On je na zajedničkoj sjednici Odbora udruženja špeditera i Koordinacionog odbora za tranzitni saobraćaj Privredne komore Crne Gore naveo da je sa ciljem potpune valorizacije Slobodne zone potrebno sinergijsko djelovanje svih privrednih subjekata koji posluju u barskoj luci i državnih organa.
- Osim podsticajnih mjera od države, opštine i lučkih operatera, privrednici ukazuju na potrebu unapređenja efikasnosti u radu pružalaca usluga, kao i carinskog i inspekcijskih organa, a sve sa ciljem zadržavanja postojećih i privlačenja novih korisnika, posebno u proizvodnim djelatnostima - kazao je Globarević.
Potencijali Slobodne zone, kako su privrednici ocijenili, nijesu valorizovani na najbolji način, na šta su uticala različita ograničenja sa kojima se privredni subjekti suočavaju.
- Način prijavljivanja robe i vođenja evidencije u slobodnoj carinskoj zoni, unos domaće robe namijenjene izvozu, carinjenje i rok zadržavanja u Slobodnoj zoni, rad skenera, te nedovoljan broj carinskih službenika koji obavljaju poslove nadzora što usporava realizaciju carinskih postupaka - naveli su oni na sjednici.
Predsjednik Koordinacionog odbora za tranzitni saobraćaj Deda Đelović smatra da ukidanje Slobodne zone u luci Bar nije rješenje, već da je neophodno naći prave podsticaje koji bi motivisali privrednike da budu njeni korisnici.
- Sada imamo situaciju da se jedan po jedan podsticaj ukida i u velikom smo problemu. Moramo pokušati da zajednički sagledamo situaciju i vidimo gdje ima prostora za uvođenje realnih podsticaja za korisnike Slobodne zone, jer ako to ne uradimo jedini racionalni ishod će biti njeno gašenje - rekao je Đelović.
Ako se pogleda statistika, kako je precizirao, 65 aktivnih korisnika zone (više od 90 odsto)vezano je za skladištenje i pretovar.
Zamjenik predsjednika Koordinacionog Odbora i izvršni direktor u kompaniji MSC Montenegro Dalibor Prelević naveo je da oko 19 odsto ukupnog svjetskog tereta u pomorskom transportu obavlja se kontejnerima, dok se oko 60 odsto vrijednosti tereta transportuje morima i okeanima, a slična situacija je i na Zapadnom Balkanu.
- Glavni izazovi za luke istočnog Jadrana su infrastrukturna povezanost sa centralnom i istočnom Evropom, kao i Infrastrukturno i suprastrukturno opremanje luka (kako bi dobro opsluživale velike brodove).Bar je primjetno iza morskih luka Rijeke i Kopra. Prvenstveno zbog niskog stepena infrastrukturne, suprastrukturne i logističke razvijenosti naše luke, visokih troškova logističkih usluga, loše saradnje Crne Gore i Srbije (kao glavnog zaleđa), deficita razvojnih investicija, orijentacije Srbije ka drugim morskim lukama te procenta praznog hoda angažovanih kontejnera u povratnom pravcu - smatra Prelević.
Samo 15 odsto regionalnog tereta ide preko Luke Bar.
- U Baru su samo tri brodara, a luka Rijeka ima deset. Našom željeznicom je 2019. godine bilo samo 0,9 odsto prevezenih kontejnera od ukupne količine 50.444 TEU, 70 odsto tereta je koji se pretovara u luci, dok je 82 odsto tranzitnog (tranzitni teret čini više od 80 odsto tereta u luci Bar) - istakao je Prelević.
Dozvoljeni bruto kapacitet pruge Bar - Beograd je 1.060 tona, a Rijeka - Beograd 1800 tona.
- U poređenju sa konkurentskim pravcima iz Hrvatske i Grčke koji su povezani sa Beogradom autoputem, mi u Crnoj Gori još nemamo nijedan u upotrebi. Dok Hrvatska ima zajednicu za intermodalni transport i logistiku od 1995. godine, u Crnoj Gori ne postoji takvo tijelo a Koordinacioni odbor za tranzitni saobraćaj u Privrednoj komori je osnovan 2021. godine - naglasio je Prelević i dodao da Crna Gora mora napraviti strategiju intermodalnog transporta.
Izvršna direktorica Željezničke infrastrukture Marina Bošković navela je da je godišnje potrebno 32 miliona eura samo za redovno održavanje pruge, a opredijeljen je budžet od 6,2 miliona eura.
- Ako ulaganja ne budu veća i na dugi rok nećemo ništa postići - naglasila je ona.
Predrstavnik Ministarstva kapitalnih investicija Danilo Lakić rekao je da luke sve više ulažu u tehnološki razvoj, te zapošljavaju sve manje ljudi.
- Namjera je da se napravi dugoročna strategija za ovu oblast jer u suprotnom prijeti opasnost da ostanemo bez ikakvog transportnog proizvoda - upozorio je on.
Predstavnica Ministarstva finansija i socijalnog staranja Jelena Čađenović kazala je da se priprema novi nacrt carinskog zakona, pa je pozvala Privrednu komoru Crne Gore i Odbor udruženja špeditera da daju svoje sugestije.
