O svim segmentima ove strategije internacionalizacije, koji se odnose na kurikulume, studijske programe, istraživanje, ali i mobilnost, razgovarali smo sa novoizabranom prorektoricom za internacionalizaciju Univerziteta Crne Gore, prof. dr Sanjom Peković, za sajt Univerziteta Crne Gore.
UCG: Izabrani ste na na poziciji prorektora za internacionalizaciju, 2020-2023. Koje aktivnosti obuhvata internacionalizacija i na čemu će biti fokus u narednom periodu?
PEKOVIĆ: Internacionalizacija obuhvata širok spektar aktivnosti koje imaju za cilj obezbjeđenje dinamičnog interkulturalnog ambijenta za studiranje i istraživačke aktivnosti na Univerzitetu Crne Gore, kroz usvajanje najboljih međunarodnih praksi u visokom obrazovanju, blisku saradnju sa partnerima iz Evrope i svijeta, kao i podršku realizaciji programa mobilnosti i međunarodnih projekata i praćenje globalnih trendova u visokom obrazovanju.
Značaj internacionalizacije za budući razvoj Univerziteta prepoznat je kroz Strategiju internacionalizacije za period 2020-2025. čije usvajanje je planirano do kraja godine, sa ciljem da se ovom procesu pristupi strateški, sa jasnom vizijom, zacrtanim ciljevima i peciznim planom implementacije.
Naravno, jedno od osnovnih područja djelovanja odnosi se na razvijanje različitih modela saradnje sa stranim univerzitetima, prvenstveno kroz programe studentske mobilnosti, usavršavanja akademskog i administrativnog osoblja i međunarodne projekte. U tom kontekstu, vjerujem da će naš osnovni zadatak u narednom periodu biti usmjeren na tri značajne grupe aktivnosti, definisane Strategijom internacionalizacije za period 2020-2025. kao prioritetne oblasti kojima će se u velikoj mjeri unaprijediti kvalitet obrazovanja i istraživanja za studente i osoblje UCG-a.
UCG: Šta je cilj internacionalizacije kurikuluma, studijskih programa i nastavnih aktivnosti?
PEKOVIĆ: Internacionalizacija kurikuluma, studijskih programa i nastavnih aktivnosti ima za cilj da obezbijedi veću međunarodnu kompetetivnost studenata UCG-a i veću globalnu atraktivnost Univerziteta Crne Gore u kontekstu podsticanja dolazne mobilnosti. U ovoj oblasti, osnovne aktivnosti biće usmjerene ka akreditaciji interdisciplinarnih studijskih programa na engleskom jeziku, kojima bi se omogućila "internacionalizacija kod kuće" za domaće studente i privukli ne samo studenti iz regiona već i šire.
Ovo se nameće kao jedan od ključnih izazova u narednom periodu, budući da je neophodno ne samo ojačati kapacitete akademskog osoblja za izvođenje nastave na stranom jeziku, već i ohrabriti studente da studiraju na jeziku koji im nije maternji, predočavajući sve benefite koje će ovakav vid programa imati za njihov budući lični, akademski i profesionalni rast i razvoj. Takođe, nastojaćemo da osnažimo saradnju sa renomiranim međunarodnim univerzitetima kroz kreiranje studijskih programa sa dvojnim ili višestrukim diplomama, i integrisemo moderne međunarodne trendove u oblasti cjeloŽivotnog učenja, profesionalnog osposobljavanja i razvoja tzv "soft skills".
UCG: Šta Univerzitet Crne Gore postiže sa internacionalizacijom u istraživanju?
PEKOVIĆ: Kroz unapređenje internacionalizacije u istraživanju pokušaćemo da obezbijedimo bolju međunarodnu vidljivost crnogorske istraživačke zajednice i njenih postignuća, stimulišući međunarodne, trans-nacionalne i regionalne vidove saradnje na polju naucnog rada. Pod ovim se podrazumijeva ne samo unapeđenje međunarodne kompetetivnosti publikacija akademskog osoblja UCG, već i podsticaj učešću u međunarodnim projektima, kroz povećanje finansijskih sredstava za ove svrhe, kao i obuke osoblja za pisanje, vođenje i učešće u regionalnim, Evropskim i uopšte internacionalnim istraživačkim projektima. Posebnu pažnju posvetićemo internacionalizaciji doktorskih programa kako bi povećali atraktivnost doktorskih studija na UCG, međunarodnu zapošljivost svršenih doktoranada i jačanje istraživačkih kapaciteta mladih istraživača koji će činiti okosnicu crnogorske akademske zajednice u narednim godinama.
UCG: Tu je, naravno, i podrška mobilnosti studenata, istraživača i administrativnog osoblja?
