Umjesto razaranja i bombardovanja, iza kojih jedva da su ostale i ruševine, na ovaj je datum stoga možda prikladnije osvrnuti se na doba nakon toga, kada su u novoimenovanom TItogradu postavljane urbane osnove na kojima počiva i današnja Podgorica.
Raščišćavanje ruševina ispraćeno je ubrzanom gradnjom novog administrativnog centra Crne Gore, tokom kojeg će na temeljima Mirkove varoši, uz ulice koje se sjeku pod pravim uglovima, nići čitav niz višespratnica. Najprije je ‘kompletiran’ novi gradski centar, a temelji prepoznatljivim soliterima udareni su nešto kasnije.
Paralelno sa tim, na obodima nekadašnjeg središta Podgorice, Stare varoši, krenulo je niz projekata visokogradnje. Najambiciozniji je bio kompleks Blok 13, koji nije slučajno nosio taj naziv. Naime, tamo je istovremeno počela gradnja čak 13 višespratnica, među kojima i tri solitera, sa ukupno 1.500 stanova. Kako je nekada rađeno, najbolje će reći to što je pomenuti projekat ispraćen gradnjom škole, vrtića, pošte i parka, a nedugo zatim i nekadašnje ‘velike pijace’.
Naročit poduhvat dešavao se preko Morače, čemu je prethodila gradnja Blažovog mosta, otvorenog 1950. godine. Beskrajno, gotovo pusto polje, na kojem je, uz vinograde i pašnjake, bilo tek nekoliko objekata poput dvorca na Kruševcu i kamene kuće, preobličavalo se u urbanu cjelinu nazvanu – Grad preko Morače, docnije i Novi grad.
Višespratnice u nizu između kojih su formirane zelene površine bile su dio koncepta uglavnom opisivanog kao moderni dio grada. Dvije decenije od početka gradnje, u objektima na desnoj obali Morače živjelo je više od 20 hiljada stanovnika.
Vremešniji žitelji Podgorice pamte period kada su Momišići bili mjesto ili selo pored Podgorice. Početak ubrzane transformacije tog naselja podudara se sa početkom gradnje pet solitera, koji su u tadašnjem TItogradu predstavljali poseban arhitektonski poduhvat.
Sve navedeno dovelo je do toga da je Titograd sedamdesetih na desnoj obali Morače imao primjer krajnje funkcionalne, urbane cjeline u potpunosti prilagođene potrebama građana.
Paralelno sa tim, Titograd je postajao sve prepoznatljiviji kulturni, a potom i sportski centar na mapi tadašnje Jugoslavije. Dok će neki od epohalnih projekata, među kojima se naročito izdvaja kompleks Sportskog centra “Morača”, uslijediti kasnije, jedan od prvih simbola tog preobražaja bila je gradnja Narodnog pozorišta – okončana 1956. godine. Mnogi današnji stanovnici, međutim, taj objekat i ne pamte, pošto je izgorio prije 32 godine.
Dvije do tri decenije kasnije nakon oslobođenja, Titograd je bio neprepoznatljiv, a većina onoga što je uspostavljeno u tom periodu i danas služi žiteljima Podgorice. Nezaobilazna je i saobraćajna spona dvije obale, na koju se nadovezuje neobično lijep, prostran i zelen bulevar, nekad Lenjinov, a danas Svetog Petra Cetinjskog.
Obnova Podgorice tako je vremenom prerasla uspostavljanje novog velikog grada, što – posmatrano sa današnje tačke gledišta – jeste bilo jedan od posebno značajnih graditeljskih poduhvata u Crnoj Gori. Stanovnici glavnog grada zahvalnost na tome najprije duguju radnicima OGP Titograd, a upravo iz njihovog fonda su i fotografije kojima je ilustrovan tekst.
