosno istraživanje“, rekao je Jovović, koji je urednik ovog izdanja.
Ovo, kako dodaje, iz razloga što je sam autor u predgovoru publikacije napomenuo da radnja ne obuhvata brojne plemićke porodice koje su postojale u urbanim centrima na crnogorskom primorju tokom srednjega vijeka, a koje su ostavile dubok trag u brojnim sferama društvenog života naših srednjovjekovnih komuna, uključujući i onu kategoriju plemstva u unutrašnjosti Crne Gore koja je u raznim istorijskim izvorima intitulisana kao vojvode i kneževi.
„Ova sugestija, bolje reći napomena, profesora Šekularca treba da bude podstrek budućim istraživačima da se prihvate izrade zahtjevne naučne sinteze o plemstvu na crnogorskom prostoru“, poručio je Jovović.
Profesor Šekularac je, uz zahvalnost Matici crnogorskoj, osvijetlio i neke od vrlo logičnih činjenica.
„Ukoliko se uzme u obzir da su se crnogorski/dukljanski/zetski vladari ženili princezama iz vladarskih, odnosno carskih, kraljevskih, patricijskih, plemićkih porodica, onda postaje jasno da su i oni sami bili ugledni vladari, kneževi, kraljevi, duksevi, plemići koji su kao suvereni vladali organizovanom, nezavisnom državom Dukljiom/Zetom/Crnom Gorom. Na taj način postaje besmisleno pitanje jesu li ove države bile samostalne“, rekao je autor knjige.
Publicista Marijan Mašo Miljić podsjetio je da je prvu knjigu o znamenitim Crnogorskama, kao zbirku angedota, priredio Tomo P. Oraovac pod nazivom „Znamenite Crnogorke“ 1940. godine, a drugu pod istim naslovom 1961. Marko Vujačić.
„Žene zastupljene u ovoj knjizi dr Šekularca spadaju u galeriju znamenitih Dukljanki-Zećanki-Crnogorki, značajnih u svome dobu, važnih i za naše vrijeme. One su u teškim vremenima nadmašivale sebe noseći svoju sudbinu, sudbinu svoje zemlje i naroda. Mnoge od njih treba opet vratiti u narodnu memoriju, podsjetiti na njih, učiniti ih sveprisutnim. One su već u panteonu žena Crne Gore“, rekao je Miljić.
Uz žene o kojima je pisao Šekularac u knjizi „Crnogorske vladarke, plemkinje i princeze“, istoričarka Nada Tomović, profesorica na Filozofskom fakultetu u Nikšiću, podsjetila je i na one koje uglavnom ostaju nepomenute i koje ne pripadaju vladajućim dinastijama.
„Ako se i pisalo, to je bilo o pojedinkama koje su bile upamćene kao heroine iz mnogih oslobodilačkih ratova, ali i onim ženama koje su bile u sjenci svojih muževa ili braće, i dale neizmjerni doprinos npr. u balkanskim ratovima ili u Prvom svjetskom ratu. One su, osim što su ostale stub porodice, bile i bolničarke, nosile hranu na ratište i mnogo toga još“, rekla je Tomović.
