Tokom događaja „Call Me by Your Meme“, kojem su prisustvovali i Treccanijev menadžer društvenih mreža Daniele Zini i pisac Alesandro Loli, bilo je riječi o odnosu mimova sa umjetnošću i komunikacijom.
Svi znamo šta su, vidimo ih svakog puta kada uđemo na društvene mreže, ali koliko bi ljudi moglo da kaže odakle potiču i zašto su mimovi, viralne slike sa smiješnim i oštrim frazama toliko uspješne?
Na Milanskoj digitalnoj nedjelji, tokom izlaganja „Call Me by Your Meme“ (zovite me vašim mimom), troje stručnjaka u oblastima koje godinama proučavaju ovu temu pokušali su da daju odgovor na pitanje: istoričarka umjetnosti Valentina Tani, menadžer društvenih mreža kompanije Treccani Daniele Zini i književnik Alesandro Loli. Tri polazne osnove sa kojih je sagledan ovaj fenomen su umjetnost, komunikacija i semiotika.
Šta se podrazumijeva pod mimom?
„Mim je umjetnički jezik, kolektivni proces prisvajanja i manipulacije čak i iz drugih svjetova, gdje ljudi uvijek prave izmjene značenja slike“, objašnjava istoričarka umjetnosti Valentina Tani, koja je i autorka knjige „Mimetika: Vječiti septembar umjetnosti“: Fenomen mimova nas podsjeća na ono što su radili situacionisti, koji su se koristili učešćem publike kako bi stvorili svoja djela.
Riječ mim (meme) je 1976. godine skovao naučnik Ričard Dokins, koji u svojoj knjizi „Sebični gen“ koristi termin (koji potiče od grčkog mimema – imitacija) da objasni kako se šire informacije u kulturi. Tada su, dolaskom interneta i društvenih mreža, mimovi postali povezane slike iz smiješnih fraza ili slogana, koje su deljene na mreži.
Odnos sa umetnošću i ograničenja
„Današnji mimovi imaju ograničenje: to su često slike koje stvaraju umjetnici koje cirkulišu online, miješajući se sa drugim sadržajima i prema njima se postupa, odnosno bez ikakvih propisa“, nastavlja Tani. „Ove slike ulaze u krug mimetike i podvrgavaju se manipulaciji“.
Ako je to, s jedne strane, pozitivan proces, jer omogućava mnogim ljudima da bolje razumiju umjetnost i postanu dio procesa, s druge strane veliko učešće može postati mač sa dvije oštrice, jer što više ljudi učestvuje, to je manje moguća kontrola“.
Zbog toga je Tani svoju najnoviju knjigu naslovila „Vječiti septembar umetnosti“, referenca je na trenutak kada je devedesetih godina mreža postala otvorena za sve dok ju je ranije koristio mali broj ljudi.
Uspjeh mimova
Za Tani postoje dva glavna razloga koja objašnjavaju uspjeh mimova.
„Zadovoljstvo učestvovanja u zajednici, jer je mim napravljen da se dijeli i pzšta da cirkuliše dao dio lanca. Drugo, mogućnost intervencije, uključivanja u nečiju kreativnost. Podsticaj postaje kolektivna igra manje ili više ogromnih zajednica, ali zadovoljstvo prepoznavanja sebe kao grupe uvijek ostaje“.
Tani takođe razmišlja o odnosu mimova i COVID pandemije.
„Pandemija je forsirala upotrebu tehnologije i pristup online kulturi, mimetika je predstavljala izlaz iz situacije, koristila se za izražavanje raspoloženja, senzaciju, komentarisanje svakodnevnih situacija. Ne samo komedija već i raspoloženja“.
Najpoznatiji primeri
Za kraj, Tani je otkrila svoje omiljene memove, uključujući i neke koji su već odavno postali.
„Jedan od njih je 'djevojčica u katastrofi', veoma star, ali uvijek korišćen sa novim natpisima, jer su slika djevojčice, ali i njen izraz lica, podložni različitim tumačenjima.
Ili onog kod psa koji sjedi kod kuće sa šoljom na stolu dok je ispred kuće plamen. Među novijim je Berni Sanders, čija je slika sama po sebi bila vrlo jaka i nije bila potrebna velika razrada značenja i kreativnosti. Postala je viralna zbog svog porijekla (polaganje zakletve novog američkog predsjednika) i zato što je bila spremna i upakovana sa snažnom stripovskom izražajnom snagom.
