Naime, usljed povišenih temperatura, tlo koje je bilo trajno zamrznuto polako se otapa i popušta pod teretom gornjih slojeva, a posljedice svega su rupe u zemlji, na saobraćajnicama i klizanje tla. U gradu Norilsku tako je već registrovana pojava da su neke zgrade i kuće počele da tonu.
I to je samo jedan od novih problema sa kojim su suočeni građani Norilska – inače najzagađenijeg grada u Rusiji. Zbog klime, arhitekture i industrijskih postrojenja, Norilsk često zovu i najdepresivnijim mjestom na svijetu.
Jedan od stručnjaka koji je zadužen da sačuva pomenuto mjesto Ali Kerimov naglašava kako mnoge kuće i zgrade stoje na stubovima koji su zadiru duboko u zemlju.
“Stubovi idu i do 30 metara u dubinu”, objašnjava on.
Takvim načinom uzemljenja izbjegava se urušavanje objekata nakon otapanja tla i omekšavanja zemljišta. Međutim, na mnogim građevinama u Norilsku, u kojem živi oko 180 hiljada ljudi, vidljive su pukotine, a tlo nikad ne miruje.
Bude li otopljavanje nastavljeno, ni pomenuti stubovi neće spriječiti urušavanje kuća. Kerimov objašnjava da, kada se dogodi otapanje tla od tri do pet metara u dubinu, nivo zemlje spusti se za jedan metar.
Ta je pojava veliki problem za Rusiju, čije dvije trećine teritorije pokriva permafrost, odnosno trajno zamrznuto tlo. Rast temperature iz godine u godinu samo podstiče da taj problem bude sve očigledniji.
Prilikom otopljavanja zamrznutog tla usljed visokih temperatura, najveća opasnost je oslobađanje ogromnih količina metana ili ugljen-dioksida. Naučni timovi otkrili su kako je oslobađanje metana bilo rekordno u dvije regije u Sibiru tokom prošlog ljeta, kada su registrovane i najveće temperature u istoriji tog kraja.
I dok problem sa oslobađanjem štetnih gasova registruju samo naučnici, urušavanje kuća problem je koji posebno tišti mnoge stanovnike tog subpolarnog područja. Prema mišljenju gradonačelnika Norilska Dmitrija Karasjova, postoji gotovo 250 zgrada i kuća koje ili treba obnoviti ili one više uopšte nijesu uslovne za stanovanje.
“Na svakoj trećoj građevini vidljive su deformacije”, naglasio je nedavno Karasjov.
Širom svijeta, na permafrostu je podignuto više od hiljadu naselja u kojima, prema procjenama stručnjaka, živi oko pet miliona stanovnika. Naučnici smatraju kako će kroz tri decenije više od 40 odsto tih naselja biti ugroženo zbog otapanja tla.
Moguća šteta, prema procjenama ruskog ministarstva zaštite životne sredine, samo u toj državi mogla bi iznositi oko 57 milijardi eura.
Još jedna prijetnja su i ekološke katastrofe. Nedavno je u blizini Norilska iz jednog rezervoara iscurjelo više od 20 hiljada litara dizela nakon što su njegovi temelji potonuli usljed otapanja tla.
U Norilsku, zbog svega navedenog, već dugo ne prave višespratnice. A bez novih tehnologija, kako upozoravaju naučnici, uskoro više i neće biti moguće naseljavanje teritorija koje leže na permafrostu.
