“Tendencija da me oko ovoga odvučete mjesecima i da se nikad ne završi se neće desiti. Zadužujem ministra pravde da na narednoj komisiji dostaviviše informacija. Zadužujem one koji su već otvorili razgovore da ih nastavei izvijeste o učinku, bez obzira kakav će biti. Ovdje smo da zatvaramo pitanja i završavamo stvari. Bilo kakvo prolongiranje neće biti moguće”, kazao je Abazović.
Potpisivanje Ugovora sa Crkvom Srbije, po svaku cijenu šteti Crnoj Gori, tvrdi istoričar Milivoj Bešlin jer, kako kaže, Srbija na Crnu Goru gleda samo kao na privremeno odmetnutu teritoriju.
“Crnogorce vidi kao istorijsku grešku koja treba da se ispravi, i mislim da je njena uloga danas u Crnoj Gori ne samo politička nego krajnje vrednosno destruktivna, ali ne samo u političkom nego i u društvenom smislu, jer je ona zapravo agens svekolikog ultrakonzervativizma, rusofilije, antievropejstva. To je jedan čitav sistem vrednosti koji oni zapravo neguju i ono što se već s pravom naziva litijaška kontrarevolucija iz 2020. godine, te vlast koja je proistekla iz te kontrarevolucije. Dakle, pobeda onih snaga koje je okupljao pokojni mitropolit Amfilohije je nešto što je Crnu Goru zaista na mnogo osnova, čak manje u političkom a više u društvenom, kulturnom smislu vratilo užasno unazad, jedan regres koji je vidljiv na svakom koraku. Politički će se ta stvar možda ispraviti, vratiti, ali posljedice i konsekvence svega toga u društvenom i kulturnom smislu plašim se da će trajati još decenijama”, smatra Bešlin.
Posljedice takve politike Crna Gora već trpi. Uprkos tome što premijer ističe da želi vidjeti Crnu Goru kao dio evropske porodice, ali ga, kroz donošenje brojnih zakona, u tome sprečavaju pojedini političari, za Abazovića je, ipak, odugovlačenje potpisivanja Temeljnog ugovora sa Crkvom Srbije otvorena rana.
“Zbog sprječavanja evropske agende u Crnoj Gori, zbog želje da zemlja ne ide naprijed, da ima otvorene rane, podjele, da ima retoriku koja neće da dozvoli da se mi bavimo lukom Bar, razvojem naše države nego koja treba da sačuva otvorene rane”, ocijenio je Abazović.
Te rane još nije “izvidao” ni SNP-ov ministar zdravlja Dragoslav Šćekić. Tvrdi da nam bez potpisanog Temeljnog ugovora nema puta u Evropu.
“Smatram da je Temeljni ugovor upravo momenat koji je na putu evropskih integracija i svakako ulazi u priču zaustavljanja, razvodnjavanja i udaljavanja od te priče, i nepotpisivanje Temeljnog ugovora je na putu zastoja evropskih integracija”, kazao je Šćekić.
A zastali smo zbog takve politike, i to mnogo, mišljenja su sagovornici Gradske RTV.
Za advokata i građanskog aktivistu Aleksandra Olenika nacrt Temeljnog ugovora je diskriminatorski prema građanima i ostalim vjerskim zajednicama.
“Prosto postavlja Srpsku pravoslavnu crkvu kao političku organizaciju, a ne kao versku organizaciju, koja sa ovako predloženim skandaloznim merama u stvari postaje država u državi ili postaje država iznad države u Crnoj Gori. I to je prosto što ne vidim ni jedan razlog da bilo koja vlada u Crnoj Gori potpiše tako nešto, jer ako bi to stvarno uradili, onda bi Srpska pravoslavna crkva u Crnoj Gori imala bolji položaj nego što Srpska pravoslavna crkva ima u Srbiji”, ocjenjuje Olenik.
To uporno objašnjava i ministar vanjskih poslova Ranko Krivokapić, ističući da Evropa traži zakone i red.
“Evropska unija ne traži od nas da tu crkvu favorizujemo, nego da je dovedemo u zakon i red. Znači, to nije evropska agenda. Sa Vatikanom je kralj Nikola pregovarao sedam godina da bi dobio prvi temeljni ugovor. Ne mislim da ćemo moći preko koljena, a da taj ugovor sadrži provjeru sljedeće vlade.Takav akt se donosi da bi svaka sljedeća vlada mogla i morala da ga poštuje i da bi dali stabilnost toj vjerskoj zajednici”, kazao je Krivokapić.
Prema riječima naših sagovornika, Crkva Srbije je stvorila veliku nestabilnost u Crnoj Gori djelujući kao velikodržavni projekat Srbije.
“Crkva Srbije je jedina prekogranična institucija Srbije koja legalno deluje na teritorijama drugih država i koja zapravo može da sprovodi velikodržavni projekat Srbije nesmetano na teritorijama susjednih država. I ključna stvar je vladajuća ideologija nacionalizma. Crkva je ta koja je i u Jugoslaviji i poslije Jugoslavije bila taj ključni ideološko-propagandni aparat srpskog nacionalizma”, ocjenjuje Bešlin.
Ugovor treba da bude sličan ugovorima sa drugim vjerskim zajednicama ili napisan kao ostali u regionu, smatra Olenik.
“Na primjer u Hrvatskoj, gdje su svi vjerski objekti u vlasništvu države, pa tako i katoličke crkve, ali i srpske pravoslavne crkve u Hrvatskoj. Čak i veći dio nekretnina Srpske pravoslavne crkve u Srbiji je u vlasništvu države i to prosto ništa nije sporno, tako bi trebalo da bude i u Crnoj Gori”, tvrdi Olenik.
Crnogorskoj javnosti je, kao i sagovornicima Gradske RTV, nejasno zašto – ako je ugovor koji treba da se potpiše sa patrijarhom Porfirijem u skladu sa Ustavom Crne Gore i nema spornih detalja o kako kažu ,,osam stotina godina kontinuiteta“, te ne dira u imovinu države Crne Gore – crnogorski premijer ne dozvoljava građanima, čak ni ministrima u Vladi, da vide detalje tog famoznog ugovora, nego ga krije, kako bi narod rekao, “ko zmija noge”.
