U tom trenutku su se pred evropsku budućnost Srbije postavila još dva iskušenja, odnos prema Kosovu i Hagu. Crna Gora je vezana za lešinu jedne propale politike koja je i dalje uspješna. Kosovsko ishodište tek je nagovešteno u proteklim danima dok Vučić izjavljuje kako ne priznaje odluke na koje je pristao. Opozicija zahtijeva da se poništi dogovor s posredovanjem EU. Uporedo s kosovskom stranputicom, haški proces obesmišljen je u kulturi cajki, primitivizma i bezumlja koja odbija da prihvati bilo koja dugovanja iz prošlosti. Optuženici su odlazili u Hag kako bi sa optuženičke klupe ponovo granatirali Vukovar i Sarajevo, zarobljene u Srebrenici vezivali žicom. U tekućem vremenu, haški osuđenici su svakodnevni saučesnici masakriranja javnosti, u onom smislu u kojem međunacionalni sukobi moraju da budu zaključeni tamo gdje su počeli.
Izbori 2020. vratili su Crnu Goru na iste dileme koje su prepreka demokratizaciji i evropeizaciji Srbije. Sve njene odluke postale su sporne: priznanje Kosova, ulazak u NATO, ugovorni odnos sa EU, nezavisnost i teritorijalni integritet. EU se prije 20 godina izjasnila kako Zapadni Balkan ima jasnu perspektivu integracije, ali nije definisana susjedska politika koja je u bivšoj Jugoslaviji bila dodatno moguća zahvaljujući zajedničkoj institucionalnoj prošlosti i kulturnim sličnostima. Drugo, EU nije definisala regionalnu politiku u smislu saradnje proevropskih snaga, tako da njihovi stavovi budu obavezujuće preporuke Briselu koje će vlade sprovoditi bez pogovora. Treće, tek je nepotpisani sporazum Kurtija i Vučića u Briselu postao prva takva odluka koju je EU nametnula državama koje su se obavezale da će sarađivati u procesu integracije.
Prepuštene same sebi nakon velikog proširenja 2004, države Zapadnog Balkana postajale su plijen populista sve očiglednije vezanih za maligne uticaje i interese Rusije, Kine i Turske. Crna Gora se bez ikakvog benefita, naprotiv, od 2020. približava Beogradu i Tirani, umjesto Briselu. Predstojeći parlamentarni izbori ne obećavaju aritmetiku koja će Crnu Goru vratiti na evropski put. Većina lidera i političkih partija su Putinovi i Vučićevi klijenti. Izbori 2016. i 2020. odvijali su se pod pritiskom Beograda i Moskve, dok su EU, SAD i VB prepuštale Rusiji nov strateški prostor voljom sopstvenih populista i korumpiranog liderstva. Pod pritiskom apostolske kvislinške vlasti apelacioni sud Crne Gore vratio je Višem sudu presudu kojom je 13 optuženih za pokušaj terorizma na dan parlamentarnih izbora 2016. osuđeno na skoro 70 godina zatvora. Ruski državljani Eduard Šišmakov i Vladimir Popov počinili su krivično djelo terorizam u pokušaju. Lideri Demokratskog fronta Milan Knežević i Andrija Mandić osuđeni su na po 5 godina zatvora pod optužbom za stvaranje kriminalne organizacije. Kandidat za predsjednika čiju nezavisnost ne priznaje, ne priznajući ni nezavisnost Srbije koja je u toj pameti sovjetska gubernija, Mandić je bio i saučesnik organizovanog nasilja pod parolom Kosovo je Srbija u noći između 17. i 18. februara 2008. kad su huligani demolirali restorane Mekdonaldsa na Slaviji i Terazijama, i napali ambasade Slovenije, Hrvatske i SAD. Niko od neposredno ili posredno odgovornih, uključujući tenisera Novaka Đokovića koji je huškao rulju, nije odgovarao za ogromnu materijalnu i političku štetu, niti za jedan izgubljen život. I svaka vlast u Crnoj Gori se potom 2008. pretvarala, kako se to nije dogodilo.
Izborni proces u Crnoj Gori biće okvir političke budućnosti susjedstva. Evropske snage moraju postići dogovor o prioritetima, spremne i za pobjedu i za poraz.
Izbori su neregularni. Srbija i Republika Srpska godinama unazad su demografskim desantima i identitetskim inženjeringom prekrajale opredjeljenje za nezavisnost. Umjesto Sedmog bataljona Miloševićeve vojne policije Crnu Goru okupirali su mantijaši, jurodive Mesije i profesori beogradskog i bosanskih univerziteta. Proces se odvijao u okrilju vlasti, i one do izbora 2020, i one koja je postupno gasila nezavisne institucije puzećim državnim udarom koji je uslijedio. Zato je regularnost izborne procedure prioritet. U tom smislu, političku i pravnu odgovornost snose ne samo predsjednik republike i zainteresovane opozicione stranke i lideri, nego i diplomatske misije EU, SAD, UK i OSCE. Nevjerovatno je da bilo koja demokratska država u ovom trenutku priznaje Abazovićevu vladu koja je uvela Crnu Goru u stanje državnog udara i bezakonja.
Druga važna obaveza evropskih snaga u Crnoj Gori, u izbornom procesu, bio bi zahtjev da se svako posebno pitanje demokratske regresije razmatra u regionalnom okviru malignih stranih uticaja. Crna Gora je neoprezno smatrala da je na dobrom putu, dok nisu krenule litije. Konstitucija Srbije i Kosova postala je jasnija tek kad je EU preuzela odgovornost za odnose koji spadaju u složene paradigme šireg značenja. Budućnost BiH u formi državne zajednice moguća je samo ako postane jedna izborna jedinica, ili ako se u doglednom vremenu izbrišu njene granice sa susjedima. Međutim, Hrvatska je ušla u Šengen, a EU spora u bezbjednosnim procedurama. Samo neposredni pritisci na kvislinške organizacije, i one navodno opredijeljene za nezavisnost i EU, mogli bi da doprinesu da vladu formiraju evropske demokratske snage.
Treće, cijela bivša Jugoslavija će se smiriti i integrisati u EU tek ako Putin bude poražen u Ukraniji, a Ruska Federacija dezintegrisana do neprepoznatljivosti. Dok nismo u stanju da sami presječemo tu pupčanu vrpcu.
