Organizovane grupe i pojedinci i dan-danas iz fabričkih pogona bivše Fabrike celuloze i papira odnose ostatke preostalog materijala.
Da se ništa nije preduzelo da se zaštiti imovina negadašnjeg privrednog giganta potvrđuju i bivši radnici navodeći da je krajnje nedopustivo da niko nije pokušao da spriječi dalju pljačku i devastaciju.
“Godinama smo svjedočili pohodima pljačkaša koji su iza sebe ostavili samo zidine. Odnijeli su sve što se moglo odnijeti i prodavali u staro gvožđe. No, svi mi opravdano sumnjamo da su ljudi iz pojedinih centara moći kumovali zatvaranju fabrika, a kasnije i pljački raspoložive imovine”, navodi bivši radnik Milisav Barjaktarović.
Ovih dana se navršilo 36 godina od kako se krenulo sa zatvaranjem Fabrike celuloze i papira u Beranama – prve fabrike iz doba socijalizma u čijim pogonima je obustavljena proizvodnja nakon 25 godina uspješnog rada. Fabrika je upošljavala i do 2.500 radnika, a svečano je otvorena 13. jula 1964. godine. Posljednji direktor prije privatizacije i konačne propasti fabrike Milić Joksimović tvrdi da nije bilo realne potrebe da se ovaj gigant zatvori.
“Prava je šteta što je fabrika ugašena na tako poguban način, tim prije kad se zna da je bila nosilac sveukupnog razvoja čitavog kraja. Fabrika je mogla da radi, ali je ona, kao i ostali proizvodni pogovi u Beranama, nekome smetala”, navodi Joksimović.
Fabrika je izgrađena iz državnih sredstava ondašnje Jugoslavije, odnosno iz Fonda za nerazvijene, a ugašena je upravo kada je ukinut taj Fond.
“Za ovu fabriku u reprolancu je bilo vezano mnogo drugih kompanija i Berane je u vrijeme dok je ona radila bilo treći grad po razvijenosti u Crnoj Gori. Međitim, vođe tzv. AB revolucije odlučili su da je ugase i to u trenutku kada je samo u magacinima bilo opreme i rezervnih djelova u vrijednosti koja bi se danas mogla izraziti možda i sa deset miliona eura”, tvrdi Joksimović.
Dio fabrike ponovo je otvoren 1996. godine pod imenom Beranka, gdje je uposlenje našlo 250 radnika. Radila je samo povremeno i to smanjenim kapacitetom, pravdajući to nedostatkom obrtnih sredstava, a u aprilu 2004. godine ponovo je uveden stečaj. Iste godine fabriku je na javnoj licitaciji, za nešto manje od milion eura, kupila firma Tigoimpeks, na čelu sa Radojem Gomilanovićem, kada je i preimenovana u Novu Beranku. Sa proizvodnjom se otpočinjalo u više navrata, ali bez nekog kontinuiranog rada.
Od septembra 2007. godine mašine u pogonima Nove beranke su u stanju potpunog mirovanja. Nakon toga Gomilanović je izjavljivao da je jedino preostalo da se uvede stečaj jer se cjelokupna fabrička imovina nalazi pod hipotekom, te da će povjerioci mašine prodavati u staro gvožđe kako bi naplatili svoja potraživanja.
Prije izvjesnog vremena, u okviru projekta "Veća transparentnost i odgovornost vlasti", kojeg finansira EU, šest nevladinih organizacija sačinila je izvještaj o dešavanjima u Fabrici celuloze i papira. U izvještaju se navodi da je ova firma primjer preduzeća koje je krajnje neuspješno privatizovano kroz stečajni postupak, da je poslije zatvaranja primjenjivan obrazac destruktivne privatizacije kroz stečaj, koji nije karakterističan samo za Berane već za čitavu Crnu Goru.
Takođe se navodi da vlasnici koji su kupovali imovinu fabrike nijesu imali za cilj da pokrenu proizvodnju, nego da za sebe ugrabe protivpravnu korist. Za sve vrijeme državni organi niti su insistirali na sproveđenju obaveza definisanih ugovorima o privatizaciji, niti su preduzimali mjere da spriječe otuđivanje imovine.
Iz lokalne uprave ističu da Opština nije imala valjane mehanizme da zaustavi otuđivanje državene imovine na Rudešu, pa ni imovine Fabrike celuloze i papira.
“Opština je bila nemoćna da spasi fabrike, a država nije imala strategiju da imovinu na Rudešu sačuva i stavi u funkciju”, naveli su iz lokalne uprave.