PEKOVIĆ: Treće područje našeg djelovanja u narednom periodu fokusiraće se na povećanje podrške odlaznoj i dolaznoj mobilnosti, kroz pojednostavljenje i olakšanje procedura, bolju promociju i veću transparentnost aplikacionih i selekcionih procesa i rokova, osnaživanje alumni klubova i međunarodne studentske saradnje. Kroz redovne evaluacije odlaznih i dolaznih programa mobilnosti i studentska iskustva nastojaćemo da unaprijedimo jezičke i interkulturalne kompetencije studenata, istraživača i administrativnog osoblja kako bi se omogućila njihova sto uspješnija integracija u međunarodne akademske okvire i bolja implementacija stečenih znanja i kompetencija po povratku u Crnu Goru.
UCG: Koji će biti izazovi internacionalizacije imajući u vidu pandemiju, u narednom periodu? Za sada su aktivnosti mobilnosti u zastoju, ali kakva su očekivanja nakon smirivanja situacije?
PEKOVIĆ: Pandemija korona virusa u velikoj mjeri uticala je na organizaciju visokog obrazovanja u svijetu, te smo u toku prethodne godine nastavne, istraživačke i projektne aktivnosti morali da prilagodimo virtualnom okruženju. Naravno, ograničenja putovanja i zatvaranje granica uticali su na to da se programi mobilnosti i međunarodni istraživački projekti odgode i većina aktivnosti planira za period nakon završetka pandemije.
UCG je pružio punu podršku studentima na razmjeni koji su se u periodu pandemije zatekli na programima mobilnosti, olakšavajući im proces povratka u zemlju i administrativnih procedura na domaćim i partnerskim univerzitetima.
U narednom periodu se nadamo da će se ovi procesi normalizovati, stavljajući pred naš novi izazov koji se tiče ponovnog uspostavljanja mehanizama, procesa i aktivnosti koje su privremeno odložene, kao i iznalaženje načina za implementaciju međunarodnih projekata čiju realizaciju je pandemija dovela u pitanje.
Svakako će biti neophodni zajednički napori u ovoj oblasti, a mi ćemo kao Univerzitet pokazati visok nivo fleksibilnosti, podrške i razumijevanja za sve potrebe studenata i osoblja u realizaciji njihovih međunarodnih planova i projekata.
UCG: Samo u prošloj godini, Univerzitet Crne Gore je imao preko 3,5 miliona prihoda od projektnih aktivnosti. Koliki je značaj, kako prihoda i rezultata projekata za Univerzitet Crne Gore?
PEKOVIĆ: Vjerujem da je uspješna realizacija projektnih aktivnosti i njihov finansijski rezultat apsolutni pokazatelj posvećenosti UCG razvoju međunarodne saradnje i jačanju istraživačkih kapaciteta akademskog osoblja. Međunarodni projekti omogućavaju ne samo integraciju u globalne istraživačke trendove i implementaciju inovativnih praksi u organizaciju studijskog i uopšte akademskog života na UCG, već i jačanje strateških partnerstava i međunarodne prepoznatljivosti univerziteta, posebno u okviru Evropskog istraživačkog prostora (European Research Area).
Pored finansijske podrške, koja je zasigurno od nemjerljivog značaja za unapređenje kvaliteta obrazovanja i istraživanja na UCG, projekti pružaju prostor za transfer znanja, vještina, informacija i dobrih praksi. Međunarodna saradnja na polju projektnih aktivnosti zaista je omogućila UCG da pristupi bazi inovativnih rjesenja, renomiranih akademskih i biznis partnera i stejkholdera, mladih istraživačkih talenata i profiliše svoju strategiju razvoja oslanjajući se na najnovija dostignuća i globalne trendove u različitim oblastima.
UCG: U kojim programima najviše učestvuju organizacione jedinice UCG? Da li ima programa koji su ostali, u tom smislu, neiskorišćeni i gdje treba pojačati aktivnosti?
PEKOVIĆ: Organizacione jedinice UCG pokazuju najviši stepen uključenosti u Erasmus plus programe, prvenstveno kada je riječ o programima mobilnosti, ali posljednjih godina bilježimo i zaista dobre rezultate kada su u pitanju Erasmus projekti izgradnje kapaciteta u oblasti visokog obrazovanja. Sto se tiče ostalih projekata, značajno je napomenuti i učešće u programima Evropske teritorijalne saradnje, poput INTERREG IPA, MED i ADRION, gdje je Univerzitet u periodu od 2017. do 2020. učestvovao u dvadeset i jednom projektu ukupne vrijednosti preko 2.5 miliona eura. Ipak, svega pet organizacionih jedinica učestvovalo je u ovim projektima te bi stoga bilo znacajno u narednom periodu podsticati i ostale jedinice da se aktivnije uključuju u ovakve vidove međunarodne saradnje. Naš fokus u narednom periodu biće na jačanju kapaciteta za učešće u Horizon Europe, koji od januara 2021. zamjenjuje program Horizon 2020, u kome smo imali slabo učešće. Kao najveći i najznačajniji program finansiranja istraživanja i inovacija, Horizon Europe predstavlja veliku šansu za crnogorske istraživače i institucije, i vjerujem da koordinisanim naporima možemo uticati na to da se u većoj mjeri angažujemo kao partneri u različitim projektima u okviru ovog programa.
