Jutros sam srećan jer sam sebi (nadam se) razjasnio problem zbog koga se, vjerovatno, umire svuda oko nas. Radi se, malo rogobatno, ali takva je nauka, o sekundarnom hemofagocitnom limfohistiocitoznom sindromu, koji dovodi do ARDSa (akutnog zatajenja rada pluća) i koji se zapravo liječi respiratorima (uredjajima za podržavanje ventilacije pluća, vještačka pluća) koje svi zato i nabavljaju.
Veoma je teško odrediti u kom pravcu treba tražiti lijek protiv COVIDa 19: Iako svjetska medicinska javnost uvodi virostatike (ljekove koji usporavaju rast virusa), npr. hlorokin (stari antimalarik) i neke druge ljekove ostaje otvoreno pitanje da li i kada liječiti blagu viremiju (prisustvo virusa bez značajne bolesti) koja najčešće prodje asimptomatski ili sa lakom kliničkom slikom koja odgovara prehladi, obično nije odveć opasna (hlorokinom ili bilo čime ).
Takođe, veoma je važno rano uraditi rendgenski snimak pluća i brzo se orijentisati kome ce respirator biti potreban jer nekada za nekoliko sati nastane nepopravljivi slom organizma. Zato je bitno da trijažna mesta budu opremljena mobilnim Rendgen aparatima i da se snimanja rade odmah nakon pozitivnog brzog testa. Djelotvornost ljekova koji se daju za lakše i srednje teške slučajeve infekcije korona virusom (SARS CoV 2) nije lako dokazati i to će zahtjevati metodološki dobro koncipirane kliničke studije.
Proizvodjači nekog od antivirotika sami kažu da ne djeluje kod težih slučajeva. Tema ovog posta je da se umire, vjerovatno zbog prejakog i neadekvatnog odgovora imunog sistema kroz tu citokinsku oluju. Nešto slično anafilaktičkoj reakciji (jakoj alergijskih reakciji) sa tim da se javlja kako sada znamo uglavnom kod starih i sa pratećim bolestima. Medicina bazirana na dokazima bi trebala da da odgovor o ovome kroz dvostruke slijepe studije što traži vrijeme.
Ovaj rad iz Lanceta postulira da bolesnika ne ubija virus direktno već hiperinflamacijski (pretjerani odbrambeni odgovor protiv upale) organizma koji razvija ARDS (akutno zatajenja disanja, akutni respiratorni distres sindrom). To se sada liječi samo na respiratoru (mehaničkoj ventilaciji) pozitivnim pritiskom u fazi izdisanja, pozitivnim end ekspiratornim pritiskom (PEEP). Znači respirator “duva” iznutra jer su alveole blokirane histiocitnim (ćelijskim) urastanjima, infiltratima, a organizam se sam bori sa virusima i blokom na disajnih membrani. Pa ko pretekne!
Histiociti, limfociti i fagociti nijesu ništa drugo do vrste odbrambenih ćelija koje oni interleukini(medijatori upale) u prejakom odgovoru mobilišu i blokiraju razmijenu gasova u alveolama (disajnim vrećicama). Sve ovo može i medicinski laik da razumije: interleukini su medijatori koje luče odbrambene ćelije i izazivaju značajne promjene na krvnim sudovima, npr. vazodilataciju (širenje krvnih sudova i pojava tečnosti u alveolama) i privlačenjem drugih ćelija koje, praveći blok membrane, sprječavaju razmijenu gasova.
Postoje ljekovi, inhibitori interleukina koji bi možda mogli da djeluju ali je to tek u fazi istraživanja. Tako inhibitor IL1 se zove anakinra ili IL6 tocilizumab (očigledno monoklonsko antitijelo), te neki JAK inhibitori. Naravno i od vakcine se očekuje da popravi imunitet populacije (Englezi to zovu sticanje zajedničkog imuniteta, imunitet krda ili grupe).
Da prevedemo na razumljiviji, laički jezik, od životne je važnosti da se razmijena gasova, disanje, odvija nesmetano, da nema bloka ćelijskih urastanja na membranama, a vazdušni mehuri (alveole) budu naduvane kao balončići. Napisah i spasoh dušu a da li će neko da pročita vidjeće se.
